Đua nhau khoái… “một cục”!

Diễn ra đều khắp

Phạm Tuyết Hạnh trước đây làm kế toán cho một công ty nhà nước tại quận Cầu Giấy, Hà Nội, sau công ty cổ phần hoá và đến nay khi doanh thu của công ty khó khăn, phòng kế toán co cụm lại và có ba người thuộc diện sa thải. Ngoài trưởng phòng và phó phòng, năm nhân viên kế toán sẽ có ba người nghỉ.

Nhiều người nghe đồn bể quỹ nên muốn lãnh BHXH một cục cho chắc ăn. Ảnh: TL

Đang sẵn công việc kinh doanh riêng, Hạnh xin nghỉ để tập trung vào công việc kinh doanh của gia đình. Tuy nhiên, chị băn khoăn về 15 năm đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) sẽ được xử lý thế nào khi chị không chắc chắn sẽ đi làm cho các doanh nghiệp nữa hay không. “Nhiều người tư vấn cho tôi là xin về một cục rồi nếu đi làm lại thì tính tiếp. Đó là lựa chọn thông minh”, Hạnh kể họ khuyên thế.

Cuối cùng Hạnh đã làm thủ tục để xin “nghỉ một lần”. Với 15 năm đóng BHXH, mức trợ cấp chị Hạnh nhận được là 22,5 tháng lương bình quân đóng BHXH trong năm năm gần nhất. Nhẩm tính trong năm năm trở lại đây, mức tiền lương bình quân đóng BHXH của chị khoảng 3 triệu đồng/tháng thì chị Hạnh nhận được 67,5 triệu đồng. “Đó là một khoản tiền không nhỏ, tôi quyết định làm chế độ về một lần, nếu sau đi làm công ty trở lại thì bắt đầu đóng vì tôi vẫn còn đủ tuổi để đóng đủ 20 năm, vẫn nhận được lương hưu”, chị Hạnh phân trần.

Tương tự, anh Hữu Nhất, nhân viên dàn trang của một cơ quan báo chí lớn đóng trên địa bàn TP.HCM, cũng quyết định lãnh một cục, sau khi chấm dứt hợp đồng với đơn vị cũ, vì lý do giải thể. Anh Nhất cho rằng, sau này đóng thêm cũng không muộn, vì anh mới 37 tuổi. “Đóng lại tôi vẫn dư ba năm để có thể lãnh lương hưu. Vậy tại sao không cầm trước hơn 100 triệu tiền trợ cấp sau 16 năm làm việc”, anh Nhất tính toán.

Không chỉ có những lao động có trình độ chọn hướng lãnh một cục, rồi tái đóng BHXH, mà hiện nay có không ít công nhân chọn cách tính trên. “Nhiều công nhân gắn bó với công ty hơn chục năm, tự nhiên nộp đơn xin nghỉ việc để chờ hưởng BHXH một lần. Thật khó hiểu”, ông Trần Trung Hậu, trưởng phòng nhân sự một công ty ở khu công nghiệp Tân Bình, đã phải thốt lên như vậy.

Theo tìm hiểu, hiện tượng công nhân xin nghỉ việc hàng loạt để được hưởng một cục, cũng đang xảy ra tại nhiều doanh nghiệp ở các khu công nghiệp Bình Dương và Đồng Nai, cũng như ở cả Cần Thơ.

Chắc ăn hay sai lầm?

Khi người viết bài cố hỏi cho bằng được nguyên nhân sâu xa mà cả anh Nhất và chị Hạnh quyết định lãnh trợ cấp BHXH một cục thì được “nói nhỏ”: Lãnh trước cho chắc!

Riêng chị Nguyễn Hoàng Linh, một công nhân may có kinh nghiệm 13 năm trong nghề thì chia sẻ, chị có cảm giác không ổn định về tương lai của nghề may, trong điều kiện đơn hàng của các doanh nghiệp ngày càng khan hiếm. Trong đó, hiện tại có không ít doanh nghiệp may mặc đang cố cầm cự cho qua ngày, lương công nhân tụt giảm… Vì vậy, theo chị Linh, giả sử hai năm nữa mất việc thì chị đã 35 tuổi, không thể đóng đủ để nhận được lương hưu, nên năm qua chị đã quyết định nhận một cục. Để năm nay đóng lại mới mong vừa đảm bảo có thể đóng đủ năm theo quy định, vừa có thêm vài chục triệu làm vốn cho gia đình. “Vậy là nhất cử lưỡng tiện”, chị Linh nói.

Chuyện người lao động “quyết” lãnh một cục theo tìm hiểu của chúng tôi là không hề vi phạm luật. Bởi luật ghi rõ, một trong những trường hợp được nhận trợ cấp BHXH một lần là người lao động có thời gian đóng BHXH dưới 20 năm nghỉ việc mà trong vòng một năm không có việc làm tại doanh nghiệp thuộc diện phải đóng BHXH bắt buộc.

Nếu nhận khoản trợ cấp này, thời gian đã đóng BHXH xem như không còn; sau này nếu tiếp tục đi làm, đóng BHXH thì phải tính lại từ đầu.

Với quy định trên, không ít các cán bộ trong ngành lao động khuyến cáo: người lao động chỉ thấy lợi ích trước mắt mà không nghĩ đến tương lai lâu dài. Nhận trợ cấp bây giờ, về già nhiều khả năng không có lương hưu, vì không phải ai cũng luôn suôn sẻ trong công việc. Cái lợi của việc không lấy một cục là, nếu người lao động đã tham gia BHXH đủ 20 năm, khi hết tuổi hoặc mất sức lao động, không còn khả năng tạo ra thu nhập nữa thì được hưởng chế độ hưu trí suốt đời. Chỉ vì lợi ích trước mắt, một số người đã chối bỏ những điều kiện tốt nhất mà chính sách đã tạo cho họ. Đây là lựa chọn sai lầm.

Trong khi ý kiến của không ít cán bộ ngành lao động cho rằng quyết định lãnh một cục là sai lầm, thì bà Nguyễn Thị Mai Hương, trưởng phòng chế độ BHXH (BHXH Hà Nội) cho biết: hiện tượng lãnh trợ cấp BHXH một lần thực tế đang xảy ra và hiện tượng này xảy ra ngày càng nhiều. “Hiện nay luật BHXH đang được sửa để hướng tới mục tiêu bảo lưu thời gian đóng BHXH, hạn chế giải quyết hưởng một lần”, bà Hương khẳng định.

Quả là trái ngược!