Hưởng chế độ bảo hiểm xã hội một lần người lao động mất quyền lợi gì?

Bạn đọc hỏi: Bảo hiểm xã hội giúp người lao động có một khoản thu nhập, không trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội khi về già. Nhiều người lao động nghĩ rằng việc hưởng bảo hiểm xã hội một lần là cách thức tốt vì sẽ có một khoản tiền lớn ngay lập tức, vậy nếu người lao động hưởng chế độ bảo hiểm xã hội một lần sẽ mất quyền lợi gì?

Liên quan đến vấn đề này, luật sư Quách Thành Lực - Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết: Bộ luật Lao động năm 2019 và Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, Thông tư 23/2020/TT-BLĐTBXH nêu rõ những vấn đề trên.

Ai được hưởng bảo hiểm xã hội một lần?

Theo điều 60 Luật BHXH 2014, người lao động thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc mà có yêu cầu thì được hưởng bảo hiểm xã hội một lần nếu thuộc các trường hợp sau:

Người lao động tham gia BHXH bắt buộc sau 1 năm nghỉ việc mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH;

Người lao động đã đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH hoặc lao động nữ là người hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách ở cấp xã tham gia BHXH khi nghỉ việc mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH và không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện;

Người lao động ra nước ngoài để định cư;

Người lao động đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như: Ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế;

Người lao động gồm: Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân; hạ sĩ quan, chiến sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ công an nhân dân phục vụ có thời hạn; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí, khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu.

Quy định về mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần

Mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần đối với người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc được tính theo số năm đã đóng bảo hiểm xã hội, cụ thể như sau:

1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014;

2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi;

Trường hợp thời gian đóng BHXH chưa đủ một năm thì mức hưởng BHXH bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.

Những quyền lợi bị mất nếu người lao động hưởng chế độ bảo hiểm xã hội một lần

Thời gian đóng BHXH chính là một khoản tích lũy, là “của để dành” của người lao động khi về già, để khi không còn khả năng lao động tạo thu nhập, người lao động không trở thành gánh nặng cho gia đình mà còn cho cả xã hội.

Người lao động chọn hưởng BHXH một lần cũng đồng nghĩa với việc từ bỏ loạt quyền lợi. Vậy những quyền lợi mà người lao động hưởng BHXH 1 lần đã bỏ lỡ như sau:

Một là, quyền lợi khám chữa bệnh, chế độ tử tuất

Trong toàn bộ thời gian hưởng lương hưu người lao động được cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) miễn phí trọn đời (người nghỉ hưu có lương hưu không phải tự mua thẻ BHYT) và được hưởng các quyền lợi về khám, chữa bệnh BHYT theo quy định. Nếu nhận BHXH 1 lần, người lao động sẽ mất các quyền lợi này.

Hai là, mức tiền được nhận ít hơn

Việc nhận BHXH một lần là phải chấp nhận sự thiệt thòi rất lớn khi với 22% mức tiền lương tháng đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất thì một năm tổng mức đóng là 2,64 tháng lương.

Trong khi đó, mức hưởng BHXH một lần cho mỗi năm đóng BHXH chỉ bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014. Hai tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.

Ba là, đứt quảng thời gian đóng bảo hiểm xã hội

Sau khi nhận BHXH một lần, nếu tham gia lại BHXH, người lao động sẽ không được cộng nối thời gian đóng BHXH đã tham gia trước đó. Do đó thời gian đóng sẽ chấm dứt kể từ khi nhận bảo hiểm xã hội một lần và được tính lại kể từ khi tham gia BHXH mới.

Bốn là, không được nhận các mức lương theo sự điều chỉnh phù hợp tình hình xã hội

Người tham gia BHXH khi đã hưởng lương hưu thì mức lương hưu được điều chỉnh định kỳ theo chỉ số giá tiêu dùng và mức tăng trưởng kinh tế cho phù hợp với mức sống chung của toàn xã hội. Người nhận bảo hiểm xã hội một lần không được các quyền lợi này. Và sẽ thiệt thòi nếu tại thời điểm nhận BHXH 1 lần, mức hưởng thấp và sau đó được điều chỉnh với mức cao hơn do tình hình kinh tế – xã hội.