Hàng nghìn người ngộ độc thực phẩm, tốn hàng tỷ đồng chi phí điều trị

Sáng 21/5, Bộ Y tế tổ chức Hội nghị toàn quốc tăng cường công tác đảm bảo an toàn thực phẩm và phòng chống ngộ độc thực phẩm. Hội nghị kết nối từ điểm cầu Bộ Y tế đến các điểm cầu tỉnh, thành phố và các viện chuyên môn của Bộ Y tế.

TS Nguyễn Hùng Long - Phó Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết, trong 5 tháng đầu năm ghi nhận 36 vụ ngộ độc thực phẩm. 

"Số vụ ngộ độc giảm so với cùng kỳ năm 2023 (5 tháng đầu năm 2023 xảy ra 40 vụ ngộ độc), tuy nhiên số mắc tăng hơn 1.000 người. Điều này cho thấy có những vụ ngộ độc số mắc quy mô lớn, hàng trăm người mắc và nhập viện..."- TS Long nói.

Trong số đó, có 3 vụ ngộ độc thực phẩm xảy ra ở bếp ăn tập thể trong các khu công nghiệp, khu chế xuất làm 518 người mắc, tăng 457 trường hợp so với cùng kỳ 2023. Số vụ ngộ độc trong trường học và số mắc đều giảm so với cùng kỳ.

Ngoài ra còn có nhiều vụ ngộ độc thực phẩm do thức ăn đường phố với quy mô lớn. 

Nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm

Về nguyên nhân gây ra các vụ ngộ độc thực phẩm, ông Long cho biết ghi nhận 11 vụ ngộ độc thực phẩm liên quan đến vi sinh vật khiến 1.241 người mắc, không ghi nhận trường hợp tử vong; chiếm 30,6% tổng số vụ, nhưng chiếm đến 58% số mắc.

2 vụ ngộ độc xảy ra do nguyên nhân hóa chất; 6 vụ do độc tố tự nhiên; 17 vụ ngộ độc không xác định nguyên nhân.

Trong đó, tại Sóc Trăng, vụ ngộ độc xảy ra hồi tháng 1/2024 tại hộ kinh doanh bánh mì Thu Hà, làm 150 người mắc và đi viện. Nguyên nhân do vi sinh vật Salmonella trong thịt nguội.

Tại Khánh Hoà, vụ ngộ độc xảy ra tại quán cơm gà Trâm Anh tháng 3/2024, làm 369 người mắc và nhập viện. Nguyên nhân do vi sinh vật Salmonella trong gà. Quán cơm này không thực hiện kiểm thực 3 bước và lưu mẫu thức ăn theo quy định, không cung cấp được các hợp đồng và giấy tờ liên quan đến nguyên liệu thực phẩm…

Vụ ngộ độc tại tiệm bánh mì Cô Băng, Đồng Nai, xảy ra cuối tháng 4/2024, làm 547 người mắc và nhập viện. Nguyên nhân do vi sinh vật Salmonella trong thịt lợn đã qua chế biến, chả lụa. Tiệm bánh mì này cũng không có đăng ký kinh doanh, không có giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm…

Mới đây nhất, tại Đồng Nai, vụ ngộ độc xảy ra tại bếp ăn tập thể công ty TNHH Dechang Việt Nam làm 95 người mắc và đi viện. Nguyên nhân do vi sinh vật Salmonella trong mỳ quảng.

Riêng vụ ngộ độc thực phẩm tại bếp ăn tập thể Công ty TNHH Shinwon Ebenezer Việt Nam (Vĩnh Phúc), khiến 438 người mắc và đi viện ngày 14/5 vừa qua, theo ông Lê Hồng Trung, Giám đốc Sở Y tế tỉnh Vĩnh Phúc, đến sáng 21/5 đã có kết quả kiểm nghiệm thực phẩm.

Theo đó, phát hiện vi khuẩn Bacillus cereus trong mẫu thức ăn. Đây là một trong những tác nhân chính gây ngộ độc thực phẩm ở người.

"Loại vi khuẩn này có 2 độc tố chính gây nôn và tiêu chảy. Chúng tôi cũng thấy phù hợp với các triệu chứng của các nạn nhân bị ngộ độc", ông Trung cho hay.

Cũng theo ông Trung, món ăn nghi gây ngộ độc là canh chua giá đỗ. Kết quả điều tra cho thấy, trong bữa ăn ngày hôm đó, trong quá trình chế biến bị thiếu 6kg giá đỗ nên nhân viên đã ra Chợ Vĩnh Yên mua thêm cho đủ số lượng.

Cơ quan chức năng hiện vẫn tiếp tục điều tra, truy xuất nguyên nhân vụ việc.

Không chỉ làm hàng nghìn người nhập viện, các vụ ngộ độc này cũng đã tiêu tốn hàng tỷ đồng tiền viện phí. Đơn cử vụ hơn 500 người ngộ độc thực phẩm sau khi ăn bánh mì ở Đồng Nai cũng đã khiến chủ cửa hàng phải trả chi phí hơn 500 triệu đồng tiền khám chữa bệnh cho các bệnh nhân. 

Đại diện tỉnh Sóc Trăng cũng cho biết, chủ cửa hàng bánh mì Thu Hà khiến 150 người mắc và đi viện cũng phải chi trả viện phí cho các bệnh nhân hơn 500 triệu đồng. 

Cơ sở cung cấp thực phẩm có giấy phép nhưng thực phẩm mua "ở chợ cóc"

Phân tích về nguyên nhân dẫn đến thực phẩm nhiễm vi sinh vật, gây ngộ độc, ông Long chỉ rõ: 

Về khách quan, năm nay thời tiết nắng nóng bất thường, thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh, nhất là vi khuẩn bệnh đường ruột. Một số địa phương thiếu nhân lực, vật lực trong thực hiện công tác an toàn thực phẩm.

Ngoài ra, kinh tế khó khăn khiến nhiều doanh nghiệp bất chấp nhập các thực phẩm giá rẻ không rõ nguồn gốc để tăng lợi nhuận. 

Khẩu phần ăn ở các bếp ăn tập thể còn thấp, dẫn đến người chế biến khó mua được thực phẩm có chất lượng cao, đảm bảo an toàn. 

Cũng do kinh tế khó khăn, người dân bất chấp an toàn, mua thực phẩm giá rẻ, không rõ nguồn gốc, dẫn đến nguy cơ mất an toàn thực phẩm cao. 

Về nguyên nhân chủ quan, ông Long cũng cho biết, tuy quy định về điều kiện an toàn thực phẩm đối với cơ sở, con người đã rất chặt chẽ nhưng nhiều cơ sở chưa đảm bảo. 

Một số cơ quan, cơ sở buông lỏng quản lý đặc biệt với hoạt động giám sát nguyên liệu đầu vào. Cơ sở dù được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm nhưng lại nhập nguyên liệu nông sản trôi nổi cung cấp cho đơn vị, người dân.

Nhiều nơi chưa phát huy được vai trò Công đoàn, Đoàn thanh niên, Ban phụ huynh trong công tác giám sát an toàn thực phẩm; Phối hợp liên ngành của các cơ quan chức năng chưa được tốt.

Về điều này, ông Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm nhận định, việc kiểm soát nguồn nguyên liệu đầu ở các bếp ăn tập thể, các cơ sở kinh doanh đường phố đều đang bị thả lòng. 

Theo ông Phong, kết quả kiểm tra các vụ ngộ độc tập thể đều cho thấy việc thực hiện quy định về an toàn thực phẩm có vấn đề. 

Ví như cơ sở có Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm về kinh doanh các sản phẩm nông sản do ngành Nông nghiệp cấp nhưng lại thu gom các nguyên liệu trôi nổi ngoài thị trường, không rõ nguồn gốc xuất xứ, không được kiểm soát an toàn thực phẩm. 

Hay các cơ sở kinh doanh thịt gia súc, gia cầm ký hợp đồng giết mổ với lò mổ có giấy chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh thú y nhưng thực tế không thực hiện hoặc chỉ thực hiện giết mổ một phần nhỏ trong tổng số lượng cung cấp cho bếp ăn tập thể các công ty, khu công nghiệp, khu chế xuất dẫn đến gây ra ngộ độc thực phẩm.

Đơn cử như vụ ngộ độc thực phẩm tại bếp ăn tập thể Công ty TNHH Shinwon Ebenezer Việt Nam (Vĩnh Phúc), khiến 438 người mắc và đi viện ngày 14/5, sau khi thấy thiếu 6kg giá đỗ, nhân viên cung cấp thực phẩm ra chợ mua thêm 6kg bù vào. 

Những cân giá đỗ "không nguồn gốc, không kiểm nghiệm an toàn thực phẩm này" được nghi ngờ gây ra vụ ngộ độc thực phẩm ở Vĩnh Phúc.