Khiếu nại kết quả Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật

Ngay khi kết quả Giải thưởng Hồ Chí Minh (HCM), Giải thưởng Nhà nước 2016 của Hội đồng cấp cơ sở Hội nghệ sĩ múa Việt Nam được gửi tới NSND Đặng Hùng, ngày 14.10.2015, NSND Đặng Hùng đã có đơn khiếu nại với lý do thành viên Hội đồng cơ sở xét giải thưởng bộc lộ thiếu nắm bắt chính xác chất lượng nghệ thuật tác phẩm dự giải, dẫn đến các tác phẩm của NSND Đặng Hùng không đủ số phiếu 99% theo quy định.

NSND Đặng Hùng. Ảnh: SGGP

Theo đó, trong đơn khiếu nại của NSND Đặng Hùng, ông đã đăng ký 5 tác phẩm bao gồm: Vũ khúc Raklay, hay còn được gọi điệu múa “Gà rừng” đã đoạt huy chương vàng và giải A; Khúc nhạc rừng (dân tộc K’ho) lần đầu tiên múa dân tộc K’ho được xuất hiện trong Hội diễn chuyên nghiệp đoạt giải vàng và giải A; Múa quạt (dân tộc Chăm) đoạt huy chương vàng quốc gia; Dệt một tấm lòng (dân tộc Chăm An Giang) đoạt huy chương vàng quốc gia; Kịch múa Chol chnam Thmây (dân tộc Khmer) đoạt huy chương vàng quốc gia…

Theo NSND Đặng Hùng, cả 5 tác phẩm của 5 dân tộc anh em với 5 huy chương vàng, 2 giải A đều đạt tiêu chí đặc biệt xuất sắc, hiệu quả bởi các tiết mục được quảng bá rộng rãi trong nhân dân. Trong đơn, ông cho biết, cả 5 tác phẩm của ông, “với sự sống và sức lan tỏa có thể hội đồng chưa đủ sức nhận biết, mà chỉ nhận định theo bản năng”.

“Thành viên hội đồng hầu hết là những người có quá trình hoạt động không trực tiếp biểu diễn hoặc hoạt động ở các Đoàn chuyên nghiệp hoặc ít tham gia ở các cuộc hội diễn chuyên nghiệp toàn quốc, việc nhận định theo bản năng là điều có thể, cho đến nay tất cả những tác phẩm nổi tiếng ở phía Bắc không có ở phía Nam và cũng không ai biết nó là cái gì.

Tác phẩm nổi tiếng ở các Đoàn văn công địa phương hầu hết là niềm tự hào của địa phương, không có điều kiện quảng bá trên nhiều địa bàn như tác phẩm ở các đoàn thành phố lớn, Trung ương. Trên thực tế vừa lo phục vụ địa phương vừa không có kinh phí quảng bá rộng rãi trên thông tin đại chúng, nhưng những tác phẩm xuất sắc của họ vẫn phục vụ một cách tốt đẹp đáp ứng yêu cầu đòi hỏi thưởng thức của nhân dân, quê hương và tổ quốc…”, NSND Đặng Hùng viết trong đơn.

Vì vậy, theo NSND Đặng Hùng, Hội đồng cấp cơ sở đang coi nhẹ hoặc xem thường tác phẩm và công lao của những người làm nên những sự kiện đột phá mang tính khai mở múa dân tộc của một số địa phương.

Cũng theo NSND Đặng Hùng, tiêu chí xét giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước là tiêu chí chung cho cả Văn học nghệ thuật chứ không riêng múa, vì vậy các tác phẩm văn học, mỹ thuật, triển lãm, điện ảnh…có thể sống mãi với thời gian, có thể có đặc biệt xuất sắc, nhưng với múa khó có những mốc định đó, lâu nay chỉ lấy huy chương vàng làm mốc đẳng cấp cao nhất, xuất sắc nhất. Vì vậy theo NSND Đặng Hùng, tại mục 2, không nên chỉ xét các tác phẩm dự giải mà cần nghiên cứu tham khảo cả quá trình cuộc đời hoạt động của nghệ sĩ.

Về thông tin này, NSND Phạm Anh Phương – Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật cho hay: “Kết quả xét Giải thưởng Hồ Chí Minh (HCM), Giải thưởng Nhà nước của Hội đồng cấp cơ sở Hội nghệ sĩ múa Việt Nam đã được họp hai lần. Cuối tuần qua chúng tôi nhận được đơn khiếu nại của NSND Đặng Hùng phản ánh không có tên trong danh sách kết quả xét Giải thưởng HCM về lĩnh vực múa. Hiện tại chúng tôi đang bàn bạc và sẽ tổ chức phúc tra sự việc trên sau đó có văn bản trả lời gửi NSND Đặng Hùng ngay sau phúc tra. Nếu nói đủ tiêu chí mà không được xét duyệt thì có vẻ không phải, bởi, đây là sự tham gia đánh giá của cả một hội đồng, chứ không chỉ một cá nhân nào đó”.

NSND Phạm Anh Phương nêu: Trong đơn khiếu nại của NSND Đặng Hùng, nói đến tiêu chí “sự sống và sức lan tỏa của tác phẩm” là tiêu chí được đánh giá trên nghị định 20 và phải đặc biệt xuất sắc. Với giải thưởng HCM, tiêu chí huy chương vàng phải ở cấp độ đặc biệt xuất sắc, còn với giải thưởng cấp Nhà nước tiêu chí huy chương vàng lại ở cấp độ xuất sắc. Vậy thì, phải chăng tác phẩm của NSND Đặng Hùng chưa thật sự ở mức đặc biệt xuất sắc?

NSND Phạm Anh Phương nói thêm: “Nếu cứ nói các tác phẩm của tôi có huy chương vàng và có giải A là nghiễm nhiên được giải thưởng HCM, thì cũng không cần lập hội đồng, mà cứ căn cứ theo thế mà trao giải thưởng.

Tuy nhiên ở mỗi giải thưởng huy chương vàng, giải A là có tiêu chí, cách chấm khác nhau. Ví dụ như hội diễn ở các vùng miền, địa phương, trung ương đôi khi tác phẩm tốt, đoạt giải A và mang yếu tố vùng miền, thế nhưng khi tác phẩm đó được tham gia tại hội diễn chuyên ngành lại chỉ đoạt ở mức giải C”.