Đường đi của “bọ cạp”

Một góc cảng than Yên Đức.

Phóng viên NTNN đã tiếp cận một điểm trung chuyển nghi vấn là nơi số than bị cướp đã được chuyển qua.

Than lậu đi đâu?

Hàng chục nghìn tấn than của Công ty Than Mạo Khê bị cướp được các đối tượng thổ phỉ đưa đi đâu? Bằng con đường nào?

Đặt câu hỏi này với các ông Lê Minh Chuẩn - Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Than - Khoáng sản VN (TKV), Lưu Quang Đoàn - Phó phòng bảo vệ quân sự của Tập đoàn và Nguyễn Hải Hoàn - Phó phòng bảo vệ Công ty Than Mạo Khê (đơn vị mất của), chúng tôi chỉ nhận được câu trả lời chung chung, cùng một nội dung: Mọi biên bản đã nộp cho bên công an để điều tra làm rõ!

Nhưng chỉ sau ít ngày có mặt ở Mạo Khê, qua các nhân chứng, chúng tôi đã xác định được đường đi của những chiếc xe chở than ăn cướp, mệnh danh là những con bọ cạp.

Đầu tiên, than bị móc lên từ những vỉa đã được bóc đất sẵn ở 12 hồ trong khu vực mỏ của Mạo Khê, rồi được xe tải chở đến khu vực bến Đụn, thuộc sông Cân, xã Yên Đức. Tất cả than được tập kết tại đây, chế biến và đợi tàu thuỷ đến “ăn hàng”. Việc này đã có từ nhiều năm.

Được sự trợ giúp của 2 nhân viên bảo vệ có vũ trang, chúng tôi đột nhập vào cảng than Yên Đức, nơi nhiều năm là trung tâm tập kết than của toàn bộ vùng Đông Triều, Mạo Khê. Đây là một khu vực bãi sông rộng 200m, dài khoảng 1,5km dọc theo sông Cân.

Con sông là ranh giới giữa Đông Triều (Quảng Ninh) và Thuỷ Nguyên, (Hải Phòng). Tại đây, than tập kết đổ thành núi, kéo dài. Có tới hàng chục phương tiện như máy xúc, ô tô tham gia vận chuyển. Hơn 10 dây chuyền sàng tuyển than hoạt động ầm ầm.

Ông Lưu Quang Đoàn nhìn núi than trầm ngâm: Bãi này đang chứa khoảng 500.000 tấn than, còn mặt bằng khu vực này có sức chứa lên đến hơn 1 triệu tấn, tương đương một cảng than cỡ lớn của nhà nước. "Đây không phải cảng than do Tập đoàn điều hành mà tư nhân quản lí, còn việc hàng trăm nghìn tấn than đang chất như núi ở đây từ đâu ra thì Tập đoàn cũng... không biết!"- ông Đoàn khẳng định.

Than... chung không ai tiếc

Trong khi hàng trăm nghìn tấn than bị cướp trắng, nhà nước thiệt hại hàng chục tỷ đồng, ông Lê Minh Chuẩn lại lý giải với PV, rằng ngành than chỉ quản lí theo Luật Khoáng sản, còn đất nhà dân lại do chính quyền quản lí. Một khi bảo vệ ngành than phát hiện người dân tự ý để các chủ thổ phỉ khai thác than trái phép trong nhà mình, nếu không có chính quyền tham gia chúng tôi không thể vào nhà dân để kiểm tra, ngăn chặn.

Hơn nữa các đối tượng cướp than lại chọn đúng thời điểm nghỉ Tết để ra tay bất ngờ và manh động. Lực lượng bảo vệ của công ty mỏng, lại trải rộng trên diện tích khoảng 20km2, không đủ sức ngăn chặn nên mới xảy ra sự việc trên. 

Ông Chuẩn cho biết thêm: Trước khi xảy ra vụ việc, ngày 10-2-2010, Công ty Than Mạo Khê và chính quyền huyện Đông Triều có tổ chức họp và thành lập đội liên ngành bảo vệ than gồm công an, huyện đội và lực lượng bảo vệ của công ty.

Khi xảy ra vụ việc, đội liên ngành này không có dấu hiệu nào hoạt động, “im lặng” để cho đội quân thổ phỉ tự do lấy than như của nhà mình (?). Ông Chuẩn vớt vát: "Những ngày đó chúng tôi vẫn gọi điện cho anh Nguyễn Viết Ngự - Giám đốc Công ty Than Mạo Khê. Anh Ngự báo cáo mỏ vẫn an toàn!".

Trong buổi làm việc với Công ty Than Mạo Khê, ông Nguyễn Văn Bàn - Chánh văn phòng công ty nhắc đi nhắc lại lại điệp khúc: "Cám ơn các nhà báo quan tâm đến vùng mỏ và nỗi khổ của người làm than. Mong các anh em đến đây với một tấm lòng chia sẻ và thông cảm cho cơ quan...". Khi hỏi về tung tích số than bị cướp, ông Bàn cũng... im lặng.

Trở lại câu hỏi vì sao tình trạng cướp than xảy ra trắng trợn với quy mô như chiến dịch mà không ai biết, ông Nguyễn Hải Hoàn - Phó phòng bảo vệ Công ty Than Mạo Khê trả lời một câu như đã thuộc lòng: Do người dân ham lợi nhuận, nghe theo lời dụ dỗ của các trùm than thổ phỉ, bán đất bán nhà cho bọn chúng để khai thác than...

Sáng 30-3, sau khi báo chí lên tiếng, tại trụ sở Công ty Than Mạo Khê đã có một cuộc họp giữa Viện Kiểm sát, Công an tỉnh Quảng Ninh và lãnh đạo Công ty Than Mạo Khê. Cuộc họp thống nhất kết luận: Các đối tượng cướp than không dùng phương tiện cơ giới để đào bới và vận chuyển như báo chí vừa nêu!