NHNN đang muốn coi USD như một loại tài sản

Nên có phướng án định hướng tâm lý người dân

Chị Hương Giang (quận Cầu Giấy, Hà Nội) - một khách hàng đang gửi tiền tiết kiệm ngoại tệ tại ngân hàng Techcombank cho biết: “Tôi có nghe thông tin về việc  sắp tới  NHNN sẽ quản lý tiền ngoại tệ chặt chẽ hơn, khách hàng gửi trong ngân hàng sẽ không có lãi, thậm chí còn mất phí. Lâu nay tôi  gửi USD  vào ngân hàng là đã xác định không phải trông chờ vào việc hưởng lãi mà  chỉ là để có nơi bảo quản tài sản an toàn. Nhưng thời gian tới nếu chính sách thay đổi thì tôi sẽ phải cân nhắc”.

Trong khi đó, khi được hỏi về khả năng gửi tiền USD vào ngân hàng sẽ mất phí, anh Hoài Nam - một nhân viên công ty du lịch tại Hà Nội khẳng định với Dân Việt rằng nếu  mất phí vẫn chấp nhận gửi ngân hàng vì coi đó là nơi  bảo quản tài sản tiết kiệm, nhưng nếu khi rút ra mà không được rút bằng ngoại tệ thì chắc chắn anh sẽ không gửi vào ngân hàng nữa.

Phân tích về những “kịch bản” sẽ diễn ra nếu quyết định của NHNN thành hiện thực, TS Nguyễn Minh Phong phân tích: Một trong những lý do của việc đưa lãi suất tiền gửi USD về 0% chính là không khuyến khích đô la hóa, không khuyến khích sử dụng hai đồng tiền trên thị trường Việt Nam. Ngoài ra, đây cũng là cách chuyển từ gửi và nhận USD sang hình thức mua đứt - bán đoạn.

Theo TS Nguyễn Minh Phong, việc đưa lãi suất tiền gửi USD về 0% và tiến tới thu phí là quyết định gây sốc với doanh nghiệp và người dân bởi tâm lý người Việt Nam vẫn xem tiền gửi tiết kiệm là một khoản sinh lời và không phải trả phí.

“Kỳ vọng khi đưa lãi suất tiền gửi USD về 0% sẽ giảm thiểu thanh toán và sử dụng hai đồng tiền, tăng lượng tiền VND gửi tiết kiệm có thể đạt được nhưng cũng cần phải thận trọng và đưa ra những kịch bản ứng phó, tránh tình trạng những tác động tiêu cực lấn át đi kỳ vọng ban đầu rất tích cực”, TS Nguyễn Minh Phong cho biết.

Một chuyên gia ngân hàng thì tỏ ra lo ngại: “Tôi nghĩ các doanh nghiệp FDI, nhà đầu tư cá nhân, quỹ nước ngoài và cá nhân người dân sẽ có phản ứng. Với dân chúng việc này có thể gây ra làn sóng rút ngoại tệ đang để trong ngân hàng hay mua ngoại tệ trên thị trường chợ đen để ở nhà mình cho tự do hơn”.

Tỷ giá sẽ thay đổi theo ngày

Bàn về chính sách tỷ giá mới dự kiến áp dụng ngay từ năm 2016 của NHNN, TS. Nguyễn Đức Thành - Giám đốc Trung tâm  nghiên cứu chính sách, Trường Đại  học  Kinh tế, Đại học Quốc gia cho rằng, về thực chất, NHNN đang thay đổi cách ứng xử với đồng ngoại tệ.

Cụ thể, theo chuyên gia này, có hai cách  để NHNN quản lý đồng  ngoại  tệ trong nền kinh tế. Cách thứ nhất là coi đồng ngoại tệ như một loại tiền hoặc gần như tiền (quasi-money), có thể lưu thông trong nền kinh tế. Cách thứ hai là coi ngoại tệ như một loại tài sản, tức là lưu giữ tài sản và mua bán như tài sản mà thôi, không có chức năng giao dịch và tín dụng.  

Hiện nay, NHNN đang dịch chuyển cách ứng xử với USD từ cách thứ nhất sang cách thứ hai, tức từ chỗ coi đây là một loại tiền được lưu thông và giao dịch trên thị trường sang một loại tài sản, tức là tách ngoại tệ khỏi chức năng tiền tệ và tín dụng. Đây là một cách làm đúng đắn mà NHNN đã làm giống như với vàng thời gian trước đây.

Theo quan điểm của chuyên gia này, nếu NHNN thành công trong việc chuyển đổi cách thức ứng xử với đồng ngoại tệ, tức chức năng tiền tệ và tín dụng ra khỏi ngoại tệ, biến ngoại tệ thành một loại tài sản thì sẽ mở đường cho những cải cách trong chính sách tỷ giá. Tuy nhiên, để làm được điều này, về lâu dài, vị trí và chức năng của NHNN phải theo hướng độc lập hơn.

TS Nguyễn Đức Thành nhấn mạnh: "Chính sách ngoại hối và chính sách tiền tệ ở Việt Nam rất nhạy cảm, không phải tất cả các nhà lãnh đạo cũng như người dân và doanh nghiệp đều đồng tình ngay với các chính sách mới. NHNN gần đây đã đi từng bước chắc chắn, như lội qua một con sông có nước chảy xiết. Và chính sách này giống như đặt thêm một bước nữa lên tảng đá tiếp theo trên lòng sông. Tôi ủng hộ bước tiến này và mong muốn chúng ta sớm sang được bên kia sông".