Hiểm hoạ từ “bom” thuốc bảo vệ thực vật

Làng mang bệnh tử thần

Theo chỉ dẫn của người dân, chúng tôi đến “cứ địa bom BVTV” nằm giữa thôn Mậu 2. “Cứ địa” này rộng khoảng 500m2 đã được trồng cỏ Vectevơ trên nền đất để xử lý thuốc tồn dư, nhưng mùi thuốc trừ sâu vẫn xông lên nồng nặc.

Ông Nguyễn Xuân Lược - Trưởng thôn Mậu 2 thở dài: “Gặp trời nắng hay mưa, ở đây đều bốc mùi thuốc trừ sâu rất đậm đặc. Vùng đất này cây cối mọc lên, quả ăn cũng có mùi thuốc trừ sâu; khi làm thịt gà, vịt, mổ dạ dày ra cũng ngửi thấy mùi thuốc trừ sâu. Biết là độc hại nhưng chúng tôi nghèo, chẳng biết chuyển đi đâu được!”.


Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, năm 1965, Nhà máy Thuốc BVTV tỉnh Nghệ An được chuyển về thôn Mậu 2. Một lượng lớn các loại thuốc DDT, 666 nguyên chất đã được chuyển về đây. Sau 3 năm sản xuất, nhà máy gây ô nhiễm môi trường trầm trọng nên dân chúng nơi đây phản đối, buộc nhà máy phải chuyển đi nơi khác. Nhưng, một số lượng lớn thuốc trừ sâu trong các hầm chứa được chôn trong lòng đất vẫn còn lại gây nguy hiểm cho người dân.

Ông Nguyễn Xuân Lạc có nhà ở gần kho thuốc trừ sâu cho biết: “Trong lòng đất vẫn còn hàng tấn thuốc trừ sâu. Trời nắng thì mùi nồng nặc, vào những lúc có mưa lớn hoặc ngập lụt nước thấm dần xuống tầng sâu, gây ô nhiễm trầm trọng nguồn nước. Trước đây, dân sử dụng giếng khơi, nên mắc rất nhiều chứng bệnh, nhất là ung thư. Ở xung quanh kho thuốc này có hơn 20 hộ, nhưng đã có trên 10 người chết vì ung thư”.

Ông Lạc chỉ ngôi nhà cửa đóng im ỉm trong vườn cây hoang vắng lắc đầu: “Đó là nhà bà Choái. Chồng bà chết vì ung thư và đứa con gái đầu cũng chết vì ung thư phổi. Sau đó mấy tháng, 2 người con trai của bà đều chết vì ung thư. Giờ đại gia đình ấy chỉ còn con dâu thôi, họ sợ hãi quá nên đã chuyển đi nơi khác rồi”.

Biện pháp tình thế

Theo đánh giá của Sở Tài nguyên - Môi trường Nghệ An, kết quả xét nghiệm nước giếng, ao, hồ ở thôn Mậu 2 cho thấy, 15/17 mẫu nước giếng khoan (20-30m) có độ dư lượng thuốc BVTV, 6 ao hồ trong khu vực bị ô nhiễm cũng có dư lượng thuốc BVTV vượt quá tiêu chuẩn cho phép hàng chục lần.

Sở Tài nguyên - Môi trường Nghệ An đã có công văn gửi UBND tỉnh đề nghị giao UBND huyện Nam Đàn, UBND xã Kim Liên lập đề án đền bù, giải phóng mặt bằng khu vực cần xử lý. Thế nhưng việc chưa thống nhất giá đền bù đã làm trì trệ công tác giải phóng mặt bằng, người dân vẫn phải sống mòn với ô nhiễm hoá chất độc hại từ kho thuốc BVTV tồn dư này.

Sở Tài nguyên - Môi trường đã cho xây tường bao bằng bê tông nhằm ngăn chặn sự thẩm thấu của thuốc BVTV ra môi trường. Đồng thời xây dựng hệ thống ống ngầm để dẫn nước từ nền cũ của xưởng bào chế thuốc ra bể lọc than hoạt tính ở cánh đồng trước làng; tiến hành trồng cỏ Vectevơ để xử lý thuốc. Công trình hoàn thành, đưa vào sử dụng chưa được bao lâu đã xuống cấp trầm trọng, không có tác dụng.

Các chuyên gia về xử lý môi trường thừa nhận giải pháp của đề án này?chỉ là biện pháp tình thế, nhằm ngăn chặn một phần nào đó chứ không thể giải quyết dứt điểm tình trạng ô nhiễm tồn dư của thuốc BVTV.

Theo kết quả kiểm tra xét nghiệm của các cơ quan chức năng thì vùng đất này có 20 hộ bị ô nhiễm, trong đó có 6 hộ bị ô nhiễm rất nặng cần di dời đi nơi khác.