Nếu Mỹ cho phép Ukraine tấn công tầm xa vào Nga, quyết định đó liệu có gây thế chiến thứ 3?

Mặc dù chưa có xác nhận chính thức, song báo chí Mỹ đưa tin quyết định này được hoàn tất vào ngày 17/11, đảo ngược các hạn chế trước đó. Điều này có thể đánh dấu sự phát triển đáng kể trong sự tham gia của Hoa Kỳ vào cuộc chiến đang diễn ra giữa Ukraine và Nga.

Người phát ngôn Dmitry Peskov tuyên bố rằng việc cho phép Ukraine bắn tên lửa của Mỹ vào lãnh thổ Nga sẽ biểu thị sự tham gia trực tiếp vào cuộc xung đột của Hoa Kỳ, do đó làm leo thang chiến tranh.

Donald Trump Jr. -con trai tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump, đã chỉ trích quyết định này, cho rằng nó có thể dẫn đến một cuộc xung đột lớn trước khi ông Trump nhậm chức vào tháng 1.

"Tổ hợp công nghiệp quân sự dường như muốn đảm bảo rằng họ sẽ tiến hành Thế chiến thứ 3 trước khi cha tôi có cơ hội tạo ra hòa bình và cứu mạng người" - Trump Jr nói.

Ngược lại, một số nhà lãnh đạo châu Âu đã thể hiện sự ủng hộ đối với quyết định này. Josep Borrell, Đại diện cấp cao về các vấn đề đối ngoại của Liên minh châu Âu, hoan nghênh động thái này, nhấn mạnh quyền tự vệ của Ukraine.

Michael C. Desch, Packey J. Dee Giáo sư Quan hệ Quốc tế, Đại học Notre Dame, nói với Newsweek: "Tôi nghĩ rằng quyết định của Tổng thống Biden về việc tán thành Ukraine sử dụng vũ khí của Mỹ có khả năng tấn công các mục tiêu sâu trong lãnh thổ nước Nga cũ, vừa nguy hiểm vừa vô nghĩa.

Điều này rất nguy hiểm vì tôi tin rằng việc sử dụng các hệ thống tấn công sâu như ATACMS có thể đòi hỏi sự tham gia trực tiếp của Mỹ /NATO, chủ yếu là trong việc nhắm mục tiêu.

Tôi nghi ngờ rằng điều này sẽ dẫn đến Thế chiến thứ III, nhưng nó sẽ làm leo thang thêm một cuộc chiến đẫm máu và nguy hiểm mà đáng lẽ không bao giờ nên xảy ra và đáng lẽ phải chấm dứt từ lâu. Có khả năng nó đã làm leo thang phạm vi của cuộc xung đột - ví dụ, Houthis dường như đã có được một số vũ khí tiên tiến có thể đến từ Nga.

Việc mạo hiểm leo thang xung đột cũng vô nghĩa vì tôi tin rằng phương Tây khó có thể cung cấp cho Ukraine đủ số lượng các hệ thống này để thay đổi tiến trình của cuộc chiến trên bộ, mà Nga có khả năng đang giành chiến thắng tại thời điểm này.

Quan điểm lạc quan về quyết định của Tổng thống Biden là ông hy vọng sẽ tìm được một số đòn bẩy chống lại người Nga trong các cuộc đàm phán không thể tránh khỏi sẽ chấm dứt cuộc chiến này. Quan điểm bi quan là ông có thể đang cố gắng trói tay người kế nhiệm mình, Donald Trump, người có khả năng sẽ áp dụng một chính sách rất khác đối với Ukraine. Dù bằng cách nào, phương Tây cũng đang đùa với lửa".

Robert Romanchuk, Nghiên cứu viên Quỹ Nghiên cứu Ukraine, Viện Nghiên cứu Ukraine của Harvard

Người Mỹ có thể không nhận ra—và thật đáng kinh ngạc, nhiều người châu Âu cũng không—rằng Thế chiến thứ III đã bắt đầu. Một bên là Nga, Trung Quốc, Iran và Triều Tiên. 

Bên kia là Ukraine, hiện đang được các nền dân chủ phương Tây hỗ trợ từng chút một.

Và nếu Nga thắng thế ở Ukraine, thì không còn nghi ngờ gì nữa rằng cuộc chiến nóng bỏng sẽ chuyển sang các quốc gia vùng Baltic hoặc Ba Lan, một số ít quốc gia ở châu Âu hiểu rõ những gì đang xảy ra.

Tôi tin rằng danh sách "lằn ranh đỏ" của Nga là vô tận, nhưng khi các nền dân chủ phương Tây vượt qua chúng, Nga thường rút lui khỏi các mối đe dọa của mình. Mỗi chuyến hàng vũ khí mới đến Ukraine đều nhận được cảnh báo từ Moscow, nhưng hết lần này đến lần khác, những vũ khí đó đã được chuyển giao và Nga không có hành động trả đũa đáng kể nào".

Richard K. Betts, Học giả quan hệ quốc tế, Chính sách đối ngoại Hoa Kỳ. Tác giả của 'American Force': "Tại thời điểm này, nguy cơ Nga leo thang lớn để đáp trả ATACMS là thấp vì ông Putin hiện có động lực tự nhiên để chờ vài tháng cho đến khi Trump nhậm chức và đảo ngược chính sách của Mỹ đối với Ukraine".

Giáo sư Lubomyr Luciuk, Khoa Khoa học chính trị và kinh tế, Lịch sử Ukraine, Học viện quân sự Hoàng gia Canada: Cung cấp cho Ukraine tất cả các loại vũ khí cần thiết để đánh bại người Nga sẽ làm giảm leo thang xung đột này và ngăn chặn một cuộc chiến tranh thế giới".

Dani Belo, Tiến sĩ, Giám đốc quan hệ quốc tế và an ninh, Phòng nghiên cứu Global Policy Horizons: "Khả năng Ukraine tấn công vào lãnh thổ Nga thực sự có khả năng leo thang chiến tranh với Nga. Tuy nhiên, việc bầu ông Donald Trump có thể sẽ làm giảm sự leo thang.

Hiện tại, người ta dự đoán rằng chính quyền của ông Trump có thể cắt giảm nguồn cung cấp thiết bị quân sự cho Ukraine và gây áp lực chính trị lên Kiev để chấm dứt xung đột. Điều này có nghĩa là Ukraine không có động lực mạnh mẽ để leo thang ngay bây giờ, chỉ để mất khả năng chiến đấu trong vòng vài tháng.

Theo quan điểm của Nga, hiện tại cũng không có động lực nào để leo thang. Moscow tin rằng chính quyền Trump sẽ cố gắng chấm dứt chiến tranh nhanh chóng, vì vậy Điện Kremlin có thể sẽ áp dụng cách tiếp cận "chờ đợi và xem xét" cho đến khi chính quyền tổng thống mới vào Nhà Trắng mà không có sự leo thang đáng kể. Điều này có nghĩa là bất kỳ sự leo thang nào cũng có khả năng bị kiềm chế".