Làng gốm làm 'chuột vàng' mùa Tết

Cận Tết, những lò gốm ở xã Tân Vĩnh Hiệp, thị xã Tân Uyên (Bình Dương) tấp nập sản xuất chuột đất. Tại xưởng gốm của bà Nguyễn Hồng Hợp đang tạo hình những mẫu chuột, bên cạnh heo đất. "Năm nào cũng vậy, cứ trước Tết hai tháng tôi lại đặt khuôn hình con giáp của năm đó. Năm nay, tôi đặt hai loại khuôn hình chuột Mickey và chuột Thần tài", bà Hợp nói, vừa đổ từng ca đất sét vào khuôn để tạo hình sản phẩm.

Suốt 15 năm nay, trên khu đất thuê rộng khoảng 2.500 m2 là nơi gia đình bà Hợp vừa sinh sống và làm xưởng gốm, chuyên sản xuất heo đất. "Xưởng tôi mỗi ngày ra lò khoảng 700 sản phẩm, riêng dịp Tết thì tăng gần gấp đôi, cả chục thợ làm luôn tay đến tối mới nghỉ", người phụ nữ quê Thái Nguyên nói.

Anh Trần Văn Mạnh (50 tuổi, công nhân tại xưởng của bà Hợp) xúc từng xẻng đất sét vào máy đánh. Đất sẽ pha nước, cho thêm keo và đánh mịn trước khi sử dụng. Đất sét được các chủ xưởng trong vùng nhập ở huyện Bến Cát (Bình Dương) vì có độ dai, mịn, rất thích hợp để làm gốm. "Mỗi ngày, tôi phải đánh tan hết hơn một tấn đất sét. Thường người mới vào nghề hay làm công việc này", ông Mạnh, người gắn bó với nghề gốm hai năm nay cho biết.

Sau hơn một tiếng phơi nắng, chuột đất thành hình và được tháo rời khỏi khuôn. Sau đó, người thợ sẽ dùng dao vạt bớt những mảnh đất thừa.

Chuột đất tiếp tục được phơi nắng trong hai tiếng trước khi xếp vào lò nung.

Nữ công nhân dùng xe cút kít chuyển những mẫu chuột vào lò nung.

Ông Lê Quang Lợi (48 tuổi, chồng bà Hợp) xếp heo đất, chuột đất vào lò. "Thời gian nung sản phẩm khoảng 10 tiếng. Trung bình mỗi ngày, một lò có thể nung được 3.000 sản phẩm", ông Lợi nói.

Anh Nguyễn Văn Quyết phụ trách châm củi vào lò nung. "Làm nghề này khá cực, suốt ngày dãi nắng, đứng trong lò nóng hừng hực. Mỗi tháng tôi kiếm được hơn 5 triệu đồng", anh Quyết cho biết. Người lao động trong các lò gốm tại thị xã Tân Uyên chủ yếu đến từ các tỉnh miền Bắc như Thái Nguyên, Hà Nội, Hải Dương...

Những chuột đất, heo đất thô sau khi nung cứng được chuyển lên các xưởng gia công ở thị xã Thuận An (Bình Dương) để trang trí. Tại xưởng của bà Võ Thị Thành Hằng (42 tuổi, phường Lái Thiêu), mỗi ngày nhập về khoảng 2.000 sản phẩm. Bà Hằng ngồi vẽ từng con chuột đất sơn vàng. "Mặt hàng chính vẫn là heo đất vì đã thông dụng. Năm nay chuột đất được nhiều người ưa chuộng nhưng cũng chỉ nhập hàng bán vào dịp Tết thôi", chủ xưởng nói.

Loại sơn thường dùng là sơn bột vì có độ bám chắc và nhanh khô. Người thợ sơn xong, sẽ phủ kim tuyến lên chuột vàng. Theo bà Hằng, khó nhất vẫn là công đoạn vẽ mắt, mũi, râu cho chuột vì đòi hỏi tay nghề cao để sản phẩm có hồn.

Những con chuột vàng có giá từ 30.000 đến 80.000 đồng tùy kích cỡ.

Tiểu thương Đoàn Văn Hết vào xưởng ở phường Lái Thiêu lấy heo và chuột đất mang về bán tại TP.HCM. Theo các chủ xưởng, thị trường chuột đất, heo đất năm nay chủ yếu là các tỉnh phía Nam, miền Trung, ngoài ra sản phẩm còn xuất khẩu sang Lào và Campuchia.