Nghệ sĩ viết hồi ký: Ranh giới được - mất mong manh

Viết hồi ký đang trở nên sôi động, nhất là trong thời ai cũng có thể in sách, miễn là có tiền. Hồi ký nghệ sĩ cũng dần trở thành một hiện tượng xuất bản, khi không ít cuốn vào top sách bán chạy, ít ra cũng tạo dư luận bằng những câu chuyện đời tư. Có điều, dù mục đích của người viết là mong nổi tiếng, đánh bóng bản thân hay chỉ để ôn nghèo kể khổ thì họ đều hứng “dông bão” vì những “sự thật” mình viết ra.

Thương Tín có bán rẻ đời tư?

Bước sang ngưỡng tuổi lục tuần, tài tử điện ảnh một thời đã giới thiệu “đứa con tinh thần” - cuốn hồi ký "Thương Tín, một đời giông bão". Sách do nhà báo Đinh Thu Hiền chấp bút với tiêu chí “tôn trọng nhân vật và sự thật”, dù biết sự thật này không dễ dàng được bạn đọc chấp nhận. Dài 192 trang, cuốn sách đã điểm lại những trang đời sống động của một nam diễn viên hào hoa, tài năng của điện ảnh Việt. 60 năm cuộc đời của Thương Tín không thể gói hết trong gần 200 trang sách, nhưng mang đến thông điệp: Đời nghệ sĩ không trải đầy hoa hồng, có những góc khuất, sự thật và cả đớn đau, cái giá của sự nổi tiếng mang đến cho nghệ sĩ.

Thương Tín tiết lộ chuyện tình với Diễm My trong cuốn hồi ký của mình.

Hồi ký không kể nhiều về chuyện nghề, mà theo lời người chấp bút là vì muốn “để dành” cho một “cơ hội khác” nếu Thương Tín còn duyên với việc viết sách. “Thương Tín - một đời giông bão” kể nhiều về chuyện tình của Thương Tín với các sao nữ nổi tiếng trong làng giải trí. Có khoảng gần 20 bóng hồng xuất hiện trong tập hồi ký của ông. Khoảng 1 trang để điểm lại cuộc tình giữa Thương Tín và “nữ hoàng ảnh lịch” Diễm My, rồi cuộc hôn nhân giữa ông và người vợ đầu Thủy Tiên, hai người phụ nữ cùng tên là Lệ Hằng, Hà… hay những người đàn bà si mê anh vô điều kiện như Phương Quỳnh, Nghĩa, hay cả giây phút yếu lòng với mỹ nhân Thẩm Thúy Hằng ngày nào…

Thương Tín cũng không ngại tiết lộ những bí mật, với nhiều người là “sống để bụng chết mang theo”. Như chuyện ông nếm mùi đàn bà từ năm 13 tuổi vì bị một phụ nữ “luống tuổi” hiếp dâm nhiều lần, rồi chuyện bị một ông bầu lạm dụng tình dục.

Mới đây nhất, một trang mạng trích đăng một đoạn trong cuốn hồi ký, kể về việc Thương Tín và ca sĩ Hồng Nhung - một ca sĩ người gốc Hoa chuyên hát nhạc sôi động ở Sài Gòn vào thập niên 1980 yêu nhau và nhiều lần phá thai. Cuốn hồi ký và Thương Tín tiếp tục bị chỉ trích. 60 năm trải qua đủ vị đắng - cay cuộc đời, mà ông thừa nhận là gặp rất nhiều "dông bão", nay kể ra để mong được chia sẻ thì bình yên chưa thấy mà “dông bão” lại ập đến từng ngày.

Thương Tín đã không ngại động chạm và trốn tránh sự thật, bởi đó cũng là bản chất của hồi ký. Tuy nhiên, cũng bởi quá thật thà mà cuốn sách đã bị độc giả cho là trần trụi, vì không hay ho gì khi kể chuyện từng ngủ với đàn bà, dù đã gửi lời xin lỗi tới đối phương nhưng vẫn khiến họ bị tổn thương. Hồi ký cần tôn trọng sự thật, nhưng nó cũng là một thể loại văn học và hướng đến những giá trị chân - thiện - mỹ, có tính hướng thiện cho độc giả.

Không phán xét việc kể chuyện đời tư của Thương Tín là đúng hay sai, vì ông đã thừa nhận mình đang đứng bên lề để quan sát lại cuộc đời và cũng đang cần tiền để có thể lo cho con nhỏ, nhưng rõ ràng việc chọn cách “phơi bày sự thật” đang khiến Thương Tín đối mặt với áp lực dư luận. “Tôi đã bán chuyện đời tư của tôi với cái giá quá rẻ. Nếu biết trước sự việc sẽ diễn ra như thế này, tôi thà im lặng và mang theo những bí mật đó cho đến ngày cuối đời…”, Sáu Tâm trong “Biệt động Sài Gòn” lại một lần hối hận khi đã bước vào tuổi xế chiều.

Nghệ sĩ viết hồi ký: Ranh giới được - mất mong manh

Cách đây đúng 10 năm, cuốn tự truyện “Lê Vân - Yêu và sống” được coi là một hiện tượng xuất bản. Gần 2 vạn bản in cùng rất nhiều các bản in lậu khác đã đến tận tay người đọc trong thời gian ngắn ra mắt. “Yêu và sống” của nữ diễn viên “Bao giờ cho đến tháng Mười” cũng đã làm dấy lên một cuộc “bút chiến” vào thời điểm đó, khi khen đến tột độ, chê cũng đến tận cùng.

Trong gần 400 trang sách, Lê Vân bày tỏ một cách trần trụi về cuộc sống khốn khó thời thơ ấu, về những xung đột trong gia đình một cách thật thà hơn những hư cấu trên phim ảnh, về người cha của mình là một nghệ sĩ nổi tiếng - NSND Trần Tiến. Lê Vân còn viết và bộc bạch về những thăng trầm của số phận mình qua 3 mối tình, hạnh phúc có, khổ đau cũng nhiều. Đến hiện tại, dù được nhiều nhà phê bình đánh giá là một tác phẩm văn học thực thụ, nhưng “Yêu và sống” cũng khiến Lê Vân vấp phải nhiều luồng ý kiến trái chiều, khiến cô lao đao một thời gian dài.

Năm 2010, tự truyện của ca sĩ Long Nhật cũng trở thành đề tài bàn tán của dư luận. Thời điểm đó cái tên Long Nhật trở nên “hot” hơn bao giờ hết, vì anh tiết lộ giới tính và kể những chuyện tình đồng tính của mình. Ngay sau đó, Long Nhật liên tiếp gặp phải những phản ứng trái chiều khiến anh bị sốc, thậm chí, việc tiết lộ sự thật còn khiến hạnh phúc của gia đình Long Nhật suýt đổ vỡ nếu anh không may mắn có được một người vợ vị tha.

Thời gian gần đây, nhiều nghệ sĩ chọn viết sách như một sự sẻ chia, bộc bạch, cũng không ít người viết hồi ký với mục đích câu khách, dùng những chi tiết gây sốc để hâm nóng tên tuổi. Việc viết hồi ký phần nào giúp nghệ sĩ đến gần hơn với công chúng, vì người đọc hiểu được tính cách, những góc khuất, sóng gió người nghệ sĩ đã trải qua, nhưng ranh giới giữa được - mất cũng rất mong manh, vì sự thật nào cũng gây tranh cãi, được với mình nhưng là mất với người kia.