Làng cổ còn vô số nhà cổ ở Quảng Nam là nơi làm điểm xây dựng khu dân nông thôn mới kiểu mẫu

Ngày 28/11, tại huyện Tiên Phước, Văn phòng Ban Điều phối Chương trình mục tiêu quốc gia nông thôn mới (NTM) tỉnh Quảng Nam tổ chức hội nghị sơ kết 3 năm (2022 - 2024) thực hiện Bộ Tiêu chí thôn NTM kiểu mẫu giai đoạn 2022-2025 gắn với thực hiện mô hình miền quê đáng sống, triển khai nhiệm vụ, giải pháp thời gian đến.

Ông Trần Anh Tuấn - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho rằng, việc xây dựng thôn NTM kiểu mẫu nhằm phát huy tối đa vai trò chủ thể của người dân, tạo ra các thôn, bản có kinh tế hộ phát triển; có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội phù hợp... Ảnh: N.H

Qua 3 năm triển khai xây dựng thôn NTM kiểu mẫu, Văn phòng Điều phối NTM tỉnh Quảng Nam đã tổ chức 16 lớp tập huấn hướng dẫn xây dựng thôn NTM kiểu mẫu với 1.555 lượt người tham dự. Ngoài ra, các địa phương cũng đã tổ chức trên 100 lớp tập huấn cho cán bộ và người dân tham gia xây dựng thôn NTM kiểu mẫu, với trên 10.000 lượt người tham dự.

Toàn tỉnh Quảng Nam đã triển khai xây dựng thôn NTM kiểu mẫu được 663/948 thôn; nhân rộng được 925/1.240 khu dân cư thực hiện mô hình "Khu dân cư thực hiện hài hòa xóa đói, giảm nghèo gắn bảo vệ môi trường" và mô hình "Khu dân cư bảo vệ môi trường và biến đổi khí hậu". Năm 2021 UBND tỉnh đã tổ chức các cuộc thi "Khu dân cư NTM kiểu mẫu" và "Vườn - Tường - Đường đẹp". Thông qua cuộc thi đã phát hiện, tôn vinh các địa phương có cách làm hay, sáng tạo, với 37 khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, 73 vườn đẹp, 63 tường rào, cổng ngõ đẹp và 58 tuyến đường đẹp tham gia dự thi cấp tỉnh, đây được xem là các hình mẫu trong xây dựng NTM.

Qua chấm chọn có 74 tập thể, cá nhân đạt giải. Năm 2023, tỉnh tổ chức cuộc thi "Vườn - tường - đường đẹp" và "Cơ sở vật chất văn hóa đẹp, hoạt động hiệu quả". Qua cuộc thi đã chọn được 79 tập thể, cá nhân đạt giải (tăng hơn 5 giải so với cuộc thi năm 2021).

Giai đoạn 2021-2025 toàn tỉnh có 663/948 thôn xây dựng thôn NTM kiểu mẫu, đạt 70% tổng số thôn trên địa bàn tỉnh. Tổng nguồn vốn dự kiến hỗ trợ xây dựng thôn NTM kiểu mẫu từ nguồn ngân sách sự nghiệp tỉnh giai đoạn 2021-2025 là 160 tỷ đồng phân bổ cho 320 thôn. Trong đó đến nay tỉnh đã phân bổ vốn trên 138,5 tỷ đồng cho 320 thôn (đạt 85% kế hoạch). Các huyện, thị xã đã bố trí đối ứng trên 56 tỷ đồng cho xây dựng thôn NTM kiểu mẫu, đồng thời, các huyện, thị xã cũng bố trí trên 18.5 tỷ đồng từ nguồn duy trì chuẩn cho các thôn NTM kiểu mẫu.

Đến nay, toàn tỉnh có 287/663 thôn đạt chuẩn thôn NTM kiểu mẫu, đạt 43,3% kế hoạch đề ra (đạt 30% so với tổng số thôn). Trong đó, trong 172 thôn đã đạt chuẩn giai đoạn 2016-2020 có 87 thôn đã duy trì theo Bộ tiêu chí mới giai đoạn 2022-2025 và còn 85 thôn chưa duy trì chuẩn theo Bộ tiêu chí mới. Trong 171 thôn đã hỗ trợ nguồn lực giai đoạn 2016-2020 nhưng chưa đạt chuẩn, nay chuyển tiếp sang thực hiện giai đoạn 2021 - 2025 thì mới có 37 thôn đạt chuẩn theo Bộ tiêu chí mới, còn đến 134 thôn chưa đạt chuẩn. Trong 320 thôn mới giai đoạn 2021-2025, đến nay mới có 78 thôn đạt chuẩn, còn đến 242 thôn chưa đạt chuẩn.

Trong các thôn đạt thôn NTM kiểu mẫu, trở thành mô hình "Miền quê đáng sống", điển hình như làng cổ Lộc Yên, xã Tiên Cảnh, huyện Tiên Phước, Quảng Nam. Năm 2018, làng cổ Lộc Yên được xã Tiên Cảnh chọn làm điểm xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu.

Thông qua công tác tuyên truyên, vận động người dân tập trung chỉnh trang xây dựng tường rào, cổng ngõ theo hướng xanh - sạch - đẹp - hiệu quả. Nhờ đó năm 2020, làng Lộc Yên được công nhận đạt khu dân cư NTM kiểu mẫu. Hiện làng cổ Lộc Yên còn lưu giữ 8 ngôi nhà cổ có niên đại từ 100 đến 150 năm, trải qua nhiều thế hệ, với kiểu thức kết cấu là nhà lá mái và nhà rường, kiến trúc độc đáo, tinh xảo.

Trong làng cổ, có khoảng 20 vườn nhà được đầu tư chỉnh trang theo hướng xanh, sạch, đẹp, hiệu quả. Trung bình mỗi khu vườn cho thu nhập 100 triệu đồng/ năm. Phấn đấu đến cuối năm 2025 Làng văn hóa Du lịch làng cổ Lộc Yên đạt sản phẩm OCOP 5 sao.

Trong 6 tháng đầu năm 2024, làng cổ Lộc Yên đón trên 10 nghìn lượt khách đến tham quan. Những thành công bước đầu trong xây dựng mô hình "Miền quê đáng sống" tại Làng cổ Lộc Yên, xã Tiên Cảnh, huyện Tiên Phước đã tạo động lực để tiếp tục nhân rộng ở một số xã có điều kiện tương đồng trong phát triển du lịch cộng đồng. 

Từ việc thu hút du khách, mô hình cũng góp phần đáng kể trong việc tạo điều kiện phát triển thương mại, phát triển công nghiệp, phát triển dịch vụ tại địa phương. Làng cổ Lộc Yên cũng đã được UBND tỉnh trình Trung ương xét tặng Bằng khen về Mô hình "Miền quê đáng sống".

Ông Trần Anh Tuấn - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho rằng, việc xây dựng thôn NTM kiểu mẫu nhằm phát huy tối đa vai trò chủ thể của người dân, tạo ra các thôn, bản có kinh tế hộ phát triển; có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội phù hợp; có cảnh quan, môi trường xanh, sạch đẹp; an ninh trật tự được đảm bảo. Người dân và cộng đồng là chủ thể trong xây dựng NTM, để xây dựng NTM dần đi vào thực chất và được phát huy cao hơn.

Thông qua các hoạt động trong xây dựng NTM kiểu mẫu sự gắn kết trong cộng đồng khu dân cư được chặt chẽ hơn, tình làng nghĩa xóm gắn bó hơn, cán bộ gần dân hơn, nhiều cán bộ qua thực tiễn đã trưởng thành hơn, vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền, đoàn thể và đội ngũ các cấp được phát huy tốt hơn. Xây dựng thành công "thôn NTM kiểu mẫu" sẽ góp phần giúp cho nông thôn tiếp cận, bắt nhịp tốt hơn với xu thế phát triển mới.

"Có thể khẳng định, xây dựng thôn NTM kiểu mẫu ở Quảng Nam thời gian qua cơ bản hiệu quả, đã dần hình thành những vùng quê "Thực sự đáng sống hơn", góp phần tích cực vào xây dựng NTM được hiệu quả, bền vững, đi vào chiều sâu, với mục đích xây dựng quê hương Quảng Nam ngày càng trù phú, phát triển, ngang tầm các tỉnh trong khu vực…", ông Trần Anh Tuấn Phó Chủ tịch UBND nhấn mạnh.