Ngoại trưởng Liz Truss trở thành tân Thủ tướng Anh

Bà Liz Truss đã giành được đa số phiếu bầu của các thành viên Đảng Bảo thủ, đánh bại cựu Bộ trưởng Tài chính Rishi Sunak để trở thành lãnh đạo Đảng Bảo thủ, cũng có nghĩa là sẽ trở thành người kế nhiệm Thủ tướng sắp ra đi Boris Johnson.

Ngoại trưởng Anh giành được 81.326 phiếu tương đương 57,4% số phiếu bầu của các đảng viên bảo thủ, so với ông Sunak chỉ giành được 60.399 phiếu (42,6%). 

Tuy nhiên sự hưng phấn của chiến thắng sẽ nhanh chóng nhường chỗ cho thực tế khó khăn với những thahcs thức kinh tế phía trước, khi nước Anh đang chịu khủng hoảng chi phí sinh hoạt, đe dọa các gia đình Anh phải trả tiền năng lượng tăng vọt trong mùa đông sắp tới. 

Bà Truss cho biết, chỉ trong một tuần từ khi nhậm chức, bà sẽ công bố kế hoạch hỗ trợ các hộ gia đình. Các đồng minh của bà được cho là dang thảo luận gói hỗ trợ 100 tỉ bảng Anh bao gồm cả hóa đơn năng lượng. Bà đã cam kết sẽ đảo người sự gia tăng bảo hiểm quốc gia cho dù nó mang lại lợi ích không cân đối cho những người khá giả. 

Bà đã hứa “một kế hoạch táo bạo” nhằm giảm thuế, phát triển kinh tế và cho biết bà sẽ đối phó với các hóa đơn năng lượng tăng cao cũng như nguồn cung cấp năng lượng về dài hạn, tuy nhiên bà không nêu chi tiết việc này. 

Liz Truss là nữ thủ tướng thứ 3 của Anh, cũng là thủ tướng thứ tư của Đảng Bảo thủ trong vòng 6 năm qua. Bà đã bác bỏ khả năng tổ chức bầu cử sớm và nói rằng bà sẽ dẫn dắt Đảng Bảo thủ tới thắng lợi lớn vào năm 2024. 

Sau chiến thắng Truss dự định đi ăn trưa bên ngoài cùng chồng bà, ông Hugh O’Leary, và các trợ lý thân cận nhất. Bà sẽ bắt đầu làm nhiệm vụ của Thủ tướng vào ngày 6/9. 

Trong tháng đầu tiên bà sẽ phải xem xét một ngân sách khẩn cấp để củng cố nền kinh tế trong bối cảnh tăng trưởng thấp, lạm phát tăng vọt, lương không tăng và nguy cơ suy thoái rất thực tế. 

Ngoài ra bà còn đối mặt với nhiều thách thức khác như viễn cảnh biểu tình vào mùa thu, y tế và dịch vụ xe cấp cứu bị đình trện, cuộc chiến Ukraine không có dấu hiệu suy giảm và bất đồng với EU về việc thực thi Brexit ở Bắc Ireland. 

Thủ tướng Boris Johnson bị chính các nghị sĩ Bảo thủ buộc phải ra đi do bất bình về cách ông xử lý các bất đồng trong nội bộ đảng, khiến người ta đặt câu hỏi về tính liêm chính của ông cũng như khiến sự bất tín với chính phủ của ông gia tăng. 

Truss năm nay 47 tuổi, vốn sinh ra trong một gia đình cánh tả, cha bà là giáo sư toán học và mẹ bà là y tá.

Bà nhớ lại mẹ bà đã đưa bà tham gia các cuộc tuần hành giải trừ vũ khí hạt nhân, do Chiến dịch Giải trừ Vũ khí Hạt nhân (CND) điều hành, vào đầu những năm 1980, nơi họ hát những bài hát chống Thủ tướng lúc đó là Margaret Thatcher. Trong một sự khác biệt triệt để so với quan điểm chính trị hiện tại của mình, Truss là một thành viên tích cực của đảng Dân chủ Tự do trung tả khi còn là một người trẻ tuổi, từng ủng hộ việc bãi bỏ chế độ quân chủ trong khi phát biểu tại một hội nghị của đảng.

Tuy nhiên, sau khi hoàn thành chương trình học để lấy bằng triết học, chính trị và kinh tế (một khóa học phổ biến dành cho các chính trị gia Anh tại trường đại học) tại Oxford, bà đã gia nhập Đảng Bảo thủ.

Truss kết hôn với ông Hugh O’Leary - một kế toán, vào năm 2000 và trong thập kỷ sau đó, bà dấn thân vào chính trường, cố gắng (và thất bại hai lần) để được bầu làm Nghị sĩ đảng Bảo thủ.

Tuy nhiên, vào năm 2010, cuối cùng bàđã thành công khi trở thành nghị sĩ của South West Norfolk, khu vực bầu cử của bà hiện nay. Sự nghiệp chính trị của bà có lúc bị đe dọa vì bà vướng phải những cáo buộc quan hệ với một nghị sĩ đã kết hôn, song cuộc hôn nhân của bà vẫn tiếp tục và họ có 2 cô con gái giờ ở tuổi teen. 

Trong chính phủ của Thủ tướng David Cameron cách đây một thập kỷ, Truss đã thực sự trở nên nổi tiếng về chính trị, giữ chức vụ phó ngoại trưởng dưới quyền của quốc hội về chăm sóc trẻ em và giáo dục vào năm 2012 và sau đó là bộ trưởng môi trường hai năm sau đó.

Trước cuộc trưng cầu dân ý năm 2016 về tư cách thành viên EU, Truss đã vận động theo phe “Ở lại" nhưng sau đó nói rằng bà lấy làm tiếc về lập trường đó và ủng hộ Brexit. Trong chính phủ của ông Boris Johnson, bà đã giữ chức vụ bộ trưởng thương mại quốc tế và sau đó, cho đến nay là bộ trưởng ngoại giao.