Ngâm mình trong bùn thu hoạch đài sen, cuối tháng đếm tiền mỏi tay

Xã Chuyên Ngoại (Duy Tiên, Hà Nam) nổi tiếng là một trong những vùng trồng sen lớn nhất miền Bắc. Tại địa phương này, nông dân trồng sen chủ yếu với mục đích lấy hạt. Hàng năm, sen ở xã Chuyên Ngoại là nguồn cung chính cho các địa phương chuyên sản xuất, chế biến hạt sen trên cả nước.

Nghề trồng sen lấy hạt mỗi năm chỉ có một vụ duy nhất thường kéo dài khoảng 2 tháng, từ tháng 6 – 7. Đây là thời điểm “vàng” của nông dân trồng sen vì một vụ thu hoạch có thể là nguồn kinh tế chính nuôi sống cả gia đình họ. Bởi vậy, nông dân xuống đầm hái bát sen còn được gọi vui là đang đi “hái tiền”.

Quang cảnh thu hoạch tất bật của những người nông dân trồng sen ở xã Chuyên Ngoại (Hà Nam):

Huyện Duy Tiên (Hà Nam) nổi tiếng là vựa sen lớn nhất miền Bắc với tổng diện tích 28 ha trồng sen trên địa bàn các xã Chuyên Ngoại, Mộc Nam và Mộc Bắc

Vào vụ thu hoạch, người trồng sen phải dậy từ 4 giờ sáng sau đó lội xuống đầm sâu hơn 1 mét và lấp ló, ẩn mình trong những khóm sen cao quá đầu người. Do đầm sen rộng, nông dân thường phải tìm cách đánh dấu bằng việc cắt lá những nơi đã đi qua để tránh bị lạc.

Người dân đẩy theo một chiếc thuyền nhôm để đựng sen sau khi cắt. Trung bình để cắt đầy 1 thuyền như thế này, thường mất khoảng 1 tiếng nếu 2 người cùng cắt. Cứ đầy 1 thuyền lại đẩy vào bờ một lần sau đó xuống đầm cắt tiếp những lượt tiếp theo.

Trung bình mỗi ngày, người dân thu hoạch được khoảng 30 – 40 kg hạt sen đã tách khỏi đài.

Sen sau khi cắt được mang về phân loại, tách vỏ sau đó đóng gói để cái thương lái tới lấy. Hạt sen ở xã Chuyên Ngoại chủ yếu bán cho các cá nhân; nhà máy sản xuất ở Hưng Yên. 

Đài (bát) sen chia làm 2 loại: Sen chè (non) và sen già. Hai loại đài sen này sau khi phân loại được bán với 2 giá khác nhau. Sen chè dao động từ 35.000 – 40.000 đồng/kg (cả vỏ); sen già khoảng 50.000 đồng/kg (cả vỏ).

Theo cô Bùi Thị Huệ (Chuyên Ngoại, Hà Nam) cho biết, gia đình cô thuê lại 10 mẫu đất (36.000 m2) với giá 50 triệu đồng/năm. Với diện tích này, mỗi năm gia đình cô thu hoạch được khoảng 5 tấn đài sen các loại.

Đầm sen này cũng là nguồi thu chính của gia đình cô Huệ, nếu vụ mùa bội thu, người dân trồng sen sẽ thu được khoảng 200 triệu/2 tháng thu hoạch. Sau vụ sen, người dân ở đây thường đi làm các việc khác như thợ xây, cấy lúa, nuôi cá…

Chú Huế (Chuyên Ngoại, Hà Nam), người có kinh nghiệm thu hoạch sen hơn 10 năm, chia sẻ: “Nghề trồng sen vất vả nhất lúc thu hoạch. Đúng là làm một mùa ăn cả năm, có thể những tháng khác trong năm ăn chơi rông dài nhưng 2 tháng thu hoạch phải làm việc cả ngày đêm. Đầm sen sâu, cây sen cao, nhiều gai nên cần đồ bảo hộ cẩn thẩn trước khi xuống đầm và thật kiên nhẫn vì cắt đài sen tốn rất nhiều thời gian".

Vụ sen năm nay được người dân đánh giá là mất mùa hơn so với năm ngoái do có nhiều hạt lép. Tuy nhiên sản lượng thu được vẫn trong mức mong đợi.