Trong "hằng hà sa số" loài lan rừng Việt Nam, lan phi điệp, lan hoàng thảo thơm lừng, vạn người mê

Lan rừng các loại phân bố khắp dải đất hình chữ S-bản đồ Việt Nam, hầu như các vùng khí hậu, địa lý, địa mào, tiểu vùng khí hậu của Việt Nam đều có các loài hoa lan rừng quý hiếm, hoa lan rừng bản địa.

Một giò lan rừng phi điệp tím với những vòi hoa rực rỡ. Ảnh: Phạm Đức Triều (Đắk Nông).

Một số khu vực, vùng miền của Việt Nam có độ tập trung của các loài lan rừng với mật độ cao như Đông Bắc, Tây Bắc, Bắc miền Trung, miền Trung, Tây Nguyên, Đông Nam bộ.

Theo các tài liệu về lan rừng, phong lan rừng, nhiều loại lan rừng nguyên sơ cũng đã đi đến bờ vực tuyệt chủng. Trong danh mục Sách đỏ thực vật Việt Nam đã chỉ ra có 14 loài hoa lan rừng.

Nhiều loài hoa lan rừng ở Việt Nam thuộc loại quý hiếm, không chỉ độc đáo về đặc điểm sinh học, hình thái của hoa, mặt hoa mà còn đặc biệt bởi hương thơm.

Và, hoa lan rừng phi điệp và hoa lan hoàng nhạn rừng là 2 trong số nhiều loại hoa lan rừng cho hoa đẹp, hương thơm và tương đối dễ trồng, dễ sống. 

Tuy nhiên, so sánh mùi thơm của lan rừng phi điệp tím và lan rừng phi điệp vàng thì mùi hoa phi điệp tím dễ chịu, cuốn hút hơn bởi với nhiều người thì mùi hoa phi điệp vàng khá hắc.

1: Hoa lan rừng phi điệp

Lan rừng phi điệp có tên khoa học là Dendrobium anosmum, một số địa phương ở Việt Nam lại gọi loài lan rừng này là lan giả hạc.

Lan rừng phi điệp thuộc chi hoàng thảo, thích hợp với khí hậu nhiệt đới như Việt Nam. Loại lan rừng này khi mọc hướng xuống đất và hoa nở tạo thành một chuỗi, một dải dài, có chuỗi hoa lan phi điệp dài cả mét, hoa chụm lại và hướng theo thân như hình thác nước nên được xếp vào dòng lan rừng thân thòng.

Chiều cao cây lan rừng phi điệp trung bình từ 10 – 30cm, thân chia đốt như đốt mía. Lá màu xanh bóng, như hình thoi. 

Hoa lan phi điệp có mùi thơm dễ chịu, tùy cảm nhận của mỗi người chơi lan họ sẽ liên tưởng tới những mùi khác nhau như mùi của mù tạt, mùi quả mâm xôi chín hay mùi đại hoàng.

Theo màu sắc của hoa thì lan rừng phi điệp được phân thành 2 loại, đó là phi điệp tím và phi điệp vàng. Trong  dân gian thì loại lan rừng phi điệp tím được trồng, chơi nhiều hơn phi điệp tím.

Thềm nhà treo nhiều giò lan rừng phi điệp tím với những chuỗi hoa tuôn như suối. Ảnh: Phạm Đức Triều (Đắk Nông).

Lan phi điệp vàng thường nở hoa vào khoảng tháng 9 đến tháng 11 hằng năm, còn hoa lan phi điệp tím nở hoa vào thời điểm sau tết vào khoảng tháng 4 kéo dài đến tháng 8 hằng năm

2: Hoa lan hoàng nhạn rừng

Lan rừng hoàng nhạn ở Việt Nam có nơi còn gọi là lan thiên nga. Loài lan rừng hoàng nhạn có tên khoa học là Aerides Odorata X Houlletiana.

Hoa lan hoàng nhạn được tìm thấy trên khắp thế giới, nhưng loài hoa lan quý này tập trung chủ yếu ở các nước Đông Nam Á như Việt Nam và Campuchia.

Ở Việt Nam, lan rừng hoàng nhạn thường được tìm thấy dọc theo dãy Trường Sơn ở ven biển Nam Trung Bộ, phía sát Campuchia và Thái Lan.

Mặt hoa và vòi hoa lan rừng mang tên lan hoàng nhạn. Ảnh: Nguyễn Văn Phú.

Đối với lan hoàng nhạn, tùy theo vị trí trồng, điều kiện chăm sóc mà hoa có màu sắc đậm nhạt khác nhau, phổ biến nhất là vàng mỡ gà, vàng nâu. Cánh hoa màu hồng hoặc tím đậm và rủ xuống.

 Các loại lan rừng mang tên lan hoàng nhạn ở Việt Nam thường nở hoa vào tháng 4 hoặc tháng 8 hàng năm.

Hoa lan hoàng nhạn là một trong những loài hoa lan cho mùi thơm hấp dẫn, cuốn hút và gây ấn tượng riêng biệt đối với nhiều người.

Hoa của lan hoàng nhạn có mùi thơm rất quyến rũ, hương thơm nồng nàn, ngọt ngào nhưng không làm người khác cảm thấy khó chịu.

Lan rừng hoàng nhạn vốn là thực vật hoang dã nên có sức sống mãnh liệt. Hoàng nhạn là loại lan rừng ưa ẩm, phát triển tốt ở nơi có nắng gió vừa phải. 

Lan rừng-loài lan hoàng nhạn rất dễ trồng. Ảnh: Nguyễn Trọng Hậu.

Người ta có thể trồng lan rừng hoàng nhạn trong thân cây gỗ, gỗ lũa hay chậu gỗ, chậu nhựa và được cung cấp đủ nước.