"Khán giả cần biết mình có ảnh hưởng lớn đến cuộc sống, tâm lý nghệ sĩ qua từng bình luận"

Sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội với đặc điểm dễ ẩn danh, dễ lan truyền đã trở thành môi trường thuận lợi cho các thông tin thất thiệt, trong đó điển hình là thông tin về người nổi tiếng. Không ít nghệ sĩ bị tấn công ồ ạt, bôi nhọ danh dự, dù họ không gây ra lầm lỗi. Thời gian qua, nhiều người trong giới showbiz khẳng định họ bị tổn thương nặng nề trước những áp lực của dư luận, trong cuộc chiến đấu với tin giả, tin sai sự thật.

PV Dân Việt đã có cuộc trò chuyện với chuyên gia truyền thông Nguyễn Ngọc Long về chủ đề này.

Mới đây, không ít nghệ sĩ Việt như Thiều Bảo Trâm, Trần Nhượng lên tiếng bức xúc vì bị đông đảo người dùng trên mạng xã hội "ném đá", tấn công trước những thông tin sai sự thật. Không ít nghệ sĩ cho rằng, trong thời kỳ các phương tiện truyền thông nở rộ, họ đang trở thành những nạn nhân của mạng xã hội khi họ bị chỉ trích bởi những thông tin vô căn cứ. Là một chuyên gia truyền thông, anh đánh giá thế nào về quan điểm này?

- Tôi thực sự cảm thấy thương xót cho những nghệ sĩ Việt như Thiều Bảo Trâm, Trần Nhượng... khi họ trở thành nạn nhân của việc bị "ném đá" trên mạng xã hội. Đối mặt với tình trạng này, nghệ sĩ thường cảm thấy mình là người của công chúng. Cũng bởi vậy, họ không dám phản ứng mạnh mẽ vì sợ bị chỉ trích nhiều hơn. Điều này thật đáng buồn vì họ đã không được trang bị đủ kiến thức hoặc kỹ năng để xử lý những tình huống như vậy. 

Nhiều khi, ngay cả khi những người nghệ sĩ lên tiếng để giải thích hoặc phản biện, họ vẫn tiếp tục bị công kích, bị cáo buộc là đang cố gắng "tẩy trắng" danh tiếng của mình, dù thực tế họ không phạm phải lỗi lầm nào. Điều này không chỉ làm tổn thương đến tâm lý cá nhân của nghệ sĩ mà còn phản ánh một vấn đề sâu sắc trong cách thức mà chúng ta - những công chúng, tiêu thụ và phản ứng với thông tin trên mạng xã hội.

Tại nền giải trí Hàn Quốc, không ít nghệ sĩ đã tự tử vì những áp lực từ phía dư luận. Đây liệu có phải là mặt trái trong sự phát triển của ngành truyền thông, đặc biệt là mạng xã hội?

- Áp lực dư luận là một phần không thể phủ nhận của vấn đề, tuy nhiên không phải lúc nào nó cũng là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến những quyết định cực đoan như tự tử của nghệ sĩ. Trong một số trường hợp, những vụ tự tử này bắt nguồn từ việc nghệ sĩ làm điều gì đó sai trái và không đủ dũng cảm để đối mặt với hậu quả. Mặc dù, có những trường hợp bị bôi nhọ một cách bất công đến mức cảm thấy bế tắc, nhưng những tình huống này tương đối ít ỏi so với tổng thể.

Qua những vụ tự tử đau lòng trong giới giải trí, chúng ta thấy rõ mặt trái của thời đại truyền thông số. Điều này càng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc các nghệ sĩ phải nhìn nhận nghiêm túc và học cách tồn tại mạnh mẽ trong môi trường số. Họ cần phát triển cả kỹ năng chống chịu trước áp lực dư luận bên cạnh việc theo đuổi đam mê nghệ thuật. Đã đến lúc từ bỏ quan điểm rằng "tôi là nghệ sĩ, tôi chỉ quan tâm đến nghệ thuật", thay vào đó là việc phát triển một bức tranh toàn diện hơn về sự tồn tại và phát triển cá nhân trong thế giới số hóa hiện đại.

Chia sẻ với PV Dân Việt, ông Ngô Ngọc Diễm - giảng viên trường Đại học Quốc gia Hà Nội từng nêu quan điểm: "Những sai lầm của các nghệ sĩ đã có pháp luật và các cơ quan chức năng xử lý. Các câu chuyện như làm tiểu tam hay ngoại tình, họ chỉ sai với từng đối tượng cụ thể, chứ không phải toàn xã hội. Nên tạo không gian cho nghệ sĩ để họ có thể sáng tạo, cống hiến cho nghệ thuật". Anh đánh giá thế nào về ý kiến này?

- Tôi hoàn toàn đồng ý rằng, sống và làm việc theo pháp luật là cơ bản, nhưng mỗi công dân cũng cần có trách nhiệm đấu tranh chống lại những hành vi xấu, độc. Điều này bao gồm cả việc dư luận lên tiếng chống lại những hành vi sai trái của nghệ sĩ, giúp họ tự giác và giữ mình trong sạch. Tuy nhiên, không phải lúc nào các vấn đề của nghệ sĩ cũng đến mức cần phải qua pháp luật để giải quyết. Cái chính là tìm kiếm sự cân bằng giữa việc tuân thủ pháp luật và sức ép từ dư luận.

Mặc dù việc dư luận lên tiếng về những điều không tốt là cần thiết, nhưng quá trình này cũng không được vi phạm pháp luật và không được sử dụng làm cơ sở để xúc phạm đến danh dự và nhân phẩm của người nghệ sĩ. Cần có sự phân biệt rõ ràng giữa việc đấu tranh chống lại cái xấu và hành vi bôi nhọ cá nhân. Việc này đòi hỏi sự tỉnh táo và công bằng từ cả dư luận và các cơ quan truyền thông để không biến các phản ứng thành các cuộc tấn công không công bằng và phiến diện.

Vậy cách xử lý khôn ngoan nhất của một người nghệ sĩ khi bị tấn công tập thể trên không gian mạng là gì?

- Bước đầu tiên và khôn ngoan nhất mà một nghệ sĩ có thể thực hiện là không để mình rơi vào tình huống bị tấn công tập thể. Điều này có nghĩa là họ cần chú trọng vào việc xây dựng và bảo vệ danh tiếng của mình. Khi một nghệ sĩ đã xây dựng được uy tín và sự tôn trọng từ công chúng, khả năng họ phải đối mặt với những cuộc tấn công tập thể sẽ giảm đi đáng kể.

Đồng thời, khi nghệ sĩ có một cơ sở người hâm mộ vững chắc và trung thành, họ sẽ sẵn lòng lên tiếng bảo vệ thần tượng khi cần thiết. Trong môi trường mạng xã hội, uy tín và hình ảnh cá nhân thực sự quan trọng, và đôi khi cuộc chiến trên mạng xã hội có thể được hiểu là một cuộc chiến số đông chống lại số đông, nơi mà số lượng người ủng hộ có thể quyết định đến việc một cá nhân hay một ý kiến có được nhìn nhận tích cực hay không.

Như vậy, bằng cách đầu tư vào việc xây dựng một hình ảnh cá nhân tích cực và tạo dựng một mối quan hệ mạnh mẽ với người hâm mộ, nghệ sĩ có thể tạo ra một lớp bảo vệ tự nhiên chống lại những tác động tiêu cực từ không gian mạng.

Ở phía ngược lại, không ít nghệ sĩ Việt cũng phát ngôn ngông cuồng, hoặc lợi dụng chuyện đời tư để trở nên nổi tiếng hơn. Cá biệt, có một số trường hợp tự dùng đời tư để PR, sau đó không hiệu quả lại cho rằng dư luận quá khắc nghiệt. Anh có nghĩ, để thiết lập một ranh giới giữa việc bảo vệ nghệ sĩ (về đời tư, danh dự) và bảo vệ công chúng (trước những chiêu truyền thông bẩn) là điều quá khó khăn?

- Đúng vậy. Trong thế giới giải trí Việt Nam, vấn đề nghệ sĩ sử dụng chuyện đời tư để PR hoặc phát ngôn ngông cuồng là một hiện tượng có thực và nó đặt ra thách thức trong việc thiết lập ranh giới giữa việc bảo vệ nghệ sĩ và bảo vệ công chúng. Thời gian qua, không ít nghệ sĩ đã cố tình sử dụng chiêu trò gây chú ý qua những câu chuyện cá nhân, và khi không đạt được hiệu quả mong muốn, họ lại phàn nàn về sự khắc nghiệt của dư luận.

Để thiết lập ranh giới hợp lý, trước hết cần có một hệ thống quản lý chặt chẽ từ các cơ quan liên quan, đặc biệt là trong ngành giải trí, để kiểm soát và hướng dẫn hành vi của nghệ sĩ. Nghệ sĩ cần được học cách tự quản lý bản thân, hiểu rõ về những ảnh hưởng tiềm ẩn của việc sử dụng chuyện đời tư trong việc xây dựng hình ảnh cá nhân và thương hiệu.

Mặt khác, truyền thông cũng cần phải chịu trách nhiệm trong việc kiểm soát nội dung và không thúc đẩy các chiêu trò gây sốc chỉ vì lợi nhuận. Công chúng cũng phải được giáo dục để phân biệt giữa thông tin có giá trị và thông tin chỉ nhằm mục đích PR, đồng thời học cách không phản ứng thái quá với mọi sự việc liên quan đến người nổi tiếng.

Quảng cáo và tạo hình ảnh thông qua chuyện đời tư có thể là một chiến lược kép, nơi nghệ sĩ cần cân nhắc giữa việc thu hút sự chú ý và bảo vệ sự riêng tư cũng như uy tín của mình. Điều quan trọng là tạo ra một sự cân bằng, nơi các nghệ sĩ có thể thể hiện mình mà không làm mất đi sự tôn trọng từ công chúng. Điều này đòi hỏi sự tự giác và nhận thức cao từ phía nghệ sĩ, sự kiểm soát và đạo đức nghề nghiệp từ phía truyền thông, và cuối cùng là sự tiếp nhận và phản hồi có trách nhiệm từ phía công chúng.

- Về phía khán giả, anh có lời khuyên nào dành cho họ?

- Tôi muốn khuyên họ nên tiếp cận thông tin về nghệ sĩ một cách cẩn thận và có trách nhiệm. Khán giả cần nhận thức rằng họ có ảnh hưởng lớn đến cuộc sống và tâm lý của nghệ sĩ thông qua từng bình luận, chia sẻ hoặc phản hồi. Vì vậy, những điều họ nên làm là: Tìm hiểu kỹ (Trước khi đưa ra phản ứng, hãy kiểm tra tính xác thực của thông tin. Đừng vội tin vào những tin đồn hoặc thông tin chưa được xác thực); Phản ứng một cách tích cực (Tránh sử dụng lời lẽ tiêu cực, công kích cá nhân hoặc lan truyền thông tin xấu. Đối thoại và chia sẻ quan điểm một cách xây dựng và tôn trọng). 

Ủng hộ và tôn trọng nghệ sĩ: (Hiểu rằng mỗi nghệ sĩ là một con người với cảm xúc và áp lực riêng. Việc ủng hộ và tôn trọng họ không chỉ thể hiện qua việc tiêu dùng sản phẩm nghệ thuật mà còn trong cách chúng ta nói về họ trên các phương tiện truyền thông).

Cuối cùng, nên có ý thức trong việc giáo dục bản thân và người khác: Hãy chia sẻ kiến thức và kỹ năng tiếp nhận thông tin một cách chính xác và có trách nhiệm với những người xung quanh. Như vậy, cả nghệ sĩ và khán giả cùng có vai trò trong việc tạo ra một môi trường giải trí và truyền thông lành mạnh, thúc đẩy sự phát triển tích cực cho cả hai bên.

Cảm ơn những chia sẻ của anh!

Các bài viết cùng chủ đề này:

Nghệ sĩ Việt đang bị tấn công ồ ạt bởi những thông tin sai sự thật?

Vì đâu người nổi tiếng bị thông tin sai sự thật "tấn công"?