‘Một số ngân hàng thiếu thuốc và tìm cách mua bằng bất cứ giá nào để điều trị bệnh thanh khoản’

Khảo sát năm 2021 của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho thấy, khoảng 60% doanh nghiệp cho biết tác động của dịch Covid-19 "phần lớn là tiêu cực".

Vẫn còn dư địa giảm lãi suất

TS. Phạm Huy Hùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội DNNVV Việt Nam nhìn nhận, quy mô nhỏ, năng lực tài chính hạn chế, năng lực cạnh tranh thấp, nên khi đại dịch Covid -19 diễn biến phức tạp, lan rộng, hoạt động của doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) gặp rất nhiều khó khăn. Vì thế, thời gian qua đã có hàng chục nghìn DNNVV phải ngừng hoạt động hoặc giải thể do không có nguồn lực tài chính để tiếp tục thực hiện kế hoạch sản xuất - kinh doanh.

Từ thực tế kể tên, ông Hùng đề xuất ngành ngân hàng tiếp tục rà soát theo hướng giảm lãi suất cho vay sâu hơn đối với DNNVV.

Liên quan đến vấn đề này, tại Diễn đàn Kinh tế 2021, TS. Trương Văn Phước - nguyên quyền Chủ tịch Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia cho rằng, với mức lạm phát đến cuối tháng 10/2021 vẫn thấp (CPI < 2%, lạm phát cơ bản < 1%) và có khả năng dưới 3% đến cuối năm 2021, có thể giảm lãi suất điều hành của Ngân hàng nhà nước ít nhất 1%, mở rộng và nới lỏng điều kiện cho vay tái chiết khấu, tái cấp vốn... Nhờ đó mà đưa lãi suất cho vay thương mại bình quân giảm xuống.

Đồng quan điểm, TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia kinh tế cũng đã chỉ ra rằng, khả năng giảm lãi suất vẫn còn mặc dù dư địa tiền tệ không còn dồi dào như dư địa tài khóa.

Theo đó, TS. Cấn Văn Lực đề xuất Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đưa ra các biện pháp gián tiếp và trực tiếp - thông qua sử dụng công cụ nghiệp vụ thị trường mở để tổ chức tín dụng phấn đấu tiếp tục giảm lãi suất khoảng 0,5%-1% trong thời gian tới.

Làm thế nào để hạ lãi suất?

Mặc dù các chuyên gia đều có chung nhận định cho rằng, dư địa hạ lãi suất vẫn còn, nhưng làm thế nào để có thể thực hiện giảm thêm lãi suất là vấn đề cần cân nhắc.

Theo TS. Trương Văn Phước, vận động các ngân hàng giảm chi phí, để từ đó giảm lãi suất cho vay cũng là một cách nhưng không phải yếu tố quan trọng để giảm lãi suất.

"NHNN phải giảm lãi suất bằng bộ chỉ tiêu điều hành chính sách tiền tệ của mình, tôi nghĩ vẫn còn một số chỉ tiêu lãi suất mà Ngân hàng Nhà nước có thể hạ, trên quan điểm đảm bảo lãi suất thực dương. Đây mới là cái quan trọng bậc nhất trong giảm lãi suất. Ngoài ra, một số yếu tố như vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn tôi nghĩ chưa vội vàng nâng lên, nhằm giảm áp lực về tăng lãi suất huy động. Điều quan trọng nữa là tái cơ cấu một số ngân hàng thương mại cũng sẽ là nhân tố chính để giảm lãi suất", ông Phước cho ý kiến.

Lý giải thêm về lý do phải tái cơ cấu một số ngân hàng thương mại, theo ông Phước đó là vì hiện nay vẫn có một số ngân hàng đang thiếu "thuốc" và tìm cách "mua thuốc" bằng bất cứ giá nào để điều trị bệnh thanh khoản của mình, đây là một vấn đề. Điều này dẫn tới việc hệ thống ngân thanh khoản dồi dào nhưng vẫn cạnh tranh nhau lãi suất.

"Nếu giải quyết được vấn đề này sẽ xử lý được vấn đề lãi suất tại Việt Nam. Nếu để lãi suất tăng trở lại thì việc chúng ta hỗ trợ doanh nghiệp sẽ phí đi nhiều", ông Phước nhấn mạnh.

Từ phía NHNN, Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà khẳng định dư địa chính sách tiền tệ liên quan mật thiết đến thách thức của hệ thống ngân hàng trong thời gian tới.

"Lạm phát đang trở thành vấn đề toàn cầu, các ngân hàng Trung ương (NHTW) đã bắt đầu thu lại hỗ trợ. Từ phía NHNN, chúng tôi đang theo dõi rất sát, nếu nguy cơ lạm phát hiện hữu thì có thể phải kiểm soát tiền tệ, ảnh hưởng đến thanh khoản và mặt bằng lãi suất", ông Hà thông tin.

Cũng theo ông Hà, hệ thống ngân hàng huy động tiền của nền kinh tế để cho vay nền kinh tế, cho nên mặt bằng lãi suất cũng chỉ có thể giảm đến mức còn đủ sức hấp dẫn để thu hút được tiền vào hệ thống ngân hàng để cho vay nền kinh tế. NHNN cần cân bằng việc điều hành lãi suất trong tương quan với lạm phát và mức độ lợi ích của người gửi tiền, chất lượng tài sản của TCTD.

Tuy nhiên, ông Hà khẳng định thời gian tới, NHNN tiếp tục triển khai chuyển đổi số, cùng hệ thống ngân hàng đồng hành với nền kinh tế, tiếp tục duy trì thanh khoản cho hệ thống, ổn định mặt bằng lãi suất, không chủ quan với lạm phát.