Ngành chăn nuôi trước cuộc "đại di dời" chưa từng có trong lịch sử

Lo lắng việc di dời cơ sở chăn nuôi

Thời điểm này, những hộ chăn nuôi ở Đồng Nai như đang "ngồi trên đống lửa" bởi theo Quyết định số 296 ngày 24/2/2023 của Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai phê duyệt, số cơ sở chăn nuôi phải di dời của tỉnh này tính đến ngày 1/1/2025 là 3.006 cơ sở. 

Nếu tính mức tối thiểu diện tích trung bình cho 1 cơ sở chăn nuôi trang trại nhỏ và vừa hiện nay dao động từ 1-5ha, thì Đồng Nai phải cần từ 3.000 - 15.000ha đất lõi để xây dựng chuồng trại (chưa tính đến không gian, đảm bảo có khoảng cách tối thiểu cho vấn đề kiểm soát môi trường, dịch bệnh theo quy định hiện hành).

Tương tự, TP.Hà Nội cũng đang gặp khó khăn trong việc di dời các cơ sở chăn nuôi ra khỏi các khu vực không được phép chăn nuôi. Trước đó, Nnăm 2020, Hội đồng nhân dân TP.Hà Nội đã thông qua Nghị quyết 02 quy định khu vực không được phép chăn nuôi và chính sách hỗ trợ di dời cơ sở chăn nuôi ra khỏi khu vực không được phép chăn nuôi trên địa bàn.

Theo đó, khu vực không được phép chăn nuôi gia súc, gia cầm ở Hà Nội (trừ nuôi động vật làm cảnh, nuôi động vật thí nghiệm mà không gây ô nhiễm môi trường) gồm: Các phường của các quận thuộc TP; 4 phường thuộc thị xã Sơn Tây (Sơn Lộc, Quang Trung, Ngô Quyền, Lê Lợi);

Các thị trấn của 5 huyện là thị trấn Phùng (huyện Đan Phượng), thị trấn Trạm Trôi (huyện Hoài Đức), thị trấn Đông Anh (huyện Đông Anh), thị trấn Trâu Quỳ và thị trấn Yên Viên (huyện Gia Lâm), thị trấn Văn Điển (huyện Thanh Trì); các khu chung cư, tập thể cũ, khu đô thị nằm trên địa bàn các huyện, thị xã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Khảo sát năm 2020 cho thấy, toàn TP.Hà Nội có 3.354 nông hộ, trang trại chăn nuôi với khoảng 2.606 lao động cần phải dừng hoạt động hoặc di dời ra khỏi khu vực không được phép chăn nuôi theo quy định.

Theo Nghị quyết số 02/2020/NQ-HĐND thành phố Hà Nội, đến 31/12/2023 sẽ không còn cơ sở chăn nuôi ở 6 quận và 5 huyện (lộ trình xây dựng lên quận) cùng 1 thị xã trên địa bàn. Tuy nhiên, đến nay vẫn còn hơn 1.100 hộ chăn nuôi với khoảng 76.000 gia súc, gia cầm.

Quy định quỹ đất dành cho chăn nuôi

Theo thông tin của Hiệp hội Chăn nuôi Việt Nam, Hiệp hội Chăn nuôi gia cầm Việt Nam, Hiệp hội Chăn nuôi gia súc lớn Việt Nam, hiện nay, tỉnh Đồng Nai và các cơ sở chăn nuôi buộc phải di dời đang gặp phải khó khăn lớn nhất đó là đất đai và mặt bằng phải đáp ứng được với yêu cầu đủ điều kiện chăn nuôi. Nếu tính đủ nhu cầu đất đai cho việc di dời các cơ sở chăn nuôi ra khỏi khu vực cấm chăn nuôi trên phạm vi cả nước từ nay đến năm 2025 sẽ cần đến hàng trăm ngàn ha.

Đây không chỉ là nỗi lo của các cơ sở chăn nuôi Đồng Nai mà còn là trăn trở chung của những cơ sở chăn nuôi ở Hà Nội, TP.HCM… những nơi quỹ đất dành cho chăn nuôi ngày càng bị thu hẹp. Từ thực tế này, 3 hiệp hội chăn nuôi lớn của Việt Nam kiến nghị xem xét bổ sung danh mục đất cho chăn nuôi vào dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Lý do của kiến nghị này, theo đại diện 3 hiệp hội, hiện nay, giá trị sản xuất ngành chăn nuôi đang chiếm khoảng 24% trong toàn bộ khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản, trong khi lại không có quỹ đất rõ ràng cho chăn nuôi.

Theo kết quả điều tra thống kê năm 2020, tổng diện tích đất nông nghiệp cả nước là 27.983.482ha, trong đó đất trồng trọt 11.718.391ha, đất lâm nghiệp 15.404.790ha, đất nuôi trồng thủy sản 786.184ha, đất làm muối 15.586ha và đất nông nghiệp khác 58.532ha.

Bên cạnh đó, đại diện 3 hiệp hội cho biết, quỹ đất cho nhu cầu di dời các cơ sở chăn nuôi ra khỏi vùng không được phép chăn nuôi (bao gồm: Khu dân cư, nội thành, nội thị, khu công cộng, du lịch... theo quy định của Luật Chăn nuôi), hạn cuối cùng phải thực thi là ngày 1/1/2025, là rất lớn. Đây đang được xem là "cuộc đại di dời trong sản xuất nông nghiệp" của nước ta.

Ngoài ra, đại diện 3 hiệp hội kiến nghị cần đưa vào phần giải thích từ ngữ của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) khái niệm làm rõ đất cho chăn nuôi tập trung để các địa phương áp dụng trong quy hoạch, vì chăn nuôi tập trung có tính đặc thù cao: "Là đất nông nghiệp, có thể xây dựng được chuồng trại lâu dài, đảm bảo yêu cầu vệ sinh phòng bệnh cho con người, vật nuôi và môi trường sinh thái...".

Ông Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam đánh giá quy định di dời các cơ sở chăn nuôi ra khỏi khu dân cư như là một cuộc đại "di dời" của ngành nông nghiệp. Ông Dương đánh giá việc di dời các cơ sở chăn nuôi trong 3 năm qua là chậm.

"Vấn đề này một mình ngành nông nghiệp không thể giải quyết được", ông Nguyễn Xuân Dương nhận định.