Lý do sốc khiến công du nước ngoài từng là điều cấm kỵ đối với các tổng thống Mỹ đầu tiên

Một trong những công việc của một Tổng thống Mỹ hiện đại là thực hiện các chuyến thăm chính thức cấp nhà nước ra nước ngoài. Các ông Barack Obama và Donald Trump đều đến thăm hàng chục quốc gia vào cuối nhiệm kỳ tổng thống của họ. Tổng thống Mỹ Joe Biden được cho là ít công du quốc tế hơn hai người tiền nhiệm gần đây nhất của ông (Barack Obama và Donald Trump). Sắp tới, ông Biden sẽ thăm Việt Nam từ ngày 10-11/9/2023.

Tuy nhiên, trở về những năm 1800, ý tưởng rằng, một tổng thống Mỹ thực hiện 1-2 chuyến công du quốc tế - chứ chưa nói đến trên 50 chuyến - là điều "cấm kỵ", không được bàn đến.

Một phần lý do khiến các tổng thống đầu tiên của Mỹ không rời khỏi đất nước là do chưa có phương tiện đi lại nhanh chóng vào thời điểm đó. Ông Richard Ellis - Giáo sư chính trị tại Đại học Willamette - trong cuốn sách "Những chuyến công du của tổng thống" lưu ý rằng Woodrow Wilson, một trong những tổng thống đầu tiên của Mỹ từng thực hiện một chuyến thăm chính thức nước ngoài đã phải mất 9 ngày để đến châu Âu vào năm 1918. Bốn thập kỷ sau, ông Dwight D. Eisenhower chỉ mất 9 giờ để thực hiện chuyến thăm tương tự bằng máy bay.

Nhưng giao thông chậm không phải là lý do duy nhất khiến các tổng thống Mỹ ở thế kỷ 19 ở lại trong nước. Ông Ellis cho biết, cũng có một điều cấm kỵ mạnh mẽ đối với việc các tổng thống Mỹ ra nước ngoài và kết giao với các lãnh đạo châu Âu. Theo vị giáo sư, nỗi sợ hãi về sự hào hoa và quyền lực của chế độ quân chủ ở châu Âu đã khiến công du nước ngoài là điều cấm kỵ đối với một tổng thống Mỹ thời đó.

Tizoc Chavez , Giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Vanderbilt nói rằng người Mỹ không nhất thiết lo lắng rằng tổng thống sẽ muốn thâu tóm thêm quyền hành pháp sau cuộc gặp với các vị vua ở châu Âu; mà đúng hơn là nỗi quan ngại khi gặp các vị vua (tổng thống Mỹ sẽ làm xấu đi hình ảnh một nước Mỹ tự do và tách biệt khỏi thế giới cũ”.

"Người Mỹ lo sợ tổng thống đi công du nước ngoài sẽ được mời đến thăm các cung điện và phải quỳ gối với các vị vua và hoàng hậu", ông Ellis nói.

Trong khi đó, những chuyến công tác trong nước, giúp tổng thống kết nối với cử tri, có vẻ thích hợp hơn nhiều so với những chuyến đi đến những nơi xa khác. Trên thực tế, phong tục không rời khỏi lục địa Mỹ đã ăn sâu đến mức Ulysses S. Grant (Tổng thống thứ 18 của Mỹ) dường như nghĩ tin rằng có một loại luật "bất thành văn nào đó" quy định các tổng thống không thể ra nước ngoài.

Tất cả bắt đầu thay đổi vào năm 1906, khi Tổng thống Theodore Roosevelt đến thăm công trình xây dựng Kênh đào Panama. Đây là lần đầu tiên một tổng thống Mỹ thực hiện chuyến công du ngoại giao tới một quốc gia khác và chuyến công du này đã đóng vai trò quan trọng trong quan hệ quốc tế.

Chuyến đi của ông Roosevelt không gây quá nhiều tranh cãi vì ông đang giám sát một dự án của Mỹ (đây cũng là chuyến công du nước ngoài duy nhất của ông trên cương vị tổng thống). Ngược lại, các đảng viên Đảng Cộng hòa tại Quốc hội Mỹ đã chỉ trích rất nhiều chuyến đi kéo dài 2 tháng tới châu Âu của Tổng thống Đảng Dân chủ Woodrow Wilson vào cuối Thế chiến thứ nhất. Theo họ, đó là dấu hiệu cho thấy, ông Wilson đang tập trung quá nhiều vào các vấn đề đối ngoại và phải trả giá bằng các các vấn đề đối nội..

Giáo sư Chavez thậm chí tiết lộ rằng Quốc hội Mỹ thời điểm đó từng cố gắng thông qua luật chuyển giao quyền lực của tổng thống cho phó tổng thống khi ông Wilson đang ở nước ngoài (luật này cuối cùng không được thông qua).

Tuy nhiên, trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, hậu Thế chiến thứ 2, “ý tưởng rằng nước Mỹ là nhà lãnh đạo của thế giới tự do và các tổng thống Mỹ cần phải tích cực đối ngoại” xung quanh thế giới đã giúp các chuyến công du nước ngoài của các tổng thống trở nên bình thường và phổ biến hơn. Từ đó, các chuyến công du nước ngoài của tổng thống Mỹ không còn bị quy cho là làm xao lãng các nghĩa vụ theo Hiến pháp của họ nữa mà thậm chí hiện được xem là trách nhiệm của tổng thống.