Iran dội mưa tên lửa căn cứ Mỹ: 3 tiếng đầy căng thẳng trong Phòng tình huống của ông Trump

Nguyễn Thái - New York Times Thứ năm, ngày 09/01/2020 20:10 PM (GMT+7)

Lực lượng tình báo trước các đợt nã tên lửa của Iran đã tạo ra một buổi chiều đầy căng thẳng trong phòng Tình huống của Nhà Trắng.

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu lần đầu tiên sáng 8/1 sau vụ Iran nã tên lửa vào căn cứ Mỹ

Tờ New York Times (NYT) hôm 8/1 đưa tin, cảnh báo đến với Nhà Trắng vào khoảng hơn 14h hôm 7/1 (giờ Mỹ) - một tin nhắn khẩn đến từ lực lượng tình báo Mỹ, có mật danh "chim ưng”, là trong vài giờ tới, Iran chắc chắn sẽ thực hiện một vụ tấn công nhằm vào binh sĩ Mỹ.

Trước đó, một loạt dự báo được ghi nhận trong ngày, bao gồm các cuộc tấn công bằng tên lửa, tấn công nhằm vào người Mỹ ở Trung Đông hay thậm chí là một cuộc tấn công của hàng trăm tay súng dân quân thân Iran có thể xảy ra ở căn cứ không quân Al Asad, phía tây Iraq.

Tuy nhiên, tính cụ thể của cảnh báo mới nhất từ "chim ưng" chiều 7/1 khiến Phó Tổng thống Mike Pence và cố vấn an ninh Nhà Trắng Robert C. O’Brien, phải tới ngay khu vực Cánh Tây ở Nhà Trắng, nơi các phụ tá đang tập trung tại phòng Tình huống. Ít phút sau, Tổng thống Trump cũng hiện diện sau cuộc họp với Thủ tướng Hy Lạp.

Khoảng 3 tiếng sau, một loạt tên lửa đạn đạo phóng từ phía Iran nhằm vào 2 căn cứ có lính Mỹ đồn trú ở Iraq, bao gồm cả căn cứ Al Asad - nơi có khoảng 1.000 lính Mỹ.

Các vụ tấn công khiến không khí căng như dây đàn và dẫn tới một ngày điên rồ với sự nhầm lẫn và thông tin sai lệch, đúng vào thời điểm nhạy cảm khi một sự leo thang quân sự có thể dẫn tới một cuộc chiến.

Ông Trump đã dành hàng giờ với các phụ tá để quan sát các đe dọa mới nhất. Các nhà hoạch định quân sự đã cân nhắc các phương án đáp trả nếu các vụ nã tên lửa của Iran khiến binh sĩ Mỹ thiệt mạng.

Cảnh báo sớm của lực lượng tình báo Mỹ giúp lý giải phần nào về việc các tên lửa Iran nhắm vào căn cứ Mỹ ở Iraq không gây tổn thất đáng kể. Không có lính Mỹ hoặc Iraq thương vong.

Sau đó, Tổng thống và Phó Tổng thống Mỹ đã trao đổi với các lãnh đạo của đảng Dân chủ và Cộng hòa. Một số người thúc giục ông Trump tìm cách để giảm bớt khủng hoảng.

Hành động trả thù

Iran nã tên lửa vào các căn cứ Mỹ nhằm trả đũa cho vụ tướng Soleimani bị giết hại trong cuộc không kích của quân đội Mỹ hôm 3/1

Vài giờ trước khi các quan chức Nhà Trắng và Lầu Năm Góc tập trung tại phòng Tình huống hôm 7/1, binh sĩ Mỹ ở Iraq đang chuẩn bị sẵn sàng để chống lại các cuộc tấn công trả đũa của Iran sau cái chết của tướng Soleimani.

Vệ tinh tình báo đã theo dõi các chuyển động từ các bãi phóng tên lửa trong kho vũ khí của Iran, và thông tin liên lạc giữa các lãnh đạo quân đội Iran được thu thập bởi Cơ quan An ninh quốc gia Mỹ (NSA) chỉ ra rằng hoạt động đáp trả của Iran có thể xảy ra vào ngày 7/1.

Căn cứ không quân Al Asad ở tỉnh Anbar, Iraq là tâm điểm của những đe dọa tấn công, bao gồm một cảnh báo về việc hàng trăm tay súng Hezbollah, một lực lượng thân Iran, có thể thực hiện một cuộc tấn công trực diện vào căn cứ này.

Al Asad là một căn cứ dễ bị tấn công. Một quan chức quân đội Mỹ cho biết căn cứ này không có hệ thống tên lửa Patriot bảo vệ vì các hệ thống tên lửa này đã được triển khai tới các nước khác ở Trung Đông, được cho là dễ bị Iran tấn công tên lửa hơn.

Vì vậy, các chỉ huy Mỹ đã chuẩn bị sơ tán một phần căn cứ và bố trí lực lượng trụ lại tại các nơi phòng thủ chắc chắn để chống lại mọi cuộc tấn công từ bên ngoài của Iran.

Sáng 7/1, tại Washington, thông tin tình báo vẫn còn khá mơ hồ tới mức các quan chức Nhà Trắng vẫn giữ lịch trình làm việc đã định của ông Trump, bao gồm các cuộc họp với Thủ tướng Hy Lạp, ông Kyriakos Mitsotakis.

Trong khi đó, các quan chức trong chính quyền Trump tiếp tục bảo vệ hành động sát hại tướng Soleimani, trong bối cảnh nhiều người chỉ trích chính phủ Mỹ thiếu sự công khai thông tin tình báo về vụ tấn công. Tại Bộ Ngoại giao, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói với các phóng viên rằng sát hại Soleimani là "quyết định đúng đắn".

Vài ngày trước đó, ông Pompeo nói rằng việc giết hại tướng Iran là cần thiết để ngăn các vụ tấn công tiềm ẩn. Nhưng tới sáng 7/1, Ngoại trưởng Mỹ đưa ra một thông điệp khác, viện dẫn vụ một nhà thầu Mỹ bị thiệt mạng khi lực lượng Hồi giáo dòng Shiite - thân Iran - bắn tên lửa vào một căn cứ quân sự ở Iraq.

Vài giờ sau, khi ông Trump gặp Thủ tướng Hy Lạp Mitsotakis, Nhà Trắng nhận được cảnh báo từ "diều hâu" về một vụ tấn công tên lửa sắp xảy ra. Phó Tổng thống Pence và cố vấn an ninh O’Brien đã tới gấp phòng Tình huống và có những thảo luận ban đầu về cách đối phó với mối đe dọa, đánh giá thông tin tình báo về các mục tiêu có thể nhất mà Iran nhắm tới.

Trong khi đó, ở phòng Bầu Dục, ông Trump ngồi cạnh ông Mitsotakis khi các phóng viên dồn dập đặt câu hỏi về cuộc khủng hoảng Iran. Tổng thống Mỹ trả lời bằng những đe dọa mà ông đưa ra trước đó.

"Nếu Iran làm bất cứ điều gì không phải, họ sẽ phải gánh chịu hậu quả rất nặng nề. Chúng tôi đã chuẩn bị sẵn cho điều đó", ông Trump nói.

Nhầm lẫn và thông tin sai

Ông Trump (phải) và Phó Tổng thống Mike Pence trong phòng Tình huống theo dõi hoạt động trả đũa của Iran

Sau khi cuộc họp báo ngắn gọn với Thủ tướng Hy Lạp kết thúc, ông Trump đã xuống ngay phòng Tình huống.

Nhóm cố vấn cho Tổng thống Mỹ đã chờ sẵn ở đó. Họ có mặt ở phòng Tình huống tại nhiều thời điểm khác nhau trong ngày. Theo NYT, các nhân vật có mặt tại phòng Tình huống lúc đó gồm tướng Mark A. Milley, chủ tịch Tham mưu trưởng liên quân; Joseph Maguire, quyền giám đốc tình báo quốc gia Mỹ; Keith Kellogg, một tướng quân đội đã nghỉ hưu, hiện làm cố vấn an ninh quốc gia cho Phó Tổng thống Mike Pence.

Dĩ nhiên, không thể thiếu Ngoại trưởng Mike Pompeo, người được cho là đã đề xướng cuộc tấn công sát hại tướng Soleimani, thổi bùng căng thẳng trong khu vực Trung Đông.

Ngoài ra còn một số nhân vật khác có mặt hoặc theo dõi qua màn hình gồm Mick Mulvaney, quyền Chánh văn phòng Nhà Trắng; Gina Haspel, giám đốc Cục tình báo Trung ương Mỹ (CIA)...

Vài ngày sau cái chết của tướng Soleimani, ông Trump và các phụ tá đối mặt với một loạt thông tin mâu thuẫn. Khoảng 16h, một số báo cáo cho biết dường như căn cứ không quân Taji, ở phía bắc thủ đô Baghdad, Iraq đã bị trúng tên lửa.

Các quan chức tại Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao lo lắng chờ phía Lầu Năm Góc cung cấp các báo cáo về thiệt hại của căn cứ Taji, nơi lính Mỹ đồn trú. Nhưng đó là một báo động giả. Dù các quan chức Mỹ hôm 8/1 tin rằng một số tên lửa bắn vào hàng rào một ngày trước đó là nhằm vào căn cứ quân sự này.

Khi các báo cáo về vụ tấn công vào căn cứ Taji xuất hiện, loa phóng thanh tại đại sứ quán Mỹ ở Baghdad, Iraq, thông báo về một cuộc tấn công có thể sắp xảy ra. Như vài ngày trước đó, các quân nhân Mỹ và Iraq chạy tới các khu trú ẩn.

Gần một tiếng sau, đợt tên lửa đầu tiên bắt đầu lao tới căn cứ Al Asad.

Nã tên lửa

Căn cứ không quân Al Asad, Iraq

Khoảng 17h30 ngày 7/1 (giờ Mỹ), Lầu Năm Góc phát hiện 16 tên lửa Fateh 110 và Shahab (tầm ngắn và tầm trung), bắn từ 3 địa điểm ở Iran.

Nhiều trong số này rơi xuống căn cứ Al Asad nhưng chỉ gây ra thiệt hại nhỏ. Các tên lửa bắn trúng một trực thăng Black Hawk, một máy bay không người lái do thám, một phần tháp kiểm soát không lưu, theo một quan chức quân sự Mỹ. Ngoài ra, một số lều cũng bị phá hủy.

Không lâu sau, một loạt tên lửa thứ 2 được bắn vào căn cứ không quân ở Erbil, miền bắc Iraq - trung tâm hoạt động đặc biệt của hàng trăm lính Mỹ, quân đồng minh, nhân viên hậu cần và chuyên gia tình báo chiến đấu chống lại tổ chức Nhà nước Hồi giáo IS. Thiệt hại vật chất ở căn cứ này chưa được xác định nhưng không có thương vong về người.

Tại sao các cuộc tấn công bằng tên lửa của Iran chỉ gây thiệt hại nhẹ? Trong bài phát biểu đầu tiên hôm 8/1 (giờ Mỹ) sau vụ Iran nã tên lửa, ông Trump nhắc đến "hệ thống cảnh báo sớm làm việc hiệu quả và việc thực hiện sớm các biện pháp đề phòng" khiến Mỹ tránh được thiệt hại nặng nề. Một quan chức quân sự cấp cao của Mỹ cũng bác bỏ ý kiến cho rằng Iran chủ đích nhắm vào các khu vực không có người trong 2 căn cứ để tránh gây thương vong cho binh sĩ Mỹ.

Tuy nhiên, các quan chức Mỹ thừa nhận rằng có những dấu hiệu cho thấy giới lãnh đạo Iran kiềm chế khi lên kế hoạch tấn công trả đũa.

"Chúng tôi nhận được một số thông tin tình báo cho biết Iran đã gửi thông điệp tới những dân quân thân Tehran rằng không được tự ý tấn công thường dân hoặc mục tiêu người Mỹ. Và chúng tôi mong thông điệp đó tiếp tục được thể hiện", Phó Tổng thống Mike Pence chia sẻ hôm 8/1 trên CBS News.

Sau khi các đợt tấn công của Iran lắng xuống, ông Trump và ông Pence đã gọi điện cho các lãnh đạo quốc hội. Một số người thân với ông Trump khuyên Tổng thống Mỹ nên cân nhắc các biện pháp đáp trả các vụ tấn công của Iran.

Các cố vấn cũng thảo luận về việc ông Trump có nên đưa ra một bài phát biểu ngay hay không. Nhiều phụ tá của Tổng thống Mỹ đã làm việc liên tục để sáng 8/1, ông Trump có bài phát biểu đầu tiên sau vụ Iran nã tên lửa. Trước đó, ông chủ Nhà Trắng đã phải trau chuốt từ rất nhiều bản thảo để có những câu từ như ý.