Lính đánh thuê: Nghề nghiệp đẫm máu và nguy hiểm

1. Theo ” Nghị định thư bổ sung Công ước Geneva đầu tiên,” từ năm 1949, định nghĩa thuật ngữ “lính đánh thuê” được hiểu như sau: đó là người được tuyển dụng đặc biệt để chiến đấu trong một xung đột nào. Người đó phải tham gia trực tiếp vào chiến sự. Sự tham gia chiến tranh của anh ta do nguyên nhân mong muốn có được phần thưởng tài chính mà phần thưởng đó vượt quá lợi ích vật chất mà một người lính cùng thứ bậc và thực hiện các chức năng tương tự, nhưng trong hàng ngũ của lực lượng vũ trang tham gia vào cuộc xung đột. Người lính đánh thuê không phải là công dân của quốc gia đã thuê họ và không đại diện cho lợi ích của đất nước là một bên tham gia trong cuộc xung đột.

2. Năm 1961, ngay sau khi tuyên bố độc lập, Congo đã rơi vào cuộc nội chiến. Nguyên do là việc công bố tách tỉnh Katanga, nơi tập trung các mỏ kim cương và mỏ đồng nổi tiếng có trữ lượng lớn. Bộ trưởng tự xưng Moise Tshombe bắt đầu tuyển dụng quân đội, lực lượng chiến đấu chính là lính đánh thuê đến từ Anh và Pháp. Tham gia vào cỗ máy xay thịt đẫm máu đã làm lên danh tiếng lính đánh thuê và cho thấy rằng bất cứ ai có khả năng thuê một vài trăm quân nhân chuyên nghiệp, đều có thể trở thành tổng thống ở châu Phi.

3. Những sự kiện đẫm máu ở Congo 1960-1970 đã tạo cho lính đánh thuê nổi tiếng là những tên cướp và giết người. Tất nhiên, những cáo buộc như vậy do có mình chứng cho thấy những “kẻ tìm may mắn” này đã thực hiện các vụ cướp bóc, trấn áp và tra tấn. Nhưng, ngay cả các lính đánh thuê cũng kinh hoàng bởi những gì đang xảy ra khi các dân tộc châu Phi tham gia cuộc xung đột. Có bằng chứng – khá phổ biến trong những người chombovtsev – nướng sống tù nhân. Và có nhân chứng còn thấy người simba ăn thịt nạn nhân của mình.

4. Mike Hoare, biệt danh “Mad Ireland – người Irelend điên rồ” trong chiến tranh thế giới thứ hai, chiến đấu trong lực lượng thiết giáp Anh ở Bắc Phi. Sau chiến tranh, ông ta tổ chức các safari cho khách du lịch. Nhưng vào năm 1961, ông ta chỉ huy đội “Commando-4″, bao gồm những kẻ giết người chuyên nghiệp. Sau khi hoàn thành hợp đồng, Mike trở về Nam Phi. Năm 1964, đến Congo và gần như ngay lập tức được Bộ trưởng Tshombe thuê đàn áp cuộc nổi dậy của người Simba. Nhằm mục đích này, hắn ta đã thành lập đội ” Commando – 5″. Thực hiện nhiệm vụ đánh thuê, Hoare đã chạm súng cả với Che Guevara, tình nguyên đến châu Phi để ủng hộ cuộc cách mạng. Tuy nhiên, những người Cuba đã không đủ sức chống lại lực lượng của “người Ireland điên rồ”. Che Guevara rút lui khỏi châu Phi, và hàng chục chiến sĩ Cuba bị bắt và bị treo cổ. Hoare cũng tham gia vào chiến dịch ” Rồng ở Congo”, kết quả đã giải thoát hàng trăm con tin da trắng. Sau khi không thành công trong cuộc đảo chính ở Seychelles Hoare bị bắt và đưa ra tòa. Mãn hạn tù Mad Ireland đã nguội nhiệt tình đâm thuê chém mướn và lui về ở ẩn.

5. Năm 1980, Trên màn bạc đã công chiếu bộ phim có tiêu đề “Những con chó chiến tranh” theo tác phẩm cùng tên của Frederick Forsyth. Trong bộ phim này này những người da trắng cao quý “người lính may mắn” đã mang lại hòa bình và ổn định cho người da đen châu Phi. Cũng trong thời gian này đã công chiếu bộ phim với cốt chuyện tương tự mang tên “Wild Geese – ngỗng hoang.” Nhân vật chính là Đại tá quý tộc Faulkner. Có ý kiến cho rằng đó là nguyên mẫu Mike Hoare, chính Mike tình cờ lại là chuyên gia tư vấn cho phim. Tất cả điều này, bất chấp mọi nỗ lực của các chuyên viên pháp lý Liên Hiệp Quốc và những nhà tuyên truyền đã biến lính đánh thuê trong con mắt của công chúng thành những anh hùng, những kẻ mạo hiểm, buộc phải mang gánh nặng trách nhiệm thế giới của người da trắng.

6. Các bằng chứng hiện hữu cho thấy, lính đánh thuê phải là quân nhân chuyên nghiệp, chứ không phải là kẻ vô công không nghề thời hiện đại đã được thể hiện trong sự kiện ở Equatorial Guinea. Lực lượng tình báo Zimbabwe đã phát hiện một âm mưu lật đổ chính quyền và bắt giữ một nhóm lính đánh thuê tham gia âm mưu này, trong nhóm đó có con trai của người đàn bà thép Iron Lady Margaret Thatcher, cũng như lãnh chúa Archer và ông trùm dầu lửa Elie Khalil. Nhưng nhờ những mối quan hệ và tiền bạc, những người này chỉ bị giam trong một thời gian tượng trưng, còn Mark Thatcher bị trục xuất về nhà dưới sự giám sát của bà mẹ.

7. Sự thoái trào của lính đánh thuê truyền thống bắt đầu bằng việc đua ra tòa và kết tội các lính đánh thuê bị bắt tại Angola trong những năm 1970. Hành động này có động cơ chính trị đặc biệt và phù hợp với bối cảnh của Chiến tranh Lạnh, khi chính quyền đất nước này được ủng hộ bới Liên Xô và các đồng minh XHCN. Tiến trình đưa ra tòa các lính đánh thuê có mục đích chứng minh Angola là nạn nhân cuộc tấn công của các lực lượng tình báo Phương Tây. Angola đã kết tội những Yaki thù địch đã dùng tiền để lôi kéo và muc chuộc những quân nhân và người dân châu Phi tham gia cuộc chiến tranh chống lại những người anh em mình. Bản án với 3 kẻ tội phạm bị tử hình và 20 người chịu các án tù nhiều năm.

8. Vào những năm 90-x khi chiến tranh Lạnh kết thúc, ở châu Phi đói nghèo đã bắt đầu hình thành các lực lượng vũ trang quốc gia địa phương. Lính đánh thuê hiểu rằng, những khách hàng hợp pháp đại diện cho quốc gia, các tập đoàn kinh tế và các tổ chức quốc tế cho lợi nhuận nhiều hơn là những tên độc tài điên loạn. Cũng từ đó bắt đầu xu hướng chuyển các nhiệm vụ quân sự thành các outsourcing cho các công ty quân sự tư nhân, những kẻ chiêu mộ lính đánh thuê cũng nhanh chóng biến mình từ những kẻ giết người có vũ trang thành các doanh nhân khả kính.

9. Công ty quân đội tư nhân đã thể hiện năng lực của mình ở Sierra Leone, khi quân chính phủ liên tiếp thất bại dưới tay của Mặt trận liên minh cách mạng và Liên Hợp Quốc vẫn không thể tổ chức lực lượng gìn giữ hòa bình. Chính phủ đã quyết định thuê 60 triệu đô la công ty quân sự tư nhân Executive Outcomes, hình thành ở Nam Phi và bao gồm chủ yếu là những lính đặc nhiệm mãn hạn phục vụ. Những nhân viên của công ty này đã nhanh chóng tổ chức một tiểu đoàn bộ binh cơ động nhẹ, được biên chế pháo không giật, xe thiết giáp, súng cối và trực thăng yểm trợ hỏa lực. Kết quả không phải đợi lâu, chỉ sau hai tuần các lực lượng chống chính phủ đã bị đánh tan rã hoàn toàn. Khi thời gian hiệu lực hợp đồng kết thúc, chính quyền cho rằng mọi việc đã được giải quyết và quyết định không kéo dài thời hiệu hợp đồng, nhưng đó lại là một sai lầm lớn. Nội chiến lại bùng phát với cấp độ cao. Lực lượng gìn giữ hòa bình thế giới do liên minh các nước châu Phi tổ chức tham gia với những tổn thất tài chính lên đến 500 triệu đô la mỗi năm nhưng không mang lại kết quả. Cuối cùng chính quyền Sierra Leone phải tiếp tục thuê Executive Outcomes, không những để dập tắt bạo loạn mà còn để cứu lực lượng của Liên hiệp quốc.

10. Cuối thế kỷ 20, các công ty tư nhân đưa ra các dịch vụ không hoàn toàn mang tính quân sự. Ở Afganistan lính đánh thuê thực hiện các dịch vụ bảo trì, bảo dưỡng máy bay không người lái UAV tiến hành các chuyến bay trinh sát. Quân đội Mỹ phối hợp với các công ty tư nhân hình thành một trung tâm chỉ huy quân sự chung. Ở Iraq công ty tư nhân Halliburton thực hiện các nhiệm vụ hậu cần kỹ thuật cung cấp lương thực thực phẩm và nhiên liệu. Ngoài ra, hơn 40 lính đánh thuê của công ty DynСorp có mặt trong lực lượng bảo vệ tổng thống Afagnistan Karzai Hamir. Các quan chức Mỹ làm việc ở Afganistan được lính đánh thuê của công ty Global Risk Strategies của Anh bảo vệ.

11. Tại Hoa Kỳ, bất kỳ công ty nào kinh doanh dịch vụ lính đánh thuê, phải có sự cho phép của Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng trước khi ký hợp đồng với chính phủ nước ngoài, nhưng hợp đồng với các cá nhân hoặc công ty nước ngoài không căn cứ theo quy định này và thuộc vào quyết định của lãnh đạo các công ty. Đó là lý do tại sao dịch vụ của các tổ chức này thường được các tập đoàn đa quốc gia sử dụng để bảo vệ đường ống dẫn dầu và cơ sở công nghiệp nằm trong khu vực của xung đột. Lính đánh thuê cũng được các tổ chức phi chính phủ nổi tiếng sử dụng như Thế giới động vật hoang dã, đã ký một số hợp đồng để bảo vệ tê giác từ những kẻ săn trộm ở Congo. Ngay cả tổ chức Chữ thập đỏ cũng thuê nhân viên của công ty quân sự tư nhân để bảo vệ người dân tại các điểm nóng.

12. Rất nhiều các công ty quân sự tư nhân trong thế kỷ 21 được các tập đoàn công ty không hoạt động trong lĩnh vực quân sự mua lại. Ví dụ như công ty MPRI và Titan được công ty Mỹ L-3 Communications mau lại, công ty này cung các hệ thống điều hành tác chiến, thông tin liên lạc, trinh sát, quan sát và cảnh báo sớm. Những khách đặt hàng L-3 là Bộ quốc phòng Mỹ, Bộ an ninh nội địa và NASA. Trong bối cảnh này “Gazprom” và “Transneft” lẽ tự nhiên cũng có các công ty quân sự tư nhân của mình.

13. Tim Spicer, một trung tá nghỉ hưu và là lính đánh thuê, trong cuốn sách của mình “Người lính kỳ lạ” đã khẳng định, lính đánh thuê có lịch sử lâu dài và phát triển rộng khắp theo hai nguyên nhân: hiệu quả và công nghệ. Nhưng Ủy ban kiểm soát của quốc hội Mỹ đã chỉ ra rằng, sử dụng lính đánh thuê ở khu vực Balkan cho chi phí cao hơn nhiều so với kế hoạch ban đầu, không thể tìm được ai xác định chính xác số lượng các công ty đang thực hiện công việc và họ đang thực hiện cụ thể việc gì?Một đánh giá xấu về hiệu quả công việc của công ty tư nhân là việc một máy bay bị bắn rơi ở Peru khi đang chở một nhóm các nhà truyền giáo Mỹ, theo báo cáo của công ty Aviation Development Corporation, được chính quyền Peru thuê để chống các tội phạm ma túy thì các nhân viên công ty quân sự tư nhân này đã nhầm lẫn khi bắn hạ máy bay, cho rằng nó đang vận chuyển một khối lượng lớn cocain.

14. Nhờ có tình trạng pháp lý đặc biệt, các lính đánh thuê hầu hết có thể thoát các tội trạng bị cáo buộc như ngược đãi hoặc tra tấn. Ví dụ, vụ lùm xùm tại nhà tù “Abu Ghraib” chứng minh cho cộng đồng thế giới thấy rằng “sao Thổ có thể được, còn con bò thì không”. Những người lính đã thực hiện hành vi nhục mạ tù nhân hoàn toàn là lính đánh thuê – nhân viên của công ty Titan và Caci. Chính xác hơn là có hai binh sĩ thuộc biên chế quân đội chính thức và họ phải trả giá bằng các năm tù. Lính đánh thuê chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự tại đất nước mà họ phạm tội, nhưng thời điểm đó đất nước này chưa có. Các công ty tư nhân đã đứng ra chịu trách nhiệm điều tra nội bộ và công khai tuyên bố: “nhân viên của họ không phạm tội” điều đó đã loại trừ mọi tiến trình cáo buộc và tòa án, không những thế còn giữ được vị trí công việc.

Trong nhiều thế kỷ, các lính đánh thuê luôn luôn có một điều gì đó độc lập trong thế giới quân sự. Họ nằm ngoài mọi công ước và luật pháp và chỉ được hướng dẫn bởi các quy tắc nội bộ. Ngược lại, phạm vi các dịch vụ mà họ cung cấp rất rộng lớn, cho phép chính phủ sử dụng lực lượng mà vì lý do chính trị và luật pháp quốc tế , không thể sử dụng quân đội chính quy hoặc số lượng bị giới hạn nghiêm ngặt. Bên cạnh đó, không có chế độ cho những người bị thương và chết – tất cả các chi phí đó công ty sẽ chịu trách nhiệm. Vấn đề này cùng với tính chuyên nghiệp của các lính đánh thuê làm cho họ một công cụ hấp dẫn trong các giải pháp của các vấn đề “nhạy cảm”.