Khai mạc Đại hội Hội nhà văn Việt Nam: Bàn nhiều vấn đề "nóng"

Nỗ lực “trẻ hóa”

Chia sẻ trước thềm Đại hội IX, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều- Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam cho biết, đại hội lần này có sự đổi mới trong khâu tổ chức nhân sự Ban chấp hành Hội, mà theo cách gọi của nhà văn Hữu Thỉnh thì đó là “cấu trúc hình quả trám”. Theo cơ cấu, 30% số ủy viên Ban chấp hành Hội có tuổi từ 60 trở nên, 30% từ 50 tuổi trở xuống và phần lớn hơn là độ tuổi từ 50 -60 chiếm 40%. Đây là một cấu trúc hợp lý và phản ánh xu thế cũng như sự cần thiết cho sự phát triển của văn học trong những năm tới.

Các nhà văn trao đổi nghề nghiệp bên lề một sự kiện của Hội Nhà văn Việt Nam. Ảnh: Hoàng Hoa

Cũng theo nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, trong đại hội lần này, nhiều vấn đề về chuyên môn sẽ được đưa ra thảo luận để khuyến khích các hội viên sáng tác. “Ngoài đề tài nổi bật là viết về chủ quyền lãnh thổ của đất nước thì phải có những tác phẩm văn học chất lượng về xây dựng nhân cách con người. Tôi nghĩ với văn học, đó là đề tài xuyên suốt của mọi thời đại” - ông Thiều nói.

Ngoài ra, nhà văn Nguyễn Quang Thiều còn cho biết, mảng đề tài văn học về nông thôn cũng sẽ được Hội khuyến khích, động viên các nhà văn sáng tác nhiều hơn nữa.

“Thực ra, những vấn đề của nông thôn cũng đã thường xuyên được Hội khuyến khích chứ không chỉ thông qua một đại hội hay những hội thảo cụ thể. Bởi nền văn hóa Việt Nam có cái gốc là văn hóa làng. Nếu chúng ta không gìn giữ và làm lan tỏa nó như một sự sống của văn hóa dân tộc thì chúng ta sẽ thất bại trong mọi lĩnh vực khác. Bản thân mỗi nhà văn đã tự ý thức vấn đề này và Hội Nhà văn chỉ là người động viên và tạo ra những điều kiện tốt nhất có thể cho nhà văn thực hiện sứ mệnh của mình” - nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cho hay.

Kỳ vọng sự đổi thay về chất

Chia sẻ về kỳ vọng với đại hội này, nhà văn Di Li cho biết, điều mà rất nhiều nhà văn đang mong mỏi là cần trẻ hóa đội ngũ hội viên, đồng thời thay đổi cách kết nạp hội viên của Hội Nhà văn Việt Nam.

Theo nhà văn Di Li, việc kết nạp hội viên của Hội Nhà văn Việt Nam rất khác thường, không giống như các hội nghề nghiệp văn học nghệ thuật khác và cũng không giống các hội nhà văn ở nước ngoài. Nếu như ở nước ngoài việc kết nạp cực kỳ dễ dàng, chỉ cần đủ tiêu chí là có thể trở thành hội viên, nhưng ở Hội Nhà văn Việt Nam lại khác. Tiêu chí của Hội Nhà văn là đã có hai tác phẩm được in thành sách, đạt được một giải thưởng mới chỉ là đủ điều kiện để “có tên trong hồ sơ”. Còn để được kết nạp thì phải qua khâu xét tuyển của Ban chấp hành Hội Nhà văn. Và như vậy việc nộp đơn tham gia vào Hội Nhà văn đã khiến cho các nhà văn cảm thấy khó khăn, chờ đợi như kiểu được “ban ơn”, thậm chí còn dễ xảy ra tình trạng tiêu cực.

Còn nhà văn gạo cội Lê Minh Khuê cho rằng, Hội nên giữ (trong ban chấp hành) một phần những nhà văn thế hệ đi trước để họ truyền kinh nghiệm đi trước cho các thế hệ sau, còn lại nên để thêm nhiều nhà văn trẻ tham gia. Bởi theo bà, tuổi trẻ có sự nhiệt tình, năng động sẽ có sự thúc đẩy sáng tạo của Hội nhiều hơn. “Tôi luôn quan niệm, mỗi nhà văn đều có sự hoạt động độc lập mà không lệ thuộc vào Hội. Họ tư duy sáng tạo ra tác phẩm của mình, họ tìm hướng đi, bồi đắp cho vốn sống, sự trải nghiệm hoàn toàn độc lập. Tuy nhiên tôi cũng kỳ vọng tại đại hội này sẽ tăng tính nghề nghiệp của Hội hơn mọi kỳ trước” - nhà văn Lê Minh Khuê nói.

Nhà văn Nguyễn Hiếu cho hay, nhìn lại nhiệm kỳ của Đại hội VIII, nhà văn cảm nhận được ít nhiều những nỗ lực của Ban chấp hành Hội khi muốn quảng bá văn học Việt Nam từ cánh đồng chật hẹp tới bạn đọc thế giới. Tuy nhiên theo nhà văn Nguyễn Hiếu, không ít tác phẩm được giải thưởng còn mang nặng chất cơ cấu, “mặt trận” mà bỏ qua chất lượng. Những yếu tố thương mại vẫn tác động vào chốn thâm nghiêm của văn chương. Trong lĩnh vực đầu tư sáng tác cũng nặng sự dàn trải mà thiếu đi trọng tâm và sự đánh giá thỏa đáng cho những cây bút sáng tạo đích thực.