Cuộc chiến biên giới phía Bắc năm 1979 nổ ra như thế nào?

Từ tháng 1/1979, báo chí đưa tin về việc Trung Quốc có những hoạt động xâm phạm chủ quyền Việt Nam.

Trung Quốc xâm phạm chủ quyền

Báo Nhân Dân số 8976 (ra ngày 4/1/1979) có tin Trung Quốc tăng cường các hoạt động thù địch chống Việt Nam.

Bản tin dẫn nguồn từ Thông tấn xã Việt Nam có viết: “Mấy ngày đầu năm 1979, phía Trung Quốc đẩy mạnh hoạt động xâm phạm chủ quyền lãnh thổ Việt Nam, nổ súng, bắt cóc người, gây không khí thù địch căng thẳng ở biên giới. Hồi 13h ngày 3/1/1979, phía Trung Quốc cho lực lượng vũ trang xâm nhập lãnh thổ Việt Nam ở phía tây mốc số 116 thuộc xã Sóc Hà, huyện Hà Quảng, Cao Bằng”.

Báo Hà Nội mới số 3409 (ra ngày 30/1/1979) đưa tin “Lính Trung Quốc lại vượt qua biên giới xâm phạm lãnh thổ Việt Nam, nổ súng gây căng thẳng”. Bản tin cho biết, lúc 10h ngày 29/1/1979 (mùng 2 Tết Kỷ Mùi), khoảng 150 lính Trung Quốc đã tiến sâu vào đất ta hơn 800m thuộc khu vực mốc 23 (xã Bảo Lâm, huyện Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn) bao vây một tổ dân quân và công an vũ trang của ta đang làm nhiệm vụ bảo vệ biên giới tại đây.

Báo Quân đội Nhân dân số 6345 (ra ngày 15/2/1979) đăng Bị vong lục của Bộ Ngoại giao Việt Nam về việc nhà cầm quyền Trung Quốc tăng cường các hoạt động vũ trang ở biên giới Việt Nam và chuẩn bị chiến tranh.

Văn bản trích lại thông tin từ các hãng thông tấn quốc tế, cho thấy từ Bắc Kinh ngày 21/1/1979 đã có các cuộc chuyển quân quan trọng tại các khu vực biên giới mà theo các nguồn tin quân sự phương Tây ở Bắc Kinh, có khoảng 15 đến 17 sư đoàn quân Trung Quốc, tức là khoảng 150.000 người.

Bị vong lục của Bộ Ngoại giao Việt Nam dẫn thông tin trên tạp chí Kinh tế Viễn Đông ngày 9/2/1979 cho biết "dọc biên giới Trung - Việt, Trung Quốc đã triển khai khoảng 160.000 quân, 700 máy bay chiến đấu, trong đó có cả máy bay ném bom F9 do Trung Quốc chế tạo".

Cuộc chiến chống xâm lược biên giới bắt đầu

Rạng sáng 17/2/1979, Trung Quốc bất ngờ đưa quân tràn qua biên giới, đồng loạt tấn công 6 tỉnh biên giới lãnh thổ Việt Nam với chiều dài 1.200 km.

Hôm sau, báo Quân đội Nhân dân số 6348 (ra ngày 18/2/1979) đăng tải nhiều tin, bài, xã luận về hành động của Trung Quốc tại biên giới phía Bắc nước ta.

Trên trang nhất có bài Trung Quốc đã phát động cuộc chiến tranh xâm lược trên toàn tuyến biên giới phía Bắc nước ta. Tin đầu tiên cho biết Quân và dân vùng biên giới đã chiến đấu hết sức dũng cảm, diệt nhiều tên Trung Quốc xâm lược, phá hủy và bắn cháy hàng chục xe tăng.

Bản tin viết: “Rạng sáng ngày 17/2/1979, nhà cầm quyền Trung Quốc huy động lực lượng lớn quân đội gồm bộ binh, pháo binh, thiết giáp mở cuộc tiến công xâm lược lãnh thổ nước ta trên toàn tuyến biên giới từ Phong Thổ, Lai Châu đến thị xã Móng Cái, thuộc tỉnh Quảng Ninh”.

“Chúng đã dùng pháo tầm xa bắn phá bừa bãi vào các thị xã, thị trấn, các vùng đông dân cư, các làng bản, để mở đường cho thiết giáp, bộ binh đánh sâu vào đất ta”.

Bản tin trên báo Quân đội Nhân dân thuật lại sự việc trên nhiều địa điểm vùng biên. “Tại Lạng Sơn, chúng dùng bộ binh cơ giới, pháo binh tiến công các đồn công an vũ trang, các chốt của dân quân du kích ở bản Chất (Đình Lập), Chi Ma, Nhơn Phát (Lộc Bình), Ba Sơn (Cao Lộc), thị trấn Đồng Đăng và xã Tân Thanh (Văn Lãng)…”

“Tại Hoàng Liên Sơn, địch cho bộ binh cơ giới có pháo binh yểm trợ đánh vào thị trấn Mường Khương và dùng pháo bắn phá bừa bãi vào thị xã Lào Cai, nhà máy điện, ga Phố Mới. Chúng còn cho bộ binh đánh chiếm chốt của dân quân Bản Quang ở huyện Bát Xát. Tại khu vực này, nhiều tên đã bị tiêu diệt, nhiều xe tăng bị bắn cháy”.

“Tại Cao Bằng, bộ binh địch đánh các chốt dân quân ở Quảng Hòa, Hà Quảng, Trùng Khánh. Tại Lai Châu, quân địch tiến công vào Ma Ly Pho, Cao Sơn Chải và phía tây đường số 12”.

“Tại Quảng Ninh, pháo lớn của địch bắn phá bừa bãi vào thị xã Móng Cái và bộ binh của chúng đánh vào Hoành Mộ (Bình Liêu).

Bản tin đầu tiên của báo Quân đội Nhân dân cũng cho biết quân và dân các địa phương vùng biên giới đã chiến đấu hết sức dũng cảm, diệt nhiều tên xâm lược, phá hủy và bắn cháy hàng chục xe tăng của chúng. “Cuộc chiến đấu chống quân Trung Quốc xâm lược ở biên giới phía Bắc của Tổ quốc đã bắt đầu”, trích bản tin.