IAEA tìm thấy gì tại nhà máy hạt nhân Zaporozhye khiến Nga và Ukraine lo lắng?

   Nhà máy điện hạt nhân Zaporozhye. Ảnh RIA Novosti

Moscow và Kiev đã cáo buộc nhau pháo kích vào nhà máy hạt nhân lớn nhất châu Âu, nằm gần chiến tuyến. Kiev và những người ủng hộ phương Tây cũng cáo buộc Moscow sử dụng cơ sở này làm vỏ bọc cho quân đội của mình.

Grossi đưa ra bình luận của mình sau cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc dành riêng cho các cuộc đình công mới vào nhà máy. "Không có vũ khí hạng nặng ở đó", Grossi nói khi trả lời câu hỏi của phóng viên.

Ông giải thích rằng, mặc dù có "xe bọc thép và sự hiện diện an ninh của Nga tại nhà máy", nhưng các giám sát viên của IAEA không thấy bất kỳ loại vũ khí bị cấm nào, chẳng hạn như bệ phóng tên lửa đa nòng, xe tăng và pháo binh.

Grossi nói rằng IAEA không có nhiệm vụ xác định bên nào đã tấn công cơ sở này và lập luận rằng cần có "bằng chứng không thể chối cãi" để xác định ai phải chịu trách nhiệm.

Phát biểu trước Hội đồng Bảo an, Grossi xác nhận rằng nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu đã bị tấn công vào ngày 7/4, đây là cuộc tấn công trực tiếp đầu tiên vào địa điểm này kể từ tháng 11/2022. Các nhà nghiên cứu côn trùng đã xác định rằng đỉnh của mái vòm ngăn chặn của tòa nhà lò phản ứng Đơn vị 6 đã bị phá hủy.  

Ông Grossi nhấn mạnh: "Mặc dù thiệt hại đối với cấu trúc chỉ là bề ngoài, nhưng cuộc tấn công đặt ra tiền lệ rất nguy hiểm cho việc nhắm mục tiêu thành công vào khu vực ngăn chặn lò phản ứng", đồng thời cảnh báo rằng "những cuộc tấn công liều lĩnh này phải chấm dứt ngay lập tức".

Đại sứ Nga Vassily Nebenzia nói với Hội đồng Bảo an rằng các lực lượng Ukraine đã nhắm mục tiêu "một cách có hệ thống" vào nhà máy và các khu vực xung quanh. Ông tuyên bố rằng quân đội Nga đã "phát hiện và đánh chặn tới 100 máy bay không người lái mỗi tuần". Ông nói, Moscow chưa bao giờ đặt vũ khí hạng nặng tại cơ sở này hoặc sử dụng nhà máy này để tiến hành các cuộc tấn công vào Ukraine.

Các quan chức ở Kiev phủ nhận việc tấn công nhà máy. Andrey Yusov, phát ngôn viên cơ quan tình báo quân đội Ukraine, nói với đài truyền hình Ukraine trong tháng này: "Lập trường của Ukraine rất rõ ràng và dứt khoát: chúng tôi không tiến hành bất kỳ hoạt động quân sự hay hành động khiêu khích nào chống lại các cơ sở hạt nhân".  Andrey Kovalenko, người đứng đầu Trung tâm chống thông tin sai lệch do nhà nước điều hành, đã cáo buộc Moscow truyền bá thông tin sai lệch và "thao túng IAEA".

Cơ quan này cho biết trong báo cáo tuần này rằng tất cả sáu lò phản ứng của nhà máy hiện đang ngừng hoạt động. Theo ban quản lý nhà máy, chỉ có một lò phản ứng hoạt động kể từ năm 2022 để duy trì hoạt động của nhà máy. Các thanh sát viên của IAEA đã được triển khai để giám sát cơ sở này vào tháng 9/2022.