Nguy hiểm từ biến chứng cao huyết áp của đái tháo đường

Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM vừa tiếp nhận điều trị cho người bệnh Đ.N.T.L. (46 tuổi, ngụ tại TP.HCM) bị chẩn đoán mắc đái tháo đường hơn 1 năm. 

Khoảng 2 tuần nay, bà tự mua thuốc theo đơn cũ uống mà không tái khám, thêm chế độ ăn uống thất thường, hạn chế vận động do dịch, bà thường xuyên cảm thấy chóng mặt, mệt mỏi, tim đập nhanh, mắt nhìn mờ hơn trước.

Tại Phòng khám Nội tiết Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, bác sĩ cho biết đường huyết của bà L. tăng rất cao, nếu không kịp thời kiểm soát có thể gây biến chứng về mắt và tim mạch. Bà L. phải nhập viện để kiểm soát đường huyết tích cực.

ThS.BS. Nguyễn Đình Sơn Ngọc – Khoa Nội tim mạch Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cho biết, tại Việt Nam, tỷ lệ tăng huyết áp ở người bệnh đái tháo đường trong khoảng từ 50-70%. 

Nhiều nghiên cứu cho thấy tăng huyết áp và đái tháo đường thường song hành cùng nhau vì chúng có cùng các yếu tố nguy cơ như thừa cân - béo phì, chế độ ăn nhiều chất béo, nhiều muối đường hoặc lười vận động. 

Tăng huyết áp là một yếu tố làm tăng độ nặng của bệnh đái tháo đường và ngược lại, đái tháo đường cũng làm cho bệnh tăng huyết áp trở nên khó điều trị hơn.

Tăng huyết áp và đái tháo đường đều là yếu tố nguy cơ của bệnh lý tim mạch, làm gia tăng bệnh lý về mạch máu. Tỷ lệ bệnh mạch vành và đột quỵ tăng gấp 2 - 3 lần so với người không bị đái tháo đường. 

Do đó, việc kiểm soát huyết áp ổn định sẽ giúp giảm các nguy cơ nói trên và là một mục tiêu quan trọng trong việc điều trị cho người bệnh đái tháo đường có tăng huyết áp (song song với điều chỉnh đường huyết tích cực và làm giảm cholesterol máu).

Tăng huyết áp và đái tháo đường có thể gây nhiều biến chứng trên các cơ quan khác nhau: trên mắt, bệnh lý võng mạc do đái tháo đường hoặc tăng huyết áp dẫn đến mất thị lực hoặc mù; trên thận, những tổn thương thận lâu dần sẽ dẫn đến suy thận và bệnh thận mạn giai đoạn cuối; trên hệ thần kinh, có thể gây tổn thương hệ thần kinh ngoại biên; trên mạch máu não sẽ làm tăng nguy cơ bị tai biến mạch máu não; trên hệ tim mạch, người bệnh có thể bị đột quỵ, nhồi máu cơ tim cấp, suy tim. 

Đối với hệ động mạch ngoại biên sẽ làm giảm tưới máu chi, gây loét, hoại tử hoặc thậm chí cần phải cắt bỏ chi.

Theo ThS BS. Nguyễn Đình Sơn Ngọc, đối với người bệnh đái tháo đường đồng mắc tăng huyết áp, việc điều trị tốt nhất là cần phải kiểm soát tốt huyết áp, giữ huyết áp dưới 130/80mmHg. 

Bác sĩ có thể chỉ định người bệnh sử dụng thuốc để ổn định huyết áp. Tùy vào tình trạng bệnh lý của từng người bệnh, bác sĩ sẽ hướng dẫn kiểm soát huyết áp ở mức phù hợp.

Song song đó, người bệnh cần phải điều chỉnh tình trạng rối loạn mỡ máu, hạn chế đạm trong thực phẩm, giảm cân (nếu thừa cân), bỏ rượu và thuốc lá (nếu có), tập luyện thể dục đều đặn. Cần giữ đường huyết ổn định, cụ thể là dưới 70 mmol/l lúc đói và dưới 10 mmol/l thời điểm 2 giờ sau ăn.

Đối với những người bệnh đái tháo đường có huyết áp từ 120/80mmHg trở lên, cần phải thay đổi lối sống, kết hợp chế độ ăn phù hợp. 

Để dự phòng tăng huyết áp hiệu quả, chế độ ăn cần phải giảm lượng muối natri (dưới 2,3 gram/ngày), ăn nhiều trái cây, rau quả, sử dụng các sản phẩm sữa ít chất béo, tránh uống rượu và tăng cường hoạt động thể lực.