Đề xuất tăng hỗ trợ mức đóng BHXH tự nguyện

Mức đóng chưa tương xứng tiềm năng

Ông Đào Việt Anh - Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam cho biết, thời gian qua, BHXH có nhiều đổi mới đột phá trong tổ chức thực hiện như: tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin; đơn giản thủ tục hành chính; mở rộng hệ thống đại lý, cộng tác viên; đặc biệt từ năm 2019 phối hợp với Tổng công ty Bưu điện Việt Nam tổ chức các Hội nghị với người dân để tuyên truyền, vận động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Kết quả, nếu như năm 2016 cả nước có trên 203.000 người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện thì đến năm 2017 có trên 224.000 người tham gia, tăng khoảng 10% so với năm trước; năm 2018 khi có hỗ trợ tiền đóng của Nhà nước, số người tham gia tiếp tục tăng nhanh đạt trên 277.000 người, tăng 23,6% so với năm 2017. 

Đặc biệt từ năm 2019, cùng với hỗ trợ tiền đóng của Nhà nước và vỡi những giải pháp đột phá trong tổ chức thực hiện thì số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện đã tăng vượt bậc, đạt trên 574.000 người, tăng trên 296.000 người, tương ứng tăng 107% so với năm 2018 và đến hết tháng 7/2020, đạt trên 737.000 người, tăng trên 163.000 người, tương ứng tỷ lệ tăng trên 28% so với năm 2019 và đạt tỷ lệ 1,5% so với lực lượng lao động trong độ tuổi lao động. 

Trong đó, số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện thuộc hộ gia đình nghèo năm 2018 là 2.930 người, chiếm 1,05% và số người thuộc hộ gia đình cận nghèo tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện là 4.390 người, chiếm 1,58%.  

Năm 2019 số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện thuộc hộ gia đình nghèo là trên 6.500 người, chiếm 1,13% và số người thuộc hộ gia đình cận nghèo là 9.700 người, chiếm 1,70% so với tổng số người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Tuy nhiên, so với tiềm năng, số người tham gia BHXH tự nguyện vẫn còn rất thấp, nhất là số người thuộc hộ gia đình nghèo, cận nghèo tham gia BHXH tự nguyện 2 năm qua chỉ chiếm dưới 3% so với tổng số người tham gia BHXH tự nguyện.

Tăng hỗ trợ để thúc đẩy người dân tham gia BHXH tự nguyện

Chỉ ra các nguyên nhân người nghèo, người cận nghèo, nông dân có mức sống trung bình còn chậm tham gia BHXH tự nguyện, ông Ánh nhận định có 2 nguyên nhân. 

Thứ nhất về chính sách: Mức hỗ trợ của Nhà nước cho người tham gia BHXH tự nguyện thấp (hiện người thuộc hộ nghèo được hỗ trợ 30%, tương ứng 46.200 đồng/tháng; hộ cận nghèo được hỗ trợ 25%, tương ứng 38.500 đồng/tháng; các đối tượng còn lại được hỗ trợ 10%, tương ứng 15.400 đồng/tháng. 

Số tiền hỗ trợ năm 2018 là 25.496 triệu đồng, năm 2019 là 90.467 triệu đồng và dự kiến năm 2020 là 170.000 triệu đồng; thời gian đóng BHXH để được hưởng lương hưu còn dài (đủ 20 năm trở lên và đủ 55 tuổi đối với nữ, đủ 60 tuổi đối với nam).

Nguyên nhân thứ hai là về tổ chức thực hiện: Sự quan tâm vào cuộc của một số chính quyền các cấp, các ngành và BHXH tại một số địa phương trong thực hiện chính sách BHXH tự nguyện còn chưa quyết liệt; thu nhập của người dân còn thấp, không ổn định, trong khi đó hầu hết các địa phương chưa bố trí hỗ trợ thêm mức đóng ngoài mức quy định của Nhà nước cho người tham gia BHXH tự nguyện; người dân còn mong muốn Nhà nước có thêm chế độ, chính sách BHXH tự nguyện ngắn hạn khác, như: ốm đau, sinh con, tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp để có nhiều lựa chọn khi tham gia BHXH tự nguyện.

Trong khi đó, Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về cải cách chính sách BHXH đề ra mục tiêu: Đến năm 2021 có khoảng 35% lực lượng lao động trong độ tuổi, trong đó BHXH tự nguyện chiếm khoảng 1%; Đến năm 2025 có khoảng 45% lực lượng lao động trong độ tuổi, trong đó BHXH tự nguyện chiếm khoảng 2,5% và đến năm 2030 có khoảng 60% lực lượng lao động trong độ tuổi, trong đó BHXH tự nguyện chiếm khoảng 5%. 

Do đó,  cần thiết phải tăng mức hỗ trợ từ Nhà nước cho người tham gia BHXH tự nguyện, nhất là người thuộc hộ gia đình nghèo, cận nghèo để thúc đẩy người dân tham gia BHXH tự nguyện. 

Để tiến tới mục tiêu này, ngày 18/8, BHXH Việt Nam đã ban hành Công văn số 2620/BHXH-BT gửi Bộ Tài chính về việc đề nghị Chính phủ tăng mức hỗ trợ tiền đóng cho người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện. 

Về mức hỗ trợ, BHXH Việt Nam đề xuất nâng mức hỗ trợ từ 30% lên 50% đối với hộ nghèo; từ 25% lên 30% đối với hộ cận nghèo và từ 10% lên 20% đối với các đối tượng còn lại.

Như vậy, bên cạnh nỗ lực thực hiện đồng bộ các giải pháp phát triển người tham gia BHXH tự nguyện, BHXH Việt Nam tiếp tục chủ động đề xuất, kiến nghị hoàn thiện hệ thống pháp luật về BHXH tự nguyện để tăng tính hấp dẫn, tạo thuận lợi hơn nữa cho người tham gianhằm mở rộng vững chắc diện bao phủ BHXH, hướng tới mục tiêu BHXH toàn dân.