Già A Hơng nặng tình với ghế Tăng Đyó

Một lòng giữ nghề

Tình cờ vào tham dự một lễ hội đâm trâu của cộng đồng người H'Lăng ở xã Rờ Kơi, tôi may mắn được gặp già A Hơng, khi đó đang chờ lấy cho được da con trâu (bị đâm) để về làm ghế Tăng Đyó. Tôi được mời về nhà của già ở làng Kram. Vừa bày từng cái ghế ra mời khách, già Hơng kể về những chiếc ghế đó: Ngày xưa nghề làm ghế Tăng Đyó ở làng mình thịnh hành lắm, nay lứa trẻ không ai học được nên mình càng cố gắng làm để giữ lại cái nghề truyền thống của dân tộc.

Già A Hơng đang làm ghế Tăng Đyó. Ảnh: Thế Khôi

Theo già Hơng, để làm được một chiếc ghế Tăng Đyó tốn rất nhiều thời gian và công sức. Sau khi kiếm được da, già phải lặn lội vào rừng bứt dây mây đỏ và tìm cây bông (một loại cây rừng), rồi chẻ ra thành từng sợi dày tầm 5cm, rộng 4cm, dài 50 - 70cm, đem ngâm nước cho mềm.

“Uốn cong để làm chân ghế và mặt ghế là khâu rất khó. Còn làm thân ghế, ngày trước mình thường làm bằng dây mây nhưng mây chịu sức nặng không tốt bằng thép nên mình đã thay bằng thép, nhưng cũng phải khéo léo nếu không sẽ làm vành bị gãy. Công đoạn cuối cùng khó nhất là bọc da. Da trâu, da bò rất cứng nên sau khi lấy về, mình phải bào bớt cho mỏng rồi ngâm vào nước 1-2 ngày cho mềm. Hồi mới học nghề từ cha, mình phải mất hơn một tuần mới làm xong một cái ghế, nay trừ thời gian đi tìm nguyên liệu, một ngày mình có thể làm được 1 - 2 cái” - già Hơng kể.

Khó truyền nghề

Già A Hơng biết và làm thành thạo ghế Tăng Đyó đã mấy mươi năm, nhưng hiếm khi có trai làng hay người vãng lai đến học nghề. Giờ khi sức đã yếu, mắt mờ, tay cũng đã mỏi, già rất mong muốn truyền nghề để cộng động người H'Lăng không bị quên lãng, nên già cũng đã chủ động mời gọi những thanh niên trong xã để truyền nghề. Nhưng vì nguyên liệu ngày càng hiếm, hơn nữa ghế da trâu đòi hỏi làm thủ công, tốn nhiều công sức mà thu nhập lại không cao, mỗi cái chỉ khoảng từ 120-150 ngàn đồng (tùy lớn nhỏ), nên “các học trò” của già không ai theo nghề.

Anh A Trinh (32 tuổi) ở xã Rờ Kơi bộc bạch: “Thấy già mong muốn truyền dạy để giữ gìn nghề của dân tộc nên bọn mình cũng đến để học, nhưng khó lắm! Mình làm phồng hết tay nhưng vẫn không được nên đành bỏ thôi”.

Dẫu tốn nhiều thời gian, công sức nhưng khi làm xong, già Hơng lại vui vẻ mang ghế đi... biếu. “Nhiều người cứ nghĩ mình có vấn đề vì bỏ công sức ra mà không đem ghế đi bán. Nhưng mình biếu ghế để mọi người biết và trân trọng cái nghề làm ghế của dân tộc thôi. Hơn nữa, khi mình biếu, ai cũng mừng, cũng quý lắm, như thế là mình vui lắm rồi!” – già A Hơng vui vẻ cho biết.

Cảm kích trước lòng nhiệt huyết của già, nhiều người đã đem da trâu, bò tới ủng hộ để động viên già. Già làng A Linh ở làng Đăk Đe chia sẻ: “Cứ rảnh rỗi mình lại chạy xuống phụ ổng làm ghế, khi nào có da trâu, da bò mình đều để dành đem xuống cho ổng”.