Hành trình “hồi sinh” đồi chè sạch nức tiếng Thủ đô

Gây dựng lại danh tiếng đất chè

Những ngày cuối tháng 7, trên đồi chè bạt ngàn xanh mướt, người dân Long Phú (Quốc Oai, Hà Nội) đang tất bật thu hoạch. Thời tiết từ đầu năm tới nay khá thuận lợi, chè xanh tốt, búp đều và dày nên bà con càng thêm phấn khởi.

Đã gần cái tuổi 60, nhưng đôi tay bà Trịnh Thị Sen (thôn Long Phú, Hòa Thạch, Quốc Oai) vẫn thoăn thoắt hái những đọt chè còn sương sớm. Uống ngụm nước chè mới om, bà Sen dõi mắt về hướng những đồi chè bạt ngàn và nhớ về những ngày nghề truyền thống của quê hương bị mai một.

Bà Sen nhớ lại, nhiều năm trước đây, chè Long Phú vốn nổi tiếng một thời, được xuất khẩu sang thị trường Đông Âu. Sau khi khối Đông Âu tan rã, việc tiêu thụ chè Long Phú trở nên khó khăn.

Đặc biệt, từ sau khi Công ty Chè Long Phú không thu mua chè cho nông dân thì sản xuất chè tại thôn Long Phú gần như đình trệ. Nhiều năm trở lại đây, chè Long Phú sản xuất chủ yếu để phục vụ nhân dân địa phương dưới dạng chè tươi. Phần lớn các nương chè được trồng từ năm 1988 đến nay đã già cỗi, năng suất, chất lượng kém. Tuy nhiên, nghề trồng chè vẫn là nguồn thu nhập của người dân địa phương.

Năm 2012, Hợp tác xã Long Phú được thành lập nhằm khôi phục, giữ gìn và phát triển thương hiệu chè Long Phú, xây dựng vùng nguyên liệu lớn cho nhiều doanh nghiệp chế biến chè trong nước. Tuy nhiên, những ngày đầu thành lập, Hợp tác xã gặp nhiều khó khăn khi người trồng chè không còn hào hứng, tin tưởng vào cây chè…

Ông Đỗ Tiến Hùng - Giám đốc Hợp tác xã Long Phú, cho biết: "Khi bắt đầu quyết định thành lập Hợp tác xã Long Phú và bắt đầu triển khai mô hình sản xuất chè sạch theo tiêu chuẩn VietGAP chúng tôi đã gặp rất nhiều khó khăn, cơ sở, vật chất không có gì, thiếu sự ủng hộ của người dân".

Để gây dựng Hợp tác xã hoạt động có hiệu quả, ông Hùng và một số thành viên cốt cán ban đầu của Hợp tác xã đã đến từng gia đình vận động người dân tham gia, chung sức gây dựng lại thương hiệu chè Long Phú. Mưa dầm thấm lâu, sự nhiệt huyết của các thành viên Hợp tác xã Long Phú đã vận động thành công nhiều gia đình tham gia.

Từ chỗ chỉ dăm bảy thành viên, đến nay, Hợp tác xã Long Phú có 243 thành viên tham gia trồng chè. Diện tích trồng chè cũng được mở rộng. Đặc biệt, sau nhiều năm hoạt động không ngừng, đến nay, Hợp tác xã đã thực hiện cải tạo giống chè già cỗi và trồng, sản xuất chè theo tiêu chuẩn VietGAP, từng bước trở thành vùng nguyên liệu lớn cho các công ty sản xuất chế biến chè.

Hơn hết, việc định hướng và xây dựng mô hình sản xuất chè theo tiêu chuẩn VietGAP đã cho năng suất chè cao hơn trước. Ngoài năng suất và sản lượng cao, việc sản xuất chè an toàn còn tích cực ở chỗ, góp phần nâng cao nhận thức của người nông dân trong vấn đề sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.

Làm giàu từ giống chè quê hương

Thoăn thoắt đôi tay hái chè, bà Nguyễn Thị Hà (thôn Long Phú) chia sẻ: "Nhờ thời tiết đầu năm tới nay thuận lợi và cây chè được chăm sóc bài bản nên búp chè dày, đẹp và đều. Nhìn những ngọn chè non xanh mơn mởn, chúng tôi cũng bớt đi phần nào mệt nhọc và có thêm động lực để thu hái".

Sản xuất trên diện tích 3.000m2, gia đình bà Hà đã gắn bó với nghề trồng chè gần 20 năm nay. Bà Hà cho biết, thu nhập của gia đình phần lớn dựa vào cây chè, tuy nhiên, việc trồng chè cũng phụ thuộc nhiều vào thời tiết. Những năm qua, người dân cũng như chính quyền địa phương đều rất nỗ lực trong việc nâng cao chất lượng, giá trị cho cây chè ở Long Phú.

"Tôi mong muốn trong thời gian tới, các cấp chính quyền sẽ tiếp tục ủng hộ, đầu tư và có những giải pháp hợp lý nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo thu nhập ổn định cho người nông dân", bà Hà bày tỏ.

Ông Đỗ Tiến Hùng - Giám đốc Hợp tác xã Long Phú cho biết thêm, năm 2016, mô hình trồng mới, cải tạo giống chè già cỗi với diện tích 4ha và mô hình trồng 10ha sản xuất chè theo tiêu chuẩn VietGAP đã bước đầu định hình, từng bước trở thành vùng nguyên liệu lớn cho các công ty sản xuất chế biến chè.

Theo Giám đốc Hợp tác xã Long Phú, sản xuất chè theo mô hình VietGAP cho năng suất chè trung bình đạt 9 - 16 tấn/ha, giá trị đạt 150.000 - 225.000 đồng/kg, cao gấp 1,5 lần so với chè sản xuất đại trà.

Hiện nay, diện tích chè an toàn trên địa bàn đã được mở rộng ra khoảng 20ha với 34 hộ trực tiếp tham gia sản xuất. Các giống chè cho năng suất, chất lượng cao như LDP1, LDP2, Phúc Vân Tiên... hiện cũng đã được nhân rộng. Ngoài năng suất và sản lượng cao, việc sản xuất chè an toàn còn tích cực ở chỗ, góp phần nâng cao nhận thức của người nông dân trong vấn đề sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.