Nóng chiến sự: Điều gì đang đe dọa Ukraine trong trận Kherson?

Tình trạng của cuộc phản công phía nam của Ukraine như thế nào?

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm thứ Bảy 30/7 thông báo rằng một cuộc phản công của Ukraine đang được tiến hành ở Kherson, nhằm tìm cách đẩy lùi các lực lượng Nga khỏi khu vực mà họ đã kiểm soát trong gần 5 tháng.

Thủ phủ vùng Kherson, một cảng sông với dân số khoảng 300.000 người trước chiến tranh, đã nằm dưới quyền kiểm soát của Nga chưa đầy một tuần sau khi chiến sự bắt đầu. Kể từ đó, Kherson là địa điểm diễn ra các hoạt động đảng phái dữ dội, bao gồm cả việc phân phát các tờ rơi chống Nga và các vụ đánh bom liên tục nhằm vào một căn cứ không quân do Nga nắm giữ.

Ông Zelensky hôm 30/7 cho biết các lực lượng Ukraine đang tiến "từng bước" vào khu vực, sau một tháng pháo kích nhằm đánh bật các vị trí của Nga. Theo thống đốc quân sự khu vực Dmytro Butrii, kể từ những tuần đầu của cuộc chiến, người Ukraine đã giải phóng 44 thị trấn và làng mạc dọc biên giới vùng Kherson.

Khi quân đội Ukraine tiến vào Kherson, họ cũng đang làm việc để cắt đứt đường tiếp tế của quân phòng thủ, tấn công các cây cầu và kho đạn của Nga. Hôm 2/8, Ukraine đã sử dụng hệ thống tên lửa pháo binh cơ động cao HIMARS do Mỹ sản xuất để làm hư hỏng cây cầu quan trọng Antonivskiy - bắc qua sông Dnipro - đủ nặng để ngăn Nga di chuyển các phương tiện qua đó.

Nga sẽ gây chiến?

Nga có khả năng đưa ra sự phản kháng mạnh mẽ. Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ trích dẫn các đoạn phim trên mạng xã hội cho thấy các lực lượng Nga thiết lập các công sự dọc theo đường cao tốc P47, nối Thành phố Kherson với Kahkovka, khoảng 50 dặm về phía đông. Các tuyến phòng thủ này sẽ giúp Nga giữ bờ phía tây của Dnipro - nơi có Thành phố Kherson - và cản trở các lực lượng Ukraine có thể cố gắng vượt sông và bao vây thành phố từ phía đông nam.

Serhiy Khlan, từng là trợ lý cho thống đốc khu vực Ukraine của Kherson, hồi đầu tháng này cho biết các lực lượng Nga trong thành phố đang "chuẩn bị cho chiến tranh đô thị".

Oleksiy Danilov, một thành viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Ukraine, báo cáo tuần trước rằng Nga đang tiến hành "một cuộc di chuyển rất mạnh mẽ" để củng cố mặt trận phía nam.

Nhà phân tích quân sự Nga Vladislav Shurygin nói với Newsweek rằng: "Kherson sẽ nằm dưới sự kiểm soát của Nga. Câu hỏi duy nhất là, liệu thành phố sẽ vẫn hoạt động và nguyên vẹn ... hay chúng ta sẽ thấy một cái gì đó tương tự như trận chiến giành Mariupol?" ông nói khi đề cập đến cuộc tấn công phong tỏa kéo dài nhiều tháng của Nga đối với thành phố cảng ở đông nam Ukraine.

Cuộc tấn công này được coi là rủi ro lớn đối với Ukraine. New York Times đưa tin rằng quyết định tấn công "đã tạo ra một cuộc tranh luận giữa các quan chức phương Tây và một số nhà phân tích về việc liệu Ukraine đã sẵn sàng cho một nỗ lực lớn như vậy".

Tờ Daily Beast lưu ý rằng "thất bại ở Kherson sẽ là một tổn thất nghiêm trọng đối với Ukraine" và "cuộc tấn công có thể thực hiện được hoặc phá vỡ" này có thể "phụ thuộc vào nguồn cung cấp viện trợ của phương Tây, mà các quan chức Ukraine cho rằng không thể đến đủ nhanh."

Còn kế hoạch của Nga ở Kherson thì sao?

Các lực lượng Ukraine đang chạy đua với thời gian. Tình báo cho rằng các cuộc trưng cầu dân ý về việc có tham gia với Nga hay không sẽ được tổ chức tại các khu vực bị chiếm đóng vào tháng 9. Các lực lượng Nga đang nỗ lực để áp đặt văn hóa Nga lên Kherson, thay thế tiền tệ của Ukraine bằng đồng rúp, mang lại các dịch vụ truyền hình và internet của Nga, tổ chức diễn đàn "Chúng ta cùng chung tay với nước Nga" với các cộng tác viên địa phương tại Đại học bang Kherson và dựng các bảng quảng cáo tuyên bố "Chúng ta là một".

Một khi Nga đã hoàn thành việc sáp nhập các vùng đất đã chinh phục của mình, việc Ukraine giành lại lãnh thổ sẽ trở thành một nỗ lực đầy rủi ro. Học thuyết quân sự của Nga cho phép sử dụng vũ khí hạt nhân để bảo vệ "sự tồn tại của nhà nước", thậm chí chống lại các cuộc tấn công thông thường.

Đại tá quân đội đã nghỉ hưu Douglas MacGregor đã lập luận trên tờ The American Conservative hồi đầu tháng rằng Ukraine không thể hy vọng giành lại lãnh thổ và họ có khả năng mất nhiều hơn nữa. Ông viết: "Tương lai của các khu vực Kherson và Zaporozhye cùng với Donbass đã được quyết định. Moscow cũng có khả năng đảm bảo an toàn cho Kharkov và Odessa", ông viết. MacGregor dự đoán rằng "xung đột sẽ kéo dài đến hết mùa hè" và sau đó có thể đạt được một thỏa thuận thương lượng. Nếu MacGregor nhận định đúng và Nga chiếm được Odessa, họ gần như chắc chắn sẽ có thể đảm bảo một cây cầu trên bộ nối Nga với Crimea và Crimea với vùng Transnistria.

Trong khi đó, Serhiy Khlan tỏ ra lạc quan hơn. "Chúng tôi có thể nói rằng khu vực Kherson chắc chắn sẽ được giải phóng vào tháng 9 và mọi kế hoạch của quân Nga sẽ thất bại", Khlan nói. Chính phủ Ukraine chưa công bố mốc thời gian chính thức để giành lại thành phố.

Điều gì đang xảy ra ở mặt trận phía đông?

Các tuyến phòng thủ của Ukraine đã được củng cố kể từ khi Sievierodonetsk và Lysychansk thất thủ hồi đầu tháng, nhưng Nga vẫn đang tiến hành các hoạt động tấn công nhằm vào các thành phố được bảo vệ tốt như Bakhmut và Donetsk, thủ phủ của khu vực. Các lực lượng Nga cũng đã tiến hành một cuộc tấn công mặt đất gần Izyum và được định vị để đe dọa Siversk và Slovyansk, mặc dù hai thành phố sau này dường như Ukraine đã mất quyền kiểm soát.

ISW tiếp tục coi mặt trận phía đông là "nỗ lực chính" của Nga và gợi ý rằng Nga có thể "đang có ý định giành được càng nhiều cơ sở ở Donetsk càng tốt trước khi có kế hoạch tiến hành cuộc trưng cầu dân ý vào tháng 9".

Ngay cả khi Nga không thể giành được những lợi ích đáng kể, nước này vẫn có thể tàn phá bằng cách pháo kích vào các thị trấn và làng mạc phía sau phòng tuyến của Ukraine. Tại đây các cơ sở hạ tầng quan trọng cần thiết để tạo ra điện và sưởi ấm cho ngôi nhà của người dân trong mùa đông tới đã bị phá hủy khiến ông Zelensky ra lệnh sơ tán bắt buộc các khu vực của Donetsk. Theo Phó Thủ tướng Ukraine Iryna Vereshchuk, lệnh này có thể khiến 200.000 người phải di tản.