Lo ngại xung đột kéo dài, người Ukraine nghĩ ra cách đặc biệt để bảo tồn các di sản văn hóa

Dự án Backup Ukraine, được khởi động vào tháng 4 ngay sau khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine, nhằm mục đích bảo tồn kỹ thuật số di sản văn hóa của đất nước tránh khỏi ảnh hưởng từ các cuộc giao tranh. Những người đứng đầu dự án nói rằng các bản quét có chất lượng cao đến mức chúng có thể được chiếu vào một không gian vật lý cho mục đích giáo dục và cũng có thể được sử dụng để tái tạo lại các hiện vật văn hóa không còn nguyên vẹn.

Backup Ukraine là sản phẩm trí tuệ của cơ quan sáng tạo VICE, Virtue Worldwide, hợp tác với Blue Shield Đan Mạch, một nhóm giúp bảo vệ các di sản văn hóa toàn cầu, cùng Ủy ban Quốc gia UNESCO Đan Mạch.

Tao Thomsen, giám đốc sáng tạo tại Virtue Worldwide và đồng sáng tạo của Backup Ukraine, cho biết: "Chúng tôi muốn bảo vệ những di sản văn hóa của Ukraine".

Tính đến ngày 27/5, Bộ Văn hóa Ukraine đã ghi nhận 367 trường hợp xung đột gây ảnh hưởng đến di sản, trong đó có 29 bảo tàng, 133 nhà thờ, 66 nhà hát, thư viện và một nghĩa trang Do Thái có tuổi đời hàng thế kỷ.

Với Backup Ukraine, lần đầu tiên trong lịch sử hiện vật của một quốc gia được ghi lại trong kho tàng kỹ thuật số ngay cả khi giao tranh đang diễn ra. Nhóm cũng đang nghiên cứu khả năng tạo mô hình 3D của các nhà thờ bị hư hại hoàn toàn và các tòa nhà chưa được quét thông qua việc sử dụng các cảnh quay kỹ thuật số trong quá khứ.

Iain Thomas, giám đốc sáng tạo của nhóm tại Virtue Worldwide và là đồng sáng tạo của dự án cho biết: "Chúng tôi đã tạo ra một tiền lệ về việc bảo vệ các hiện vật văn hóa bằng phương pháp kỹ thuật số mà mọi người có thể sử dụng trong tương lai".

"Một trong những ưu điểm hay nhất của dự án là ngoài việc quét các đền đài, tượng và tác phẩm điêu khắc, người dân cũng có thể quét những thứ thông thường trong cuộc sống của họ - những thứ họ sở hữu và trân trọng", Thomas nói.

Khoảng 150 người đã tham gia dự án với tư cách tình nguyện viên, họ quét tới 10 di sản liên quan đến văn hóa mỗi ngày, Thomsen cho biết. Kể từ khi ra mắt, hơn 6.000 người ở Ukraine đã tải xuống ứng dụng Polycam để truy cập vào kho lưu trữ kỹ thuật số.

Max Kamynin, một kiến trúc sư từ Kiev, cho biết anh tình nguyện thực hiện sáng kiến này khoảng một tháng trước và dành ra ba đến bốn ngày mỗi tuần để thực hiện quét. Anh đặt mục tiêu tạo ra 15 đến 20 bản quét chất lượng cao. Trước mỗi ngày, Kamynin lập danh sách các di tích, tòa nhà lịch sử hoặc đồ vật cần quét, sau đó đi theo lộ trình.

"Ở thời điểm hiện tại, có rất nhiều di tích lớn không thể tiếp cận được, vì vậy tôi không thể quét chúng. Nhưng điều đó không thực sự khiến tôi bận tâm vì Ukraine rất giàu lịch sử và bạn luôn có thể tìm thấy thứ gì đó thú vị để quét", anh nói.

Kamynin đã mất khoảng một giờ để quét Nhà thờ Đức Mẹ Đồng trinh Pirogoshcha, một nhà thờ Chính thống giáo ở Kiev, được hoàn thành vào năm 1132. Đây là tòa nhà đầu tiên ở Kiev được xây hoàn toàn bằng gạch mà không sử dụng đá, theo trang web của nhà thờ. Nhà thờ đã bị phá hủy vào năm 1935 dưới thời Liên Xô nhưng sau đó đã được xây dựng lại vào cuối thế kỷ 20.

Kamynin nói: "Các tòa nhà lớn khó quét hơn các tác phẩm điêu khắc hoặc tượng đài. Bạn cần phải đi xung quanh toàn bộ tòa nhà, và nếu có thể, hãy sử dụng máy bay không người lái để quét dễ hơn".

Những người đứng đầu Backup Ukraine cho biết dự án đã biến thành một phong trào, khi người dân Ukraine ngày càng nhận ra tầm quan trọng của việc bảo vệ lịch sử, nghệ thuật và văn hóa của đất nước, đồng thời hướng tới tương lai.

Thomsen nói: "Chúng tôi khuyên mọi người không nên quét ở những khu vực đang có xung đột. Mọi người nên hạn chế rủi ro, đặc biệt khi giao tranh diễn ra ác liệt. Chúng ta không thể bỏ qua điều đó". 

"Tuy nhiên, vẫn có rất nhiều người mạo hiểm ra ngoài, và thực tế đã chứng minh rằng niềm tự hào dân tộc là một động lực vô cùng mạnh mẽ", ông kết luận.