Mua bán ế ẩm cuối năm - Bài 2: Người giàu ngưng "mua sắm trả thù", tiết kiệm từng đồng vì khó khăn

Không chỉ công nhân, lao động phổ thông mà nhiều người thu nhập từ khá trở lên tại TP.HCM, thậm chí người giàu cũng đang dè dặt chi tiêu.

Thu nhập giảm, cái gì cần thiết hẳn mua

Thay vì mua sắm thả ga dịp cuối năm như trước đây vì nhìn đâu cũng thấy hàng khuyến mãi thì từ nửa cuối năm nay, chị Mai Quỳnh (26 tuổi, ngụ quận Phú Nhuận) bắt đầu tập phớt lờ với các chương trình ưu đãi tại trung tâm thương mại lẫn những thương hiệu thời trang yêu thích. 

Chị Quỳnh hạn chế mua sắm quần áo, giày dép vì thu nhập mỗi tháng giảm đến 20% do công ty truyền thông nơi chị làm việc đang gặp khó khăn.

“Sau Covid-19 là thời điểm tôi mua sắm nhiều nhất. Thu nhập của tôi thuộc nhóm khá tốt nhưng sau khi giảm chỉ còn hơn chục triệu đồng mỗi tháng. Dù còn độc thân nhưng tôi phải tính toán kỹ hơn trong mua sắm. Quần áo, giày dép vẫn còn nhiều nên thôi, không cần thiết phải mua thêm hay canh săn sale 11/11, Black Friday chi nữa. Cuối năm còn rất nhiều thứ phải tốn tiền”, chị Quỳnh nói.

Xu hướng “mua sắm trả thù” hậu Covid-19 đã qua, nhiều người có thu nhập từ khá trở lên cũng đang tính toán kỹ lưỡng cho việc ra quyết định phải mua thứ gì và tạm hoãn việc móc hầu bao cho những món hàng chưa thực sự cần thiết.

Nhiều trung tâm thương mại lớn nhất tại TP.HCM thời gian qua đìu hiu. Các thương hiệu chuyên về thời trang, quần áo, giày dép… thuộc nhóm vắng khách nhất. Các ngày cuối tuần, lượng khách đổ về đông hơn nhưng theo ghi nhận của chúng tôi, khách mua sắm ở khu vực siêu thị và ăn uống là chính, ít chi cho nhóm hàng hóa không thiết yếu.

Xu hướng này cũng phản ánh vào kết quả kinh doanh của những “ông lớn” ngành bán lẻ điện thoại, điện máy, thiết bị công nghệ. 9 tháng đầu năm 2023, Thế Giới Di Động chỉ ghi nhận 86.858 tỷ đồng doanh thu, giảm 16% so với cùng kỳ. Lợi nhuận sau thuế của Thế Giới Di Động chỉ đạt 78 tỷ đồng trong khi cùng kỳ năm ngoái lên đến 3.483 tỷ đồng. Lũy kế 9 tháng đầu năm, FPT Retail lỗ 197 tỷ đồng. Kết quả khá tương đồng với đánh giá của ông Nguyễn Đức Tài - Chủ tịch Tập đoàn Thế Giới Di Động, rằng nền kinh tế có thể “thấm đòn” sau 1-2 năm hậu Covid-19.

Hàng loạt mặt bằng, nhất là mặt bằng khu vực đắc địa nhất TP.HCM trên đường Lê Lợi, Đồng Khởi, Lý Tự Trọng, Nguyễn Huệ trả hàng loạt chưa có người thuê. Các tuyến đường kinh doanh sầm uất như Hai Bà Trưng, Nguyễn Trãi, Nguyễn Thị Minh Khai... cũng chi chít bảng cho thuê, sang nhượng nhưng chưa có người rớ. Tính đến cuối tháng 10/2023, số lượng doanh nghiệp rời thị trường tại TP.HCM tăng vọt, theo số liệu của Cục Thuế TP.HCM.

Nghĩ cách kích cầu

Ông Nguyễn Ngọc Hòa - Chủ tịch Hiệp Hội Doanh nghiệp TP.HCM, cho biết hiện sức mua thị trường nội địa đang yếu, ảnh hưởng sức sản xuất của doanh nghiệp. Đơn hàng xuất khẩu vẫn chưa nhiều, chỉ mới bắt đầu khởi sắc ở một số ngành phục vụ cho mua sắm, tiêu dùng nhanh nhưng đều là đơn hàng nhỏ lẻ, ngắn hạn.

“Các mặt hàng lâu bền hiện vẫn chưa có tín hiệu gì. Như ngành hàng đồ gỗ, trước đây dịp năm mới, Tết đến hay Noel, nhiều người thay mới nhưng năm nay thì khác, có thể 2 - 3 năm họ mới thay một lần. Thị trường chỉ khởi sắc với ngành hàng tiêu dùng nhanh. Nhóm hàng lâu bền đang tiếp tục khó khăn, đặc biệt nhóm bất động sản vẫn chưa có tín hiệu mới”, ông Hòa nói.

Ngay cả siêu thị, dù là nơi chuyên bán hàng thiết yếu nhưng đại diện một hệ thống siêu thị lớn thừa nhận thực tế không nhiều lạc quan dù sức mua bắt đầu có nhích tăng vào cuối năm. “Kinh tế khó khăn, mất việc đang tác động lớn đến nhu cầu mua sắm, tiêu dùng”, vị này thẳng thắn nói.

Theo các doanh nghiệp, trước nhu cầu của thị trường sụt giảm, thời điểm này, họ phải chủ động đẩy mạnh các chương trình khuyến mãi hoặc thậm chí có những phương án mà từ trước đến nay chưa từng thực hiện, với mục tiêu duy nhất là kích thích sức mua.

Bà Nguyễn Thị Bích Vân - Giám đốc Truyền thông Central Retail Việt Nam, cho biết từ nay đến cuối năm, các siêu thị GO!, Tops Market, Big C thuộc hệ thống sẽ liên tục có chương trình khuyến mãi sâu, đậm cho người tiêu dùng vì năm nay là năm khó khăn về kinh tế. Các ngành hàng tham gia khuyến mãi có nhóm thiết yếu, thực phẩm, phi thực phẩm, sản phẩm dọn dẹp nhà cửa… để người dân mua sắm, chuẩn bị cho dịp Tết.

Lãnh đạo MM Mega Market Việt Nam cho biết với bối cảnh hiện nay, điểm mới của họ trong chiến lược mua sắm cuối năm và Tết là chủ động chào hàng Tết cho hơn 30.000 khách hàng trọng điểm thuộc nhóm B2B chuyên nghiệp (bao gồm doanh nghiệp, nhà hàng, khách sạn, căn tin). 

“Chúng tôi kỳ vọng sẽ khuyến khích khách hàng B2B chủ động nguồn hàng, đặt hàng sớm trước giai đoạn cao điểm để cùng chung tay bình ổn giá thị trường”, đại diện MM Mega Market Việt Nam nói thêm.

Bà Nguyễn Phương Nga - Giám đốc Phát triển kinh doanh cấp cao của Kantar Việt Nam, cho biết dữ liệu quan sát từ Kantar cho thấy hai năm gần đây, thói quen tiêu thụ sản phẩm cao cấp vì có tiền thưởng, lương… dịp Tết của người Việt đã chững lại. Theo bà, người tiêu dùng vẫn đang bị ảnh hưởng về việc làm. Đáng chú ý, nhóm có thu nhập cao và thu nhập trung bình cao cũng đang lo lắng về tình hình tài chính. Các kết quả phân tích thị trường có thể dự báo mùa Tết năm nay khó khăn với doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Mua bán ế ẩm cuối năm - Bài 3: Làm gì để cứu mua trước Tết?