Lên kịch bản tìm kiếm trong trường hợp nguồn phóng xạ bị chôn lấp

Liên quan đến vụ việc mất nguồn phóng xạ Co-60 của nhà máy Pomina 3, ông Vương Hữu Tấn, Cục trưởng Cục An toàn và Hạt nhân cho biết, ngày 9.4, đoàn chuyên gia của Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với các đơn vị chức năng đã tìm kiếm nguồn phóng xạ bị thất lạc tại một số cơ sở nấu chì ở Bà Rịa – Vũng Tàu và mở rộng khu vực tìm kiếm đến huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai. Đồng thời UNBD tỉnh đã có công văn gửi các tỉnh lân cận như Bình Dương, Đồng Nai, TP HCM nhờ hỗ trợ tìm kiếm.

Hình ảnh thiết bị chứa nguồn phóng xạ Co-60 bị thất lạc tại Bà Rịa - Vũng Tàu. Ảnh: Lê Mai 

Theo ông Vương Hữu Tấn, những giải pháp tìm kiếm trong thời gian tiếp là: Thứ nhất, phối kết hợp với công an điều tra. Theo đó, phía an ninh, công an sẽ điều tra xác định rõ những kênh có khả năng mang nguồn phóng xạ từ nhà máy ra ngoài. Khi khoanh vùng được đối tượng sẽ đặt ra các kịch bản để tìm kiếm. Theo kinh nghiệm của chúng tôi, do hình thù của nguồn phóng xạ giống như cục sắt nên không loại trừ khả năng khi đưa ra ngoài xã hội nguồn phóng xạ sẽ được bán dạng phế liệu. Vấn đề quan trọng nhất cần phải tìm hiểu trong thời gian gần đây có ai bán nguồn phóng xạ này.

Thứ hai, trong bình chứa cả chì để cản phóng xạ, rất nhiều khả năng nguồn phóng xạ được mang đến cơ sở thu mua phế liệu để làm chì. Thứ ba, nếu thanh nguồn đó rớt ra đưa vào phế liệu có thể được bán trở lại cho các nhà máy tái chế thép, khi nấu lên nguồn đó sẽ lẫn vào các sản phẩm thép tái chế nên dùng thiết bị đo có thể ghi được phóng xạ. Do vậy, chúng tôi cũng lên phương án đến các nhà máy tái chế thép để tìm. Hiện nay, chuyên gia của Bộ KH&CN phối hợp với các đơn vị chức năng đã tìm kiếm nguồn phóng xạ bị thất lạc tại một số cơ sở nấu chì ở Bà Rịa – Vũng Tàu và mở rộng khu vực tìm kiếm đến huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai. Nếu giả sử trường hợp nguồn phóng xạ chôn sâu dưới 10m, đo ở trên không nhận được thông tin sẽ tính đến phương án đào bới, đo đạc.

Ông Tấn cho hay, đây không phải là sự cố mất nguồn phóng xạ lần đầu tiên ở Việt Nam cũng như trên thế giới. Mặc dù các nước trên thế giới đều có quy định về quản lý nhưng tình trạng mất nguồn phóng xạ vẫn xảy ra.

“Theo báo cáo của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế năm 2013, từ năm 1993-2012, có 615 vụ mất nguồn. Trung bình mỗi năm có 35-40 vụ mất nguồn. Gần đây nhất vào tháng 3.2015, tại Ba Lan mất 20 nguồn phóng xạ tương tự như nguồn phóng xạ của Việt Nam, đến thời điểm này họ vẫn chưa tìm thấy.”- ông Tấn thông tin.