Những vấn đề "nóng" tại phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông

Tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, những vấn đề "nóng" dự kiến sẽ được các đại biểu Quốc hội chất vấn Bộ trưởng Bộ Thông tin và truyền thông (TT&TT). 

Ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý nhà nước được chú trọng

Một trong những vấn đề "nóng" liên quan đến lĩnh vực TT&TT tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV là việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý nhà nước. Theo đó, các đại biểu Quốc hội sẽ chất vấn về việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý nhà nước, xây dựng Chính phủ số, chính quyền số. Công tác xây dựng, kết nối, chia sẻ, khai thác các cơ sở dữ liệu quốc gia; việc tiếp cận thông tin và phát triển nguồn nhân lực công nghệ thông tin tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi.

Đây được đánh giá là vấn đề "nóng" bởi hiện nay, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý nhà nước ở Việt Nam diễn ra chưa đồng đều, sâu rộng. Ở nhiều địa phương, nông thôn hay vùng cao, miền núi, việc ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế.

Nguyên nhân là bởi nguồn nhân lực trình độ cao trong lĩnh vực công nghệ thông tin còn hạn chế dẫn đến tình trạng chậm trễ triển khai. Điều này sẽ khiến việc quản lý nhà nước thông qua ứng dụng công nghệ bị hạn chế, còn nhiều thủ tục hành chính khiến người dân mất nhiều thời gian khi làm giấy tờ.

Do đó, các đại biểu Quốc hội mong muốn Bộ trưởng Bộ TT&TT giải đáp để việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý nhà nước sẽ diễn ra sâu rộng, đồng đều hơn.

Quản lý thuê bao, đầu số của các nhà mạng  

Ngày 6/4/2022, Bộ TT&TT đã công bố quyết định kiểm tra hoạt động quản lý thông tin thuê bao, xử lý SIM có thông tin thuê bao không đúng quy định, SIM sử dụng để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật của Viettel, VNPT, MobiFone, Vietnamobile, Gtel, MobiCast, Đông Dương Telecom.

Tuy nhiên, tình trạng sim rác vẫn được bán công khai, tràn lan là dấu hỏi lớn trong việc quản lý thuê bao của các nhà mạng.

Chính vì thế, trong phiên chất vấn tới đây, các đại biểu Quốc hỏi sẽ tập trung đặt những câu hỏi liên quan đến việc quản lý các thuê bao, đầu số của các nhà mạng; công tác kiểm tra, quản lý các trang mạng, trang thông tin điện tử và các nền tảng trực tuyến khác. 

Trước đó, Thứ trưởng Bộ TT&TT - Phạm Đức Long từng chia sẻ: "Bộ TT&TT yêu cầu các nhà mạng phải xóa toàn bộ SIM rác, phải dồn sức toàn ngành để thực hiện nhiệm vụ này. Chúng ta không thể để SIM rác làm hệ lụy cho xã hội được. Đoàn kiểm tra sẽ kiên quyết xử lý những nhà mạng có sai phạm trong quản lý thuê bao trả trước. Bộ TT&TT sẽ không cho những nhà mạng có SIM đăng ký không chính xác được cung cấp các dịch vụ mới. Bên cạnh đó, người dân cũng phải có trách nhiệm với thông tin thuê bao của mình. Doanh nghiệp viễn thông phải để người dân có điều kiện kiểm tra và chủ động cập nhật thông tin thuê bao của mình".

Dễ dãi trong việc đăng tải thông tin xuyên tạc, sai sự thật trên các trang thông tin điện tử

Lợi dụng mạng xã hội, những trang thông tin điện tử không được cấp phép, các đối tượng liên tục đăng tải những bài viết, thông tin sai sự thật, định hướng dư luận là hành vi vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, tình trạng này đã diễn ra trong thời gian dài, dù được xử lý, nhưng vẫn tiếp tục tái diễn.

Theo đó, trong phiên chất vấn tới đây, việc xử lý các cá nhân, tổ chức có hành vi đăng tải thông tin xuyên tạc, sai sự thật trên các trang thông tin điện tử sẽ được các đại biểu Quốc hội chất vấn Bộ TT&TT về chế tài xử phạt.

Hiện nay, các chế tài xử lý đối với hành vi đưa thông tin sai sự thật trên không gian mạng được quy định tại Điều 8 Luật An toàn thông tin mạng năm 2015 và Điều 9 Luật An ninh mạng năm 2018 bao gồm: Tính chất, mức độ vi phạm mà người thực hiện hành vi vi phạm bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật. Như vậy, tùy từng tính chất và mức độ mà người thực hiện hành vi vi phạm có thể bị áp dụng một, hai hoặc nhiều chế tài đối với một hành vi vi phạm.

Lộ dữ liệu cá nhân

Một trong những vấn đề nhức nhối không chỉ trên thế giới mà tại Việt Nam thời gian qua cũng thường xuyên xảy ra là tình trạng lộ lọt thông tin, dữ liệu cá nhân trên mạng xã hội. Đặc biệt, nhờ những thông tin cá nhân bị lọt, các đối tượng đã trục lợi khi rao bán dữ liệu trên các diễn đàn thu lợi bất chính hàng trăm triệu đồng.

Việc lộ dữ liệu cá nhân ở Việt Nam thời gian qua chủ yếu do hai nguyên nhân gồm:

Đầu tiên do yếu tố kỹ thuật, bảo mật. Cụ thể, các hệ thống thông tin thu thập, xử lý, lưu trữ dữ liệu cá nhân của người dùng nhưng không bảo đảm an toàn, an ninh mạng, có nhiều lỗ hổng bảo mật dẫn đến bị tấn công, khai thác và dữ liệu người dùng dễ dàng bị thu thập.

Thứ hai, nguyên nhân đến từ việc các tổ chức, doanh nghiệp thu thập, xử lý dữ liệu cá nhân của người dùng. Khi đã nắm được thông tin, các tổ chức này chia sẻ trái phép với bên thứ ba hoặc bên thứ ba cấu kết với nhân viên quản lý dữ liệu của tổ chức, doanh nghiệp hoặc thu thập thông qua việc tạo các trang web, tài khoản mạng xã hội để thu thập, dụ dỗ người dân cung cấp khi chính người dân cũng sơ ý, tùy tiện và chủ động cung cấp thông tin cá nhân của mình.

Đây sẽ là vấn đề được các đại biểu Quốc hội chất vấn Bộ TT&TT để tìm ra giải pháp ngăn chặn tình trạng lộ lọt dữ liệu cá nhân tại Việt Nam.

Liên quan đến những vấn đề "nóng" trên, Bộ trưởng Bộ TT&TT - Nguyễn Mạnh Hùng chịu trách nhiệm trả lời chất vấn chính. Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, Bộ trưởng các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Nội vụ, Công an, Tư pháp, Khoa học và Công nghệ, Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.