Gunung Kawi, góc khuất của Bali

Gunung Kawi ngàn năm tuổi vẫn sắc xảo rờ rỡ.

Bali danh giá thường được nghĩ đến với những bãi biển xinh đẹp. Nhưng dù rất thu hút người Âu Mỹ, không ít khách du lịch Việt lại thất vọng. Cũng dễ hiểu. Phần thì đến từ xứ dằng dặc biển đảo xinh đẹp. Phần do thời gian chặt chẽ các tour chỉ quẩn quanh vài bãi bờ rồi mua sắm. Ít có điều kiện ngó nghiêng những nét đẹp dù chúng không hề tiềm ẩn về văn hoá, truyền thống, di tích tôn giáo. Còn du khách tự túc với giá thuê xe máy chưa tới 100.000 đồng/ngày, xăng chỉ chừng 50% ở mình thì rất nhiều khám phá ở hòn đảo không bỗng-tự-dưng-mà-nổi-tiếng-này. Và vẫn còn những nơi còn khá “tiềm-ẩn”, dù không phải không đẹp mà vì lý do rất bình thường khác.

Trả giá để được “lại quả” từ con đường

Từng dự hội thảo, học khoá ngắn ngày ở đây, rồi quay lại hai bận, đến lần thứ tư tôi mới lò dò tìm đường đi Gunung Kawi. Hơi lạ vì trong một lần theo tour đã đến đền thiêng Tirta Empul trong làng Tampaksiring mà Gunung Kawi toạ lạc chỉ cách vài cây số, chuyến đi vẫn không ghé đó. Phi xe đến, thở hồng hộc leo hơn 300 bậc tam cấp mới ngờ ngợ lý do. Để chắc chắn, hỏi bạn hướng dẫn viên đang chờ đoàn, cậu cho biết công ty thường nhận tour với khách trẻ và luôn cảnh báo trước nếu có người lớn tuổi muốn tham gia.

Tinh tế và rực sắc - một gian hàng trên đường quê đến Gunung Kawi.

Nhưng chính con đường đến Gunung Kawi lại là tưởng thưởng. Không tính đến khu ruộng bậc thang Tellagalang là điểm du lịch tiếng tăm còn trội hơn Gunung Kawi, giờ đông đúc chen lấn du khách thích diện áo đỏ, ồn ào giành nhau đến cái view chụp hình, con đường quê mùa thu Bali dẫn đến đền xưa tuyệt đẹp, với nhiều góc nhỏ thân thương gợi nhớ quê nhà.

Từ dừa và tre, mộc mạc và tinh tế qua tài hoa người Bali.

Con đường nhựa nhỏ láng o sạch sẽ rợp bóng dừa tưởng như miền quê nào ở các xứ dừa nước Việt. Nhưng chẳng mấy chốc, đường leo lên dốc đồi quanh co. Dáng thẳng thanh thoát vẫn đó, hơi lạ khi soi bóng bên nương đồng bậc thang hay gặp ở miền cao đông tây bắc mình vốn hiếm dừa. Bồi thêm nét khác nữa khi dưới xuôi lúa đã xanh rì con gái, nương đồi trên cao vài chỗ long lanh nước ải vừa đổ, hay lưa thưa mạ con. Thấp thoáng núi đồi nhấp nhô, xóm làng thanh bình với các mái đền nhiều tầng mái lợp cỏ nhuộm đen đặc trưng xứ này, càng duyên xinh.

Con đường tạc vào, men theo đá núi hơn 300 bậc thang đến Gunung Kawi cũng khá thú vị. Ngoài cảnh quan nương đồng, còn tặng thêm nhiều gian hàng lưu niệm của các nghệ nhân Bali nổi tiếng khéo tay. Đừng ham hố bươn, nhẩn nha vừa đi vừa ngó, đỡ mệt mà có thể sưu tầm thêm những món đồ lạ chưa thấy ở mình, dù chỉ bằng máy hình. Khá tinh xảo dù nguyên liệu chẳng khác mấy từ phụ phẩm cây, trái dừa, thêm vài phẩm vật từ biển đảo không xa bên dưới. Để rồi choáng ngợp hạnh phúc khi chạm ngõ Gunung Kawi ngàn năm tuổi.

Đền xưa thanh thoát giữa thâm u

Cũng khó gọi những kiến trúc thờ phụng hơn ngàn năm tuổi này là những ngôi đền. Vì dù có mang dáng dấp đó, nhưng chúng được tạc khắc thẳng vào vách đá núi, không có không gian bên trong để con người hay các vị tăng sĩ vào trong thờ phụng, tu tập.

Đồng nương Bali cứ tưởng miền cao Bắc Việt, may nhờ bóng dừa thức tỉnh.

Vắt qua hai bờ Pakerisan, ngoài ngôi đền riêng lẻ phía sau, trên cao, chín kiến trúc Gunung Kawi được tạc vào hai vách đá nhìn nhau qua con sông nổi tiếng linh thiêng. Những dáng đền tạc vào đá núi cao đến 7m được cho là độc đáo duy nhất ở Bali. Không chỉ vì kiến trúc mà cả lý do chúng được tạo nên. Khác với hầu hết tất cả đền Hindu tạo ra để thờ phụng các vị thần của tôn giáo này. Khá may mắn khi những bi ký dù đã khá mờ phai cho biết chúng được khắc tạc để tôn vinh vua Anak Wungsu cùng hoàng hậu, hoàng tử, công chúa của vương triều Udayana những năm 1080.

Rất lạ khi chỉ mới vừa đồng đất nương đồi bên ngoài, Gunung Kawi lọt thỏm vào một vạt rừng thâm u, cổ thụ to đùng, dây leo quấn quíu, rêu phong, chùm gửi bời bời làm tăng nét cổ xưa những đền đá còn khá sắc. Các đền không quá chi tiết, nhưng những pho tượng, đầu hồi ống dẫn nước thiêng… bằng đá xám rất tinh xảo. Cho thấy nét tài hoa của người xưa từ cả thiên niên kỷ trước. Bên cạnh các ngôi đền còn có hang động, kiến trúc mới hơn của người đời sau làm thêm khi hương hoa thờ phụng hay tu tập thiền định. Vài đền nhỏ mới dựng kiệm màu với sắc trầm khá hòa hợp với đá ngàn năm.

Chia tay Gunung Kawi. Đường về xuống dốc thong thả lại một lần nữa được ngắm nghía thiên nhiên bình dị tươi đẹp và những tác phẩm khéo léo của người bản địa. Cứ mãi mơ mòng về những đảo ngọc nước Việt đang xô bồ trong nhữngcơn lốc tranh giành, mua bán, dựng xây!