Nhạc sĩ Giáng Son: Hà Nội là chủ đề bất tận của các văn nghệ sĩ

- Với tôi, những ngày tháng 10 này luôn luôn là những ngày đẹp nhất của Thủ đô Hà Nội. Nhất là khi năm nay lại là dịp kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô, bản thân tôi cảm thấy rất hào hứng khi được hòa cùng với không khí sôi động trong những ngày lịch sử này.

Có thể nói "Hà Nội 12 mùa hoa" đã gắn liền với tên tuổi của nhạc sĩ Giáng Son. Những quan sát, trải nghiệm nào đã giúp chị viết nên ca khúc này?

- Tôi cảm thấy rất may mắn khi được sinh ra và lớn lên tại Hà Nội, có thể nói, cả thời thơ ấu của tôi được ngắm phố phường Hà Nội. Khi 7 tuổi, tôi học tại trường Nghệ thuật Hà Nội, thời gian đầu trường ở Nguyễn Thái Học sau đó chuyển về số 7 Hai Bà Trưng. Vì nhà ở Cầu Giấy phải đi lên Hai Bà Trưng nên suốt quãng đường đi, tôi được nhìn ngắm những hàng cây ven đường, những cây xà cừ rất to với tán rộng và cả những cây sấu - một loại cây đặc biệt gắn bó với người Hà Nội.

Rồi có những hình ảnh đã in đậm trong tâm trí tôi từ bé đến lớn như những mái ngói cổ rêu phong, những chiếc xe đạp chở đầy hoa đi xung quanh Hà Nội. Những gánh hàng hoa đôi khi báo hiệu cho chúng ta biết rằng mùa gì đang đến. Ví dụ như khi mùa Xuân đến những cành đào theo xe chở xuống đầy cả phố, rồi mùa Hè thì có hoa loa kèn hay khi nhìn thấy cúc họa mi nghĩa là mùa Thu đang đến...

Đó đều là những điều rất đặc biệt và được lưu giữ trong ký ức và khiến tôi luôn mong muốn có thể viết được một ca khúc về Hà Nội thật hay và phải được mọi người yêu quý. Khi tôi vẫn luôn nung nấu ý định đó thì tình cờ đọc được một bài báo viết về những mùa hoa Hà Nội. Khi đó tôi nghĩ đây chính là đề tài mình vẫn ấp ủ và đó chính là những gì mình được nhìn ngắm hàng ngày, đã thân thuộc suốt gần 40 năm và thế là tôi bắt tay vào viết nên ca khúc "Hà Nội 12 mùa hoa".

Chị mất bao lâu kể từ khi đặt bút viết những ca từ đầu tiên cho đến khi hoàn thiện ca khúc này. Và trong quá trình đó chị có gặp điều gì khó khăn?

- Nếu nói về một điều khó khăn thì với tôi có lẽ là việc chắt lọc ca từ. Quả thực, tôi viết ca khúc "Hà Nội 12 mùa hoa" chỉ trong vòng 2 tiếng nhưng trước đó để chắt lọc từng câu, từng chữ cũng là một bài toán khó.

Nếu chỉ đếm từng tháng tương ứng với một loài hoa thì quá dễ dàng, trong nghệ thuật không thể dễ dãi như thế được. Ở những tháng đầu tiên, tôi đặt từng tháng 1 tương ứng với từng loại hoa nhưng đến đoạn điệp khúc, các câu nhạc bắt đầu dồn dập, cao trào hơn nên buộc mình phải chắt lọc từng từ một.

Tôi phải tìm điều đặc trưng nhất trong những tháng còn lại để gói gọn nhưng những ca từ đó còn phải có dấu, thanh điệu tiếng Việt và phải phù hợp với mạch âm nhạc. Điều đó khiến tôi cũng khá khó khăn khi suy nghĩ nhưng rất may là chỉ khoảng 2 tiếng tôi đã hoàn thành được ca khúc này.

Khi viết xong tôi chưa đưa cho ca sĩ nào. Khoảng 2 năm sau có lời đề nghị đặt hàng từ một trung tâm nên tôi mới đưa cho họ ca khúc này và khi đó, tôi vẫn chưa biết ca sĩ nào sẽ thể hiện "Hà Nội 12 mùa hoa". Đến một ngày, ca sĩ Thu Phương bất ngờ gọi điện cho tôi và tâm sự khi thu âm ca khúc này chị đã khóc vì nhớ Hà Nội quá.

Chị nói với tôi tất cả những ca từ, lời viết trong bài hát mặc dù chỉ về hoa thôi nhưng khiến chị cảm thấy rất xao xuyến và nhớ Hà Nội da diết. Và ca sĩ Thu Phương cũng là ca sĩ hát ca khúc này thành công nhất.

"Hà Nội 12 mùa hoa" ra đời từ năm 2012. Vậy cho tới nay, cảm nhận về Hà Nội của chị có thay đổi nhiều so với thời điểm viết nên ca khúc này?

- Từ khi tôi còn thơ bé, từ lúc mà tôi học cấp một, đến cấp hai, cấp 3 rồi đại học và đến bây giờ khi tôi đã trưởng thành, Hà Nội cũng đã có ít nhiều những thay đổi. Hồi xưa Hà Nội vắng hơn, ít đông đúc, tấp nập, ồn ào hay khói bụi như hiện tại. Hà Nội trước đây trong xanh và bình lặng hơn.

Thế nhưng, Hà Nội bây giờ lại mang dáng dấp của một thành phố đang phát triển rất nhanh với những tòa nhà cao tầng, những chung cư cao cấp mọc lên rất sang trọng. Mặc dù vậy, bản thân tôi vẫn mong muốn Hà Nội có thể giữ được những nét cổ kính và con người hào hoa, thanh lịch, tinh tế.

Đã có rất nhiều ca khúc viết về Hà Nội từ những nhạc sĩ gạo cội cho đến những nhạc sĩ trẻ, chị nghĩ điều gì của Hà Nội khiến các nhạc sĩ có sự rung động mãnh liệt và đưa từng hơi thở của Hà Nội vào những câu hát?

- Hà Nội vẫn luôn là một thành phố được đánh giá là lãng mạn, có một bề dày văn hóa, lịch sử. Những công trình kiến trúc cổ kính, những mái ngói rêu phong từ hàng trăm năm, những con đường đầy hoa và khi mùa Thu đến, đường phố tràn ngập nắng vàng, thời tiết dễ chịu...

Những điều đó làm con người cảm thấy yêu đời, yêu người hơn. Và cũng chính điều đó khiến cho các văn nghệ sĩ, nhạc sĩ, nhà thơ, họa sĩ đều có những cảm xúc, cảm hứng bất tận về Hà Nội.

Tôi nghĩ mỗi người sẽ cảm nhận về Hà Nội theo một nét đẹp riêng mà họ khám phá thấy và mỗi người sẽ viết về Hà Nội ở một góc cạnh khác theo điều họ tìm thấy. Tôi nghĩ Hà Nội vẫn luôn luôn và mãi mãi là một chủ bất tận để khai thác của các văn nghệ sĩ.

Mỗi thời điểm khác nhau trong năm, những câu hát về Hà Nội được vang lên lay động lòng người. Từ những ca khúc bất hủ như "Tiến về Hà Nội" cho tới "Hà Nội 12 mùa hoa" hay mỗi năm đều có rất nhiều nhạc sĩ trẻ viết về Hà Nội, chị đánh giá như thế nào về sức sống của những ca khúc này trong dòng chảy âm nhạc hiện đại?

- Những tác phẩm của các nhạc sĩ đàn anh viết về Hà Nội thực sự quá đẹp. Điều đó cũng tạo áp lực rất lớn đến những thế hệ như chúng tôi hoặc thậm chí là các bạn trẻ hơn. Hà Nội của các chú, các bác quá nồng nàn, quá lãng mạn, quá da diết và tôi cũng phải nối bước theo vẻ đẹp và sự lãng mạn đó. Tôi cũng cố gắng đưa vào tác phẩm của mình hơi thở của thời đại và cá tính riêng.

Cho tới hiện tại, tôi thấy có một số bạn trẻ viết về Hà Nội rất hay, rất hiện đại, văn minh nhưng vẫn có nét lãng mạn như "Nồng nàn Hà Nội" của Nguyễn Đức Cường hay "Những mùa đông yêu dấu" của Đỗ Bảo... Hà Nội vẫn rất trẻ trung, hiện đại nhưng không vì thế mà kém lãng mạn, trữ tình.

Trong tương lai, chị Giáng Son có ấp ủ thêm một tác phẩm tiếp theo về Hà Nội?

- Đó là điều tôi luôn ấp ủ, nhưng bạn biết đấy, các tác phẩm viết về Hà Nội không hề dễ dàng. Để có được "Hà Nội 12 mùa hoa", tôi cũng phải mất khoảng hơn chục năm ấp ủ, tìm đề tài và phải là một chủ đề mà chưa ai viết, chưa ai khai thác thì mới có sự khác biệt.

Tôi vẫn đang tìm tòi, tìm hiểu mỗi ngày, vẫn đang khám phá Hà Nội theo cách riêng và hy vọng một ngày không xa sẽ viết thêm được nhiều ca khúc về Hà Nội hay hơn nữa, tuyệt vời hơn nữa.