Cựu Đại sứ Trần Việt Thái: “Làm được việc thì sai quy định, đúng quy định sẽ không làm được việc”

Ông Trần Việt Thái, cựu Đại sứ Việt Nam tại Malaysia cùng các cấp dưới của mình bị Viện kiểm sát truy tố tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ" trong vụ án chuyến bay giải cứu.

Cáo trạng thể hiện, từ tháng 5/2020 - 1/2022, Đại sứ quán tại Malaysia tổ chức 8 chuyến bay giải cứu, đưa 1.891 người chấp hành xong án phạt tù ở 19 "trại chờ" về nước.

Bị cáo Trần Việt Thái, cựu Đại sứ tại Malaysia được dẫn giải tới tòa.

Tuy nhiên, Đại sứ quán thu của mỗi người mãn hạn tù 20,3 triệu đồng; ai không có hộ chiếu phải nộp 25 triệu đồng. Với những người ở đảo xa, cần mua vé máy bay về thủ đô (Kuala Lampur) sẽ phải nộp từ 30 – 35 triệu đồng/người. Trong đó, riêng khoản cấp hộ chiếu, các bị cáo thu hơn 4,6 triệu đồng/cuốn nhưng chỉ nộp về ngân sách 1,6 triệu đồng/cuốn.

Với tổng cộng với gần 1.900 người mãn hạn tù được giải cứu, Trần Việt Thái và cấp dưới thu 44,6 tỷ đồng nhưng các chi phí là 33 tỷ đồng, "lãi" hơn 11 tỷ đồng. Ông Thái và các cấp dưới giữ lại 5 tỷ đồng tại Đại sứ quán, còn chia nhau gồm ông Thái 580 triệu đồng, cấp dưới thấp hơn. Cựu Đại sứ do vậy bị đề nghị phạt từ 5 – 6 năm tù.

Vụ án tại Đại sứ quán ở Malaysia được phát hiện tháng 3/2022 khi ông Quách Văn Mừng (người Việt ở Malaysia) viết đơn tố cáo thu tiền trái quy định.

Ông Thái cho rằng, Quách Văn Mừng là "cò mồi", thu từ 40 – 80 triệu đồng/người muốn về nước. Đại sứ quán sau đó nghiên cứu, thấy ở các trại tù nữ có hiện tượng "ép buộc chị em dùng ma túy, bóc lột tình dục. Tôi lúc đó mới sang làm Đại sứ, yêu cầu nếu có chuyến bay, đưa chị em đó dồn vào, cho về sớm nhất có thể".

Bị cáo Thái tiếp lời: "Tại các trại giam nam, mấy người môi giới cấu kết người bản địa thu phí cao, không chấp nhận được nên tôi nói với anh Linh (bị cáo Nguyễn Hoàng Linh) đưa họ về. Quách Văn Mừng bị chặn, bị đạp đổ nồi cơm nên viết đơn tố cáo tôi".

Cũng trong phần bào chữa, ông Thái cho hay khi dịch bùng phát, tình hình các nước rất căng thẳng, ở Nhật Bản có biểu tình trước cửa Đại sứ quán, còn ở Malaysia có 4 công dân nhảy vào tự tử vì "họ nghĩ Đại sứ quán là đất Việt, không về được thì chết ở đất mình".

"Có một người cắn lưỡi máu be bét ra, phải thuyết phục từ 16 – 18h chiều để chị ấy nguôi ngoai rồi cho đi cấp cứu. Hôm sau, 2h sáng, lại gọi bảo anh ơi chị ấy tự tử tiếp, anh Linh lại phải đi", ông Thái nói, thêm rằng cục diện lúc đó căng thẳng nên phải thu thêm kinh phí dự trù.

Rủi do tiếp theo theo cựu Đại sứ là các trại tù ở xa, người mãn hạn tù phải được "nuôi một tháng" vì mỗi tháng chỉ một chuyến bay. Do vậy, Đại sứ quán tại Malaysia thu của họ từ 2 – 3 triệu đồng thôi, thấp hơn so với "cò mồi" khi đó thu từ 40 – 80 triệu đồng.

Ông Thái kể, Đại sứ quán Myanmar cũng tổ chức cho công dân về nước nhưng không dự phòng rủi do, nên khi không tổ chức được chuyến bay, phía Malaysia "cho 8 xe chở người của họ đến ở Đại sứ quán Myanmar 1 tuần, ảnh hưởng quan hệ 2 nước. Chúng tôi không muốn như vậy".

Phía Myanmar sau đó điều tàu chiến đến chở công dân về. Malaysia do vậy gọi Đại sứ quán Việt Nam lên, đề nghị: "Nhất cử lưỡng tiện, các ông cho tàu hải quân sang diễn tập rồi đón người về".

Bị cáo Thái cho hay sau đó xin tàu hải quân nhưng không ai trả lời; xin 5 – 6 chuyên cơ chở người về nước thì bị cáo Đỗ Hoàng Tùng, Cục phó Cục Lãnh sự nói không có chỗ cách ly nên không cho về tất cả luôn, chỉ cho về dần dần.

Ông Thái thừa nhận đã thu tiền trái quy định để làm khoản dự phòng nhưng sau không dùng đến vì "rủi do không có hoặc chúng tôi đã chặn được rủi do". Vị này xin tòa xem xét, làm việc ở Malaysia khó áp dụng quy định của Việt Nam.

"Cảm ơn các đồng nghiệp của tôi là những người dám làm, nhưng giờ lại không theo quy định mà theo quy định sẽ không làm được việc. Xin tòa xem xét giảm nhẹ cho các bị cáo từng là đồng nghiệp của tôi", cựu Đại sứ kết thúc phần bào chữa.