Honda, Mazda trên con đường phục hồi lợi nhuận trong bối cảnh khủng hoảng chip

Các công ty ô tô của Nhật Bản đang bước vào một năm ảm đạm khác, mặc dù đã công bố kết quả hàng quý khả quan vào cuối năm 2022, do tình trạng thiếu chip tiếp tục cản trở hoạt động và đồng yên mạnh hơn có nguy cơ ảnh hưởng đến báo cáo tài chính của họ trong năm nay.

Trong số bảy nhà sản xuất ô tô lớn của Nhật Bản, sáu nhà sản xuất ô tô gồm Honda Motor, Nissan Motor, Suzuki Motor, Subaru, Mazda Motor và Mitsubishi Motors - đã báo cáo mức tăng thu nhập ròng trong giai đoạn từ tháng 10 đến tháng 12 (quý IV/2022) so với cùng kỳ năm trước đó. Chỉ có Toyota Motor, công ty lớn nhất, đã báo cáo mức giảm thu nhập ròng 8% so với cùng kỳ năm trước đó.

Ngành công nghiệp ô tô đang dần phục hồi sau đại dịch Covid-19, vốn đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh và nhu cầu của người tiêu dùng tại các thị trường lớn. Và báo cáo tài chính của các công ty Nhật Bản đã bị thổi phồng nhiều hơn nữa do đồng yên suy yếu. Điển hình là câu chuyện Mazda Motor đã báo cáo thu nhập ròng là 17,7 tỷ yên (135 triệu đô la) trong ba tháng tính đến tháng 12/2022, gấp ba lần so với cùng kỳ của năm trước đó. Theo Masahiro Moro, giám đốc điều hành cấp cao của Mazda, với việc đồng yên suy yếu giúp bù đắp chi phí nguyên liệu thô cao và các chi phí khác, sản lượng của công ty trong quý tài chính thứ ba đã vượt mức 300.000 chiếc lần đầu tiên sau một năm rưỡi.

Moro cho biết công ty đang có thể sử dụng các chip có sẵn trên thị trường, bằng cách thay đổi thiết kế và mua các bộ phận có thể sử dụng cho xe của mình, nhưng việc mua chip "vẫn còn nhiều thách thức".

Thông báo của các nhà sản xuất ô tô được đưa ra trong bối cảnh triển vọng ảm đạm trong những tháng tới. Để bắt đầu, cả bảy công ty đều hạ dự báo sản lượng hoặc doanh số bán hàng hàng năm, với lý do thiếu chip cũng như khó khăn trong vận chuyển tiếp tục xảy ra trong năm nay.

Nissan đã hạ dự báo doanh số bán hàng của mình 300.000 chiếc, xuống còn 3,4 triệu chiếc, với lý do môi trường kinh doanh đầy thách thức do phong tỏa do Covid-19 ở Trung Quốc và nhu cầu thấp hơn dự kiến, cũng như tình trạng thiếu chip tiếp tục ở Bắc Mỹ.

Còn Mitsubishi cũng hạ dự báo doanh số hàng năm xuống 866.000 chiếc từ 908.000 chiếc, do nguồn cung phụ tùng không đủ đang hạn chế sản xuất nhiều hơn dự kiến, và tình trạng thiếu tàu vận chuyển trên toàn cầu đã cản trở việc bổ sung hàng trên khắp các thị trường.

Honda cho biết họ hy vọng sẽ bán được 3,85 triệu chiếc, thấp hơn 250.000 chiếc so với kế hoạch công bố vào tháng 11/2022. Theo Eiji Fujimura, giám đốc điều hành kiêm giám đốc tài chính, phần lớn sự sụt giảm sẽ xảy ra ở thị trường Trung Quốc, nơi tình trạng thiếu chip kết hợp với những tác động lâu dài từ đại dịch, và việc phong tỏa đang ảnh hưởng đến hoạt động, và phần còn lại ở thị trường Mỹ.

"Những chiếc xe giá cao của chúng tôi được bán ở Mỹ được trang bị các thông số kỹ thuật đòi hỏi nhiều chất bán dẫn khác nhau, vì vậy thị trường Bắc Mỹ bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi tình hình hiện tại so với châu Á, nơi doanh số bán hàng đang tăng dần qua từng năm", ông Fujimura nói thêm.

Ông còn giải thích: "Sẽ mất thời gian để loại bỏ hoàn toàn cuộc khủng hoảng chip", vì các nhà cung cấp không thể ngay lập tức đẩy mạnh sản xuất và chất bán dẫn đủ dài hơi để sản xuất và giao hàng, nhưng nói thêm rằng ông hy vọng nguồn cung sẽ phục hồi vào khoảng nửa cuối năm nay".

Một nguyên nhân khác gây lo lắng là sự biến động không chắc chắn của đồng yên. Khi giá trị của đồng tiền này so với đồng đô la tiếp tục giảm trong suốt năm 2022 cho đến khoảng tháng 11, thu nhập ở nước ngoài của các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đã tăng lên. Bây giờ tỷ giá hối đoái của đồng yên đã phục hồi lên khoảng 130 yên đổi một đô la.

Triển vọng của đồng tiền này càng bị che mờ bởi sự thay đổi sắp tới của chiếc ghế thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản vào tháng 4 tới đây.

Môi trường kinh doanh đầy khó khăn xuất hiện trong bối cảnh vấn đề dài hạn hơn là điều hướng sự chuyển đổi sang các loại ô tô sạch hơn như ô tô điện. Các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản thường chậm tung ra xe điện so với các đối tác nước ngoài và phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt ở các thị trường nước ngoài, nơi người tiêu dùng đã nhanh chóng đón nhận xe điện.

Một ví dụ là thị trường Trung Quốc, nơi các nhà sản xuất ô tô nội địa như BYD đã nắm bắt được hầu hết nhu cầu về xe điện ngày càng tăng. Fujimura của Honda lưu ý rằng, mặc dù công ty dự kiến môi trường kinh doanh tại Trung Quốc sẽ dần phục hồi trong suốt mùa xuân nhờ việc dỡ bỏ các chính sách nghiêm ngặt về Zero Covid vào tháng 12/2022, nhưng xu hướng thị trường đã đặt ra những thách thức mới nghiêm trọng.

"Chúng tôi hy vọng quy mô thị trường sẽ giữ nguyên vào năm 2023, nhưng nội dung sẽ thay đổi và cái gọi là phương tiện năng lượng mới sẽ tăng lên chiếm 30% đến 40% doanh số bán hàng", ông nói, đề cập đến thuật ngữ chung của Bắc Kinh cho xe điện chạy bằng pin, xe hybrid chạy xăng-điện và xe chạy bằng pin nhiên liệu hydro. "Chúng ta phải suy nghĩ về cách chiến đấu trong hoàn cảnh như vậy".

Nakanishi, một nhà phân tích khác cũng cho rằng thị trường Trung Quốc sẽ "bình thường hóa" sau tháng 3/2023, nhưng hiện tại BYD đang nổi lên là "người chiến thắng duy nhất". Ông nói: "Tỷ lệ xe điện trên thị trường chắc chắn sẽ tăng lên, vì vậy các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản cần đầu tư tương ứng".