Dùng chất gây ngộ độc thực phẩm để chữa bệnh thần kinh

Ngày 27/12, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM cho biết, hiện nay  đơn vị đã tiếp nhận điều trị tiêm Botulinum toxin cho nhiều người có bệnh thần kinh (như co cứng cơ, loạn trương lực, co thắt nửa mặt) mỗi ngày.

Điển hình là trường hợp của bệnh nhân L.Đ.A. (51 tuổi, ngụ tại Tây Ninh), nhập viện trong tình trạng biến chứng nặng sau chấn thương sọ não. Tay và chân người bệnh bị co cứng, khiến việc vệ sinh cá nhân gặp nhiều khó khăn. Tại bệnh viện, sau khi được tiêm Botulinum toxin, cơ của bệnh nhân bắt đầu mềm ra, tầm vận động của khớp được cải thiện. Nhờ vậy, việc vệ sinh cá nhân và tập luyện cho bệnh nhân đã trở nên dễ dàng hơn.

ThS.BS Đặng Thị Huyền Thương, khoa Thần kinh của bệnh viện cho biết, Botulinum toxin là một protein được sản xuất tự nhiên bởi vi khuẩn Clostridium botulinum.

Đáng chú ý, đây là độc tố cực mạnh, có thể gây ngộ độc thực phẩm nặng. Vào năm 2020, chỉ trong vòng hơn một tháng, có 9 trường hợp ở TPHCM và 3 trường hợp ở Hà Nội phải nhập viện trong tình trạng nguy kịch, sau khi ăn một loại pate nhiễm vi khuẩn Clostridium botulinum. Trong số này, có trường hợp đã tử vong, những người còn sống cũng điều trị nhiều tháng.

Theo bác sĩ Huyền Thương, tuy Botulinum có thể gây ngộ độc thực phẩm, nhưng các nhà khoa học đã biến đổi chất độc này thành một thuốc an toàn và hiệu quả để điều trị nhiều bệnh khác nhau, khi sử dụng với liều thích hợp.

Cụ thể, khi Botulinum toxin được tiêm vào cơ hoặc tuyến sẽ giúp ngăn chặn sự kết nối giữa thần kinh và cơ hoặc giữa thần kinh và tuyến. Từ đó, làm cho cơ yếu đi hoặc làm cho tuyến giảm tiết nước bọt, mồ hôi. Nhờ công dụng trên, Botulinum toxin hiện được dùng để điều trị các bệnh co thắt nửa mặt, loạn trương lực, co cứng cơ, tăng tiết mồ hôi và nước bọt, run, bàng quang tăng hoạt...

Sau khi tiêm Botulinum toxin, sau 2-7 ngày thuốc sẽ bắt đầu có tác dụng, và đạt hiệu quả đầy đủ nhất sau khoảng 2 tuần. Tuy nhiên, vì Botulinum toxin chỉ có hiệu quả tạm thời, người bệnh cần được tiêm lặp lại mỗi 3-6 tháng, nhưng không được tiêm sớm để ngăn ngừa tình trạng kháng thuốc.

Bác sĩ Thương khẳng định, dù Botulinum toxin là một phương pháp điều trị an toàn nhưng vẫn có thể gây ra một số tác dụng phụ. Phổ biến nhất là yếu cơ gần vị trí tiêm, hoặc đau, bầm, chảy máu tại chỗ tiêm. Tác dụng phụ thường chỉ xuất hiện tạm thời và tự thuyên giảm theo thời gian. Rất hiếm khi tiêm Botulinum toxin gây yếu cơ toàn thân hoặc hội chứng giống cúm.

TS.BS. Trần Ngọc Tài, Phó trưởng khoa Thần kinh cho biết thêm, Botulinum toxin thường được tiêm tại cơ đích với liều lượng rất nhỏ, để làm giảm tình trạng co cơ tự ý và cải thiện triệu chứng của người bệnh. Hiện nay, có nhiều kỹ thuật tiêm thuốc vào, bác sĩ sẽ dựa theo tình trạng thực tế của bệnh nhân và lựa chọn thực hiện.

Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bác sĩ khuyến cáo người bệnh cần lựa chọn đơn vị y tế tin cậy, có năng lực thăm khám cũng như điều trị chính xác. Việc tiêm sai kỹ thuật vừa không giúp cải thiện triệu chứng bệnh, vừa tiềm ẩn nguy cơ xảy ra các tai biến kỹ thuật, tác dụng phụ nghiêm trọng liên quan đến thuốc.