Ngó khỉ Hà Lan ở Sandakan

Lạ lẫm hòn đảo nhiều số 3

Borneo, hòn đảo lớn thứ 3 trên địa cầu sở hữu cánh rừng mưa nhiệt đới cùng tên cổ xưa nhất trái đất, cũng là đảo duy nhất trên thế giới có đến ba quốc gia riêng biệt sở hữu. Ngọn Kinabalu, khá quen thuộc với dân du lịch trẻ Việt, cao nhất Đông Nam Á góp phần đưa Borneo thành hòn đảo cao thứ 3 trên thế giới. Hang Nai, từng xếp hạng hang động tự nhiên rộng nhất thế giới trước khi Sơn Đoòng tiếm ngôi là nơi cư trú của 3 triệu chú dơi với lớp phân tích tụ dày 330ft (100m)… Nhưng, những con số 3 khô đó không nói được nhiều những cuốn hút của miền đất khá nóng với dân du lịch thế giới.

Không dành cho những tour du lịch hiền hòa - góc hoang mạc dữ dội giữa rừng già và đồn điền cọ Borneo, dấu tích của " vàng tặc". 

Giáp Biển Đông mình ở triền tây, tây bắc, ngày cổ xưa Borneo liền lạc một dải đến tận Đông Dương bây giờ cho đến cuối kỷ băng hà băng tan dâng nước cách chia. Những khu rừng 140 triệu năm tuổi trên đảo với động thực vật đa dạng, phong phú và cả nhiều di tích người cổ đại… là nguồn cảm hứng lớn cho các nhà khoa học tìm hiểu, khám phá. Tỷ như chỉ ba năm sau khi thoả thuận “Trái tim Borneo” được ký kết vào năm 2007, đã có 123 giống loài “mới” được phát hiện.

Từ xa xưa, được người Ấn gọi là “Miền đất vàng”, người Java vinh danh “Đảo kim cương”… nhiều tài liệu, bi ký đã ghi lại việc giao thương buôn bán tấp nập sản vật rừng, biển, đồng đất, hầm mỏ với Thiên Trúc, Trung Nguyên… từ thế kỷ 6. Còn bây giờ, quốc gia nhỏ bé Brunei với diện tích chiếm chỉ vỏn vẹn 1% đảo Borneo đã trở thành quốc gia nhất nhì thế giới về thu nhập trên đầu người với nguồn vàng đen ngồn ngộn.

Qua dòng Kumai cuọn sóng với con đò nhỏ chòng chành khân đến bốn chiếc xe máy và một đám người - du lịch mạo hiểm Borneo.

Còn với dân du lịch, đến Borneo như “lạc về thế giới đã mất” như nhiều du khách, báo đài ví von. Khám phá rừng nguyên sinh đa dạng, lặn ở rạn san hô đẹp nhất nhì thế giới Sipadan, đắm mình ở các bãi biển hoang sơ, lang thang phố xưa nhiều di sản văn hoá, ẩm thực Kuching, lênh đênh trên những dòng sông hùng vĩ cuồn cuộn sóng… Đa dạng loại hình du lịch cho các nhu cầu và các túi tiền. Nhưng, hầu như chương trình nào cũng nhắc đến việc đi thăm loài động vật đặc biệt chỉ sinh sống duy nhất trên đảo này, những chú khỉ Hà Lan.

Miếng mắm tôn trong tô bún Borneo gợi nhớ sao quê nhà những ngày lênh đênh.

Ấm áp tình khỉ lạ

Nói nào ngay, Borneo còn có loại linh trưởng nổi tiếng hơn nhiều, vì độ tinh khôn và rất giống con người, Orang Utang – tinh tinh lông đỏ. Nhưng loài này còn sống ở vài nơi khác ngoài Borneo, còn những chú khỉ mũi đỏ lòng thòng này chỉ duy nhất đảo này. Nên dù ở Sandakan không có tuyến xe buýt đến đó, tôi vẫn phải bấm bụng leo taxi đến khu bảo tồn Labuk Bay ngó nghiêng.

Ăn uống có lớp lang, ai chưa tới phần thì cứ ở đó!

Tên chính thống là khỉ vòi, vì cái mũi dài có khi đến 18 – 20cm. Mũi bự, đỏ, rồi cái bụng quá cỡ thợ mộc chưa từng thấy ở loài linh trưởng khác, cộng thêm chút giễu cợt, cả sự căm ghét ngày bị đô hộ, khỉ được đặt thêm tên mới. Chế theo mấy ông tây Hà Lan bụng bự, mặt mũi phừng phừng vì khí hậu nhiệt đới nóng ẩm. Tuy nhiên, chỉ khỉ đực có mũi to dài và có thể tạo ra tiếng kêu. Lúc trước, các nhà khoa học cho rằng tiếng kêu lớn phát ra từ cái mũi to sẽ giúp những chú mũi dài hơn có bầy đàn thê tử đông đúc hơn.

Phóng sự gần đây trên kênh National Geographic, Mỹ còn cho biết có sự tương quan giữa kích cỡ mũi với “vũ khí chiến đấu”, và đó mới là nguyên nhân chính của sự rù quến. Xin nhắc nhanh là hiện chưa có nghiên cứu tương đồng ở người nên chớ vội liên tưởng hay bỏ tiền đi sửa mũi. Nguyên nhân nào chả biết, hôm đến may mắn trúng giờ nhân viên kiểm lâm cho chúng ăn giặm, mới thấy chúng cũng cảnh chồng chúa vợ tôi, thím hai, cô ba non tơ mỡ màng được ưu tiên ăn trước bà cả già nua nhăn xệ… rất lớp lang ngộ nghĩnh.

Thực tình, với bộ lông mịn hung đỏ pha trắng viền đen, nhìn chúng khá ngộ. Chẳng hiểu sao lại vào đến tận top 5 cuộc bình chọn Sinh vật xấu nhất hành tinh năm 2013. Những con non mũi chưa lớn rất dễ thương là khác, nhất là cứ bắng nhắng nghịch ngợm. Các gia đình túm tụm nhau từng tốp rất đầm ấm. Ăn xong thì vạch lông bắt chí, lũ con nít nhảy nhót quanh ông bố lừ khừ gà gật. Các cậu trẻ đã tách đàn lủi thủi riêng, thỉnh thoảng tọt xuống chụp mấy miếng rồi vọt tít cành cao chóp chép một mình. Chắc chẳng khác gì mấy với hình ảnh người anh em cao cấp nhất loài thời xa xưa. Ấm cúng, tình cảm. Nên có một khách du đứng ngó thèm hoài!