Nam quốc sơn hà

Thánh Tam Giang là danh xưng gọi chung của năm anh em họ Trương là: Trương Hống, Trương Hát, Trương Lừng, Trương Lẫy và Trương Đạm Nương. Tuy nhiên, trong các bản thần tích lưu giữ tại một số di tích trên địa bàn tỉnh Bắc Giang, Thánh Tam Giang chủ yếu gắn với công trạng của Trương Hống và Trương Hát...

Trong lịch sử Việt Nam, Lý Thường Kiệt nổi bật với việc đánh phá 3 châu Khâm, Ung, Liêm nước Tống (1075 - 1076), rồi đánh bại cuộc xâm lược Đại Việt của quân Tống do Quách Quỳ, Triệu Tiết chỉ huy ở phòng tuyến sông Như Nguyệt (nay thuộc địa bàn huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh).

Đền Xà thờ đức thánh Tam Giang, tọa lạc tại thôn Xà Đoài, xã Tam Giang (huyện Yên Phong, Bắc Ninh) có niên đại từ thế kỷ 6 đã được xếp hạng Di tích lịch sử cấp quốc gia năm 1988. Ngôi đền thiêng cũng là nơi phát tích bài thơ Thần “Nam quốc sơn hà” - bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nước ta.

Sử sách ghi chép, Lý Thường Kiệt (1019-1105), tên thật là Ngô Tuấn, người phường Thái Hòa, thành Thăng Long (Thủ đô Hà Nội ngày nay). Từ nhỏ, ông đã có chí hướng, ham đọc sách, say sưa nghiên cứu binh thư, luyện tập võ nghệ. Lý Thường Kiệt tinh thông cả văn lẫn võ. Sự nghiệp của ông bắt đầu bằng chức “Kỵ mã hiệu uý"...

Cụm di tích phòng tuyến sông Như Nguyệt thuộc địa phận xã Tam Giang, huyện Yên Phong (tỉnh Bắc Ninh). Phòng tuyến sông Như Nguyệt là địa danh lịch sử nổi tiếng, gắn liền với chiến thắng hiển hách của Lý Thường Kiệt chống quân xâm lược Tống (năm 1077), nơi ông đọc bài thơ thần "Nam Quốc Sơn hà".

Ở tỉnh Bắc Ninh, nhiều người biết đến xã Tam Giang, huyện Yên Phong vì có cây gạo trên 130 tuổi ở ngã ba Xà thuộc thôn Đoài.

"Nam quốc sơn hà" là áng văn bất hủ của nền văn học nước Việt. Ai là tác giả của bài thơ nổi tiếng này đến nay vẫn còn nhiều tranh cãi.

Lý Thường Kiệt được biết đến là một nhà quân sự tài ba, lỗi lạc thời Lý, cũng là tác giả bài thơ "Nam quốc sơn hà" bất hủ được coi là bản Tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nước Việt: "Sông núi nước Nam vua Nam ở".

Lịch sử Việt Nam đã kéo dài được hàng ngàn năm. Cho đến nay vẫn còn rất nhiều bí ẩn chưa có lời giải đáp chính xác.