Mắm

Ở vùng kênh rạch chằng chịt miền sông nước Cửu Long, môi trường nước mặn, nước lợ là điều kiện sinh sôi và phát triển của nhiều loài tép. Tùy hình dạng và kích cỡ, tép có những tên gọi khác nhau.

Ở xã Quới An, huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long có một chợ phiên độc đáo, hình thành cách đây mười mấy năm, buôn bán, giao thương mang nét của chợ quê. Chợ này đặc biệt chỉ họp vào mỗi buổi sáng thứ Ba hàng tuần và là sự kết hợp độc đáo giữa chợ nổi và chợ trên bộ.

Đến vùng quê sông nước miền Tây, người ta không lạ gì cảnh: "Xuống mương bắt ốc, mò tôm/ Ra vườn hái đọt rau om, cải trời".

Ra giêng, khi cái nắng bắt đầu oi ả, việc đồng áng đã ngơi tay, người dân quê ở miền Tây chờ đến sa mưa mới gieo sạ mùa lúa mới. Đồng không mông quạnh, trơ những gốc rạ nhuốm màu phèn. Mỗi bữa xế chiều người ta thường đi kiếm lươn, lịch ở các đìa mương đã tát cạn để bắt chúng đem về nấu ăn cho bữa chiều thêm ngon miệng.

Ngày trước, bà con nông dân vùng đất đầu nguồn Nam Bộ đón Tết từ cả ba bốn tháng trước. Nhà nhà đều chăm sóc vật nuôi rất chu đáo, liệu lượng sao cho đến Tết heo đúng tạ, gà vừa ký.

Về Đà Nẵng, nếu muốn mua một món quà đặc trưng của địa phương hẳn bạn sẽ được giới thiệu đến làng nước mắm Nam Ô.

Có thể xem cá thòi lòi thuộc giống lưỡng cư và chậm tiến hoá. Vừa sông dưới nước, vừa thở trên cạn. Nó có thể lặn lâu dưới nước, hay nhảy dựng như ngựa phi. Thỉnh thoảng, cao hứng nhiều con trèo vắt vẻo trên những rễ đước, mắm... để ngó xung quanh chơi cho biết! Nó chuyên săn mồi sống: còng, nha, tôm, tép, các loại cá nhỏ hơn.

Cá ngát là loại cá ít xương, thịt dẽ dặt thơm ngon, có giá trị thương phẩm cao, là đặc sản của vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Cá ngát được các bà nội trợ miền Tây chế biến nhiều món ngon như: kho mắm, nướng sả, nấu canh chua cơm mẻ, kho tương,… nhưng được mọi người ưa thích nhất và dùng trong dịp Tết là: Đầu cá ngát kho tương hột.

Bởi sông đã sinh ra làng mạc, nuôi xóm thôn xanh tươi trù phú mà có lúc chúng ta lặng lẽ ngắm nhìn sông và phát hiện ra bao điều kì thú với dòng sông thân quen bao năm gắn bó.

Miệt Cửu Long giang hệ thống kênh rạch, sông ngòi chằng chịt. Điều kiện tự nhiên lý tưởng ấy là nơi để cá sặc sinh sôi, phát triển. Người dân quê thường hay tát mương, đặt lờ để bắt cá. Làm mắm cá sặc cũng tốn khá nhiều công.