“Làm bỡn ăn thật”, trồng thứ cây ngắn ngày hạt bé tí ti, nông dân thu tiền triệu dễ dàng

Cây vừng (mè) có nguồn gốc từ châu Phi, Ấn Độ và du nhập vào đời sống sản xuất nông nghiệp Việt Nam từ hàng trăm năm nay. Ngoài tác dụng ngâm rượu chữa đau lưng, phụ nữ sau sinh ăn muối vừng đen để bổ sung sữa, dùng dầu vừng đen để bôi lên da chữa mụn nhọt, viêm lợi…, ngày nay rất nhiều gia đình ưa dùng sản phẩm chế biến từ vừng làm các món ăn trong gia đình, như dầu vừng, muối vừng, bánh, các món nộm,...

Cây vừng chịu nắng hạn tốt nên được trồng nhiều tại các tỉnh miền Trung

Vừng là loại cây trồng và chăm sóc rất nhàn lại cho giá trị kinh tế cao. So với cây lúa, trồng vừng cho hiệu quả kinh tế cao gấp 5 lần. Do đó, rất nhiều địa phương tại các tỉnh miền Trung đã từng bước bỏ lúa để trồng loại cây này.

Tại Nghệ An, những ngày vừa qua, khá nhiều bà con nông dân tại các huyện Diễn Châu, Nghi Lộc, Nam Đàn, Thành phố Vinh, Tân Kỳ, Quỳnh Lưu… đang bận rộn với công việc thu hoạch vừng.

Cây vừng khi chuẩn bị cho thu hoạch

Ông Nguyễn Thanh Quỳ ở xóm 11, xã Diễn Thành, huyện Diễn Châu cho hay, gia đình ông vụ này trồng 2 sào vừng. Do mùa hè năm nay thời tiết mưa nhiều ảnh hưởng đến sự phát triển của cây vừng, nên năng suất có giảm hơn năm trước. Cả 2 sào vừng này, gia đình ông sẽ thu về 85 kg vừng thành phẩm, trong khi năm trước thu về gần 1 tạ.

“Trồng vừng đầu tư ít, 1 sào chỉ sử dụng 0,5 kg giống, 2 kg phân đạm, cùng với thuốc BVTV… tổng cộng chưa đến 100.000 đồng. Công chăm sóc cũng ít, với 1 sào vừng, suốt cả vụ, 2 vợ chồng chỉ làm 3 ngày là xong (1 ngày làm đất, gieo hạt, 1 ngày làm cỏ và 1 ngày thu hoạch). Tính ra cho thu nhập tương đối cao so với các loại cây trồng khác trên cùng vùng đất”, ông Nguyễn Thanh Quỳ nói.

Vừng là loại cây trồng và chăm sóc rất nhàn lại cho giá trị kinh tế cao gấp vài lần cấy lúa

Các hộ dân khác tại địa phương cho biết, vụ vừng vừa rồi mặc dù ảnh hưởng của mưa gió, nhưng năng suất vẫn đạt trên 40 kg/sào.

Thông thường, có 2 loại vừng bà con đang trồng, đó là vừng đen và vừng vàng. Vừng đen có năng suất thấp hơn, chỉ đạt 7 tạ/ha; trong khi đó, vừng vàng năng suất đạt trên 8 tạ/ha. Do đó, vừng đen được bán với giá 40.000 đồng/kg và vừng vàng có giá 30.000 đồng/kg. Có thể thấy, dù giá bán có khác nhau, nhưng hiệu quả kinh tế/đơn vị thì tương đương.

Ông Lê Thế Hiếu – Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Diễn Châu cho biết: Năm nay toàn huyện gieo 1.900 ha vừng, tập trung nhiều ở các xã: Diễn Thành, Diễn Thịnh, Diễn Trung. Vừng là loại cây chịu hạn tốt, nên bà con tận dụng trồng trong thời gian mùa hè nắng nóng nhất trong năm.

Bà con phấn khởi thu hoạch vừng

Nhìn chung năm nay vừng giảm năng suất so với năm trước do ảnh hưởng của mưa gió, nhưng năng suất bình quân vẫn đạt trên 800 kg/ha. Là cây dễ trồng, công chăm sóc ít, đầu tư không đáng kể, thời gian sinh trưởng ngắn khoảng 70 ngày, nên bà con thường gọi là cây “làm chơi, ăn thật”.

Nói thêm về loạt hạt này, ông Võ Tấn Sanh - Giám đốc HTX Nông nghiệp Bình Đào cho hay, cây mè, nhất là cây mè đen là sản phẩm nông nghiệp truyền thống gắn với đời sống lao động, sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của người nông dân Việt Nam từ xưa đến nay. Đặc biệt, cây mè đen là loại cây trồng chịu được nắng hạn khắc nghiệt của khí hậu miền Trung.

Từ xa xưa, hạt mè, dầu mè cũng được người nông dân Bình Đào chế biến kết hợp trong các loại bánh để tiến vua hoặc trong các mùa lễ hội của làng (như xôi đường đen rắc mè, các loại bánh mè, kẹo mè, bánh tráng mè, mè rang muối…).

Những năm gần đây, khí hậu biến đổi liên tục, nắng hạn kéo dài. Do đó, những vùng trồng lúa chuyên canh trước đây không còn phù hợp. Từ đó đặt ra vấn đề là phải có một loại cây trồng chịu được nắng hạn và cây mè đã trở thành cây trồng chủ lực, thích ứng cho bà con nông dân chuyển đổi cây trồng cạn trên những chân ruộng không chủ động nước tưới, sản xuất lúa kém hiệu quả.

Cũng theo ông Sanh, thời gian qua, người tiêu dùng quan tâm đến các loại sản phẩm từ cây mè như hạt mè, dầu mè để chế biến các món ăn trong gia đình nên giúp người trồng không phải lo về vấn đề đầu ra và mất giá. 

Trên một số trang mạng, hạt vừng đen được bán lẻ 90.000 đồng/kg

Sản phẩm vừng dễ tiêu thụ trên thị trường, tuy nhiên vừng là sản phẩm khô, bảo quản được lâu, nên phần lớn bà con ít bán vào vụ thu hoạch mà để dành xuất bán khi được giá. Như các năm trước, vào thời điểm thích hợp, vừng thường xuất bán với giá 50.000 đồng/kg, trong khi đó thời điểm thu hoạch chỉ có 30.000 – 40.000 đồng/kg.

Chi phí đầu tư sản xuất thấp, kỹ thuật canh tác khá dễ và phù hợp với điều kiện địa phương nên nhiều năm qua, khá nhiều hộ dân thuộc các tỉnh miền Trung trồng và gắn bó với loại cây này.