“Dân đen”

- Nông dân mình mà phải bỏ làng đi “kinh tế mới”, theo quan niệm cũ cũng là “bước đường cùng”. Làng mình ngày trước có chính sách đưa dân đi khai hoang, làm ăn ở các tỉnh còn nhiều tiềm năng đất đai. Vùng Tây Bắc, Việt Bắc có mặt dân “kinh tế mới” đã ba, bốn đời. Tây Nguyên bao la, đất đai màu mỡ cũng từ hai đời trở lại rồi. Không phải cứ đi là hơn ở nhà đâu. Bây giờ các cháu kéo nhau vào Nam làm thợ, ra tỉnh làm thuê, đi nước ngoài làm “tu nghiệp sinh”, chắc cũng có phần dư dả tiền bạc, nhưng sao bằng ở quê, đúng không?

- Thưa cụ, đất nước đang công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đi là cần...

- Lão biết, nếu tổ chức tốt, có chính sách hỗ trợ tốt, sẽ làm ăn tốt. Còn “mang con bỏ chợ” thì lão xin kể một chuyện. Cách đây 20-30 năm ở đồi Trại Thủy, phường Phương Sơn, TP.Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa có nhiều người đi “kinh tế mới” không sống được, phải “Chiều nay lê chân bước về quê xưa”.

- Híc! Cụ cũng “Surientô” được đấy.

- Nhưng họ không “tìm lại (được) mái nhà êm đềm ấm cúng”, phải tá túc quanh ngọn đồi hoang. Đến hôm nay đã có 330 hộ với gần 1.500 con người...

- Nha Trang là vịnh đẹp thế giới, thành phố như chiếc lược vàng giữ tóc, uốn quanh biển, đẹp hơn cả Surientô. Cháu mơ được đưa vợ con vào đó nghỉ mát một lần mà chưa được.

- Đẹp với ai chứ không đẹp với “đám dân đen” này.

- Cháu tưởng bây giờ làm gì còn “dân đen”, dân là chủ, cán bộ là công bộc (ôsin công) của dân?

- Nói đúng! Nhưng 1.500 con người không hộ khẩu, tự dựng những “túp lều bác Tôm” để làm nơi cư trú, không điện, không nước, không được hưởng chính sách hỗ trợ người nghèo. Muốn hưởng chính sách, trước hết phải có trong danh sách.

- Lạ nhỉ, một thành phố du lịch đẹp như thế mà lại có hàng nghìn người dân sống “bụi” mấy chục năm nay. Chính quyền chỉ nhìn ra biển, không nhìn vào góc tối trong bờ?

- Thực ra thì có, cách đây mươi năm tỉnh Khánh Hòa có dự án di dời số dân này về khu dân cư mới ngoại thành. Đây là chủ trương, 5 năm sau TP.Nha Trang lại giao cho Sở NNPTNT làm chủ đầu tư. Đến nay 5 năm nữa trôi qua vẫn là dự án giấy. Năm ngoái lại trả dự án về cho thành phố.

- Cháu tưởng các dự án tái định cư ngoài nhà mới, đất mới còn có tiền đền bù.

- Lão đã nói đây là “dân đen”. Tiền đền bù mấy túp lều được “mấy hào”? Muốn về đất mới khó như lên trời. Người chặt chẽ còn coi là có tội “cư trú bất hợp pháp”.

- Có đất là có của. “Bàn tay ta làm nên tất cả - Có sức người sỏi đá cũng thành cơm”. Cứ về đất quy hoạch, làm ăn cái đã.

- Nhưng đất ở đây chỉ bán chứ không cho.

- Ối giời! Nói đến mua đất với người nghèo... thì “thôi rồi, Lượm ơi!”

Lý Lão Làng