Kịch tính phút chót khi quốc gia EU trưng cầu dân ý gia nhập EU

Đa số người dân Moldova đã chấp thuận kế hoạch gia nhập EU của Tổng thống đương nhiệm thân phương Tây Maia Sandu - các quan chức bầu cử cho biết hôm thứ Hai 21/10, sau khi kiểm phiếu gần như hoàn chỉnh về vấn đề này.

Theo Ủy ban bầu cử trung ương Moldova, với 99,5% số phiếu được kiểm, 50,4% cử tri ủng hộ kế hoạch của bà Sandu nhằm đưa việc hội nhập với EU vào hiến pháp của quốc gia thuộc Liên Xô cũ này, trong khi 49,6% bỏ phiếu phản đối bước đi này.

Cuộc kiểm phiếu diễn ra khá bất ngờ vì kết quả sơ bộ được công bố vào cuối ngày Chủ nhật cho thấy phần lớn cử tri phản đối động thái này. Theo các phương tiện truyền thông đưa tin, phe 'có' đã nhận được sự thúc đẩy vào phút cuối từ các lá phiếu của những người Moldova sống ở nước ngoài, được tính đến cuối cùng.

Cuộc bỏ phiếu 'có' nghĩa là hiến pháp của Moldova sẽ được bổ sung hai đoạn mới. Đoạn thứ nhất sẽ tuyên bố rằng danh tính của người Moldova sẽ được đổi thành 'Người châu Âu', còn đoạn thứ hai sẽ coi việc hội nhập vào EU là mục tiêu chiến lược của đất nước.

Tổng cộng có hơn 1,5 triệu người, tương đương hơn 51% cử tri, đã bỏ phiếu trong cuộc trưng cầu dân ý hôm 20/10, cao hơn nhiều so với 1/3 yêu cầu để lá phiếu được coi là hợp lệ.

Trong khi cuộc trưng cầu dân ý cho thấy sự chia rẽ gần 50-50 giữa người dân Moldova về việc hội nhập EU, người ta kỳ vọng rằng bà Sandu, người đang tìm kiếm nhiệm kỳ thứ hai, sẽ tiếp tục kế hoạch nếu tái đắc cử.

Trong cuộc bầu cử tổng thống đồng thời được tổ chức vào Chủ nhật, nhà lãnh đạo đương nhiệm đã không giành được đa số tuyệt đối 50% cộng một phiếu bầu. Bà Sandu hiện sẽ đối đầu với cựu tổng công tố Alexandr Stoianoglo, lãnh đạo Đảng Xã hội (PSRM), trong một cuộc bỏ phiếu dự kiến diễn ra vào ngày 3/11. Cả hai lần lượt giành được 41,9% và 26,3% phiếu bầu trong vòng đầu tiên.

Trong ngày 21/10, bà Sandu đã thách thức ông Stoianoglo tranh luận, nói rằng cả hai nên trình bày ý tưởng của mình về tương lai đất nước với công chúng và để người dân Moldova quyết định con đường nào sẽ đi. 

Ông Stoianoglo đã chấp nhận thách thức, nhưng đề nghị cuộc tranh luận nên được tổ chức trên một "nền tảng trung lập", chứ không phải trên "các phương tiện truyền thông phụ thuộc vào chính phủ".

Bà Sandu đã nhiều lần bị chỉ trích vì việc đóng cửa các cơ quan báo chí không thân phương Tây, cũng như bị cáo buộc nhắm mục tiêu vào các nhân vật đối lập và những người không ủng hộ nỗ lực thúc đẩy EU của bà.