Học giả TQ: Tổng thống Philippines là “món quà trời cho”

Chuyến thăm Trung Quốc của ông Duterte mang về cho Philippines số hợp đồng trị giá 24 tỉ USD.

Philippines là đồng minh của Mỹ từ năm 1951 đến nay và được xem là quốc gia châu Á rất quan trọng trong chính sách hướng đông của Mỹ.

Trong tuyên bố gần đây đòi “thoát li” khỏi Mỹ, ông Duterte dường như muốn ám chỉ việc cắt đứt quan hệ ngoại giao và quân sự lâu đời với Washington. Thậm chí, ông Duterte nêu ý định lập liên minh tay ba với Nga và Trung Quốc để “chống lại cả thế giới”.

Một số nhà phân tích rất ngạc nhiên trước tình thế đổi chiều giữa Philippines và Trung Quốc sau thời gian dài căng thẳng vì phán quyết vụ kiện Biển Đông. Tòa án quốc tế The Hague (Hà Lan) đã bác bỏ thẳng thừng cái gọi là “quyền lịch sử” của Trung Quốc ở Biển Đông và tuyên bố phần thắng dành cho Philippines.

“Đây là một món quà, không phải thắng lợi của Trung Quốc”, Diêm Học Thông, học giả từ đại học Thanh Hoa, Trung Quốc nhận định về tuyên bố “li khai” Mỹ của ông Duterte. “Chiến thắng là bạn phải nỗ lực đạt được. Còn đây Trung Quốc chẳng làm gì. Nó là một món quà đúng nghĩa”.

Đồng thời, các phát ngôn của ông Duterte với tư tưởng chống Mỹ cũng khiến giới quan sát lo ngại Tổng thống Philippines sẽ có động thái mạnh mẽ hơn trong tương lai.

Học giả Diêm Học Thông từ đại học Lĩnh Nam, Hong Kong.

Trương Bảo Huy, giáo sư khoa Quan hệ Quốc tế đại học Lĩnh Nam, Hong Kong nhận định: “Tôi không cho rằng Bắc Kinh muốn thân thiết với Philippines, đặc biệt là việc thành lập liên minh chống Mỹ”.

Dù vậy, chuyến thăm của đoàn đại biểu Philippines tới Bắc Kinh vẫn thành công ở một số lĩnh vực. Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana gặp người đồng cấp Thường Vạn Toàn và nhất trí thúc đẩy quan hệ hải quân. Hiện chưa rõ chi tiết của thỏa thuận nhưng điều này đã khác xa với mối quan hệ bất ổn trước đây giữa Bắc Kinh và người tiền nhiệm Benigno Aquino.

Một thắng lợi nữa của Trung Quốc là Philippines chấp nhận phần lớn cơ sở hạ tầng ở nước này được nhà thầu Trung Quốc xây dựng. Nếu thỏa thuận được thực hiện, sự hiện diện kinh tế thưa thớt của Trung Quốc ở Philippines sẽ đảo chiều.

Mặc dù ông Duterte tuyên bố chống Mỹ nhưng ông không khẳng định sẽ cấm Washington đưa quân tới 5 căn cứ quân sự ở nước này. Về dài hạn, Trung Quốc sẽ hưởng lợi từ chính sách này vì tham vọng bành trướng ở Biển Đông và gây nhiễu loạn kế sách quân sự của Mỹ ở châu Á.

Trung Quốc rất hài lòng vì ông Duterte chấp nhận đàm phán song phương tranh chấp Biển Đông, một quan điểm trái ngược hoàn toàn với mong muốn của Mỹ giải quyết bằng luật quốc tế.

Giáo sư Trương Bảo Huy nói: “Ông Duterte đã khẳng định đàm phán song phương hiệu quả hơn. Điều này thể hiện sự ủng hộ quá lớn dành cho Trung Quốc”.