Nông dân muốn vay, không dễ!

Vấp phải sợi dây ràng buộc

Ông Nguyễn Anh Minh, chủ trang trại chăn nuôi gà ở Hà Tây than thở về ý định vay vốn ưu đãi theo Nghị định (NĐ) 55 (trước đây là NĐ41) bất thành của gia đình ông như sau: Là đối tượng được vay gói tín dụng ưu đãi dành cho phát triển nông nghiệp, nông thôn nên tôi  nhiều lần tìm đến ngân hàng đề nghị vay vốn lãi suất ưu đãi, nhưng rồi đi đến đâu tôi cũng choáng ngợp bởi những đòi hỏi mà ngân hàng yêu cầu. Từ bản diễn giải phương án kinh doanh khả thi, tài sản thế chấp, phương án trả nợ… Ngoài ra còn đủ các loại giấy tờ xác minh khác nữa.

Gia đình bà Hoàng Thị Chiên (thôn Tân Lập, xã Tân Trào, Sơn Dương, Tuyên Quang)  nuôi 400 gà đẻ đang trông mong được vay vốn ngân hàng với ưu đãi lãi suất thấp để phát triển kinh tế gia đình. Ảnh: Mạc Li

Cuối cùng ông Minh đành “đầu hàng” kế hoạch vay vốn ngân hàng theo diện ưu đãi trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp với lãi suất 6-7% và đành nhờ chị gái làm hồ sơ vay thương mại với mục đích khác và phải chịu lãi suất hơn 10%.

“Dự án nuôi gà của tôi cuối cùng không thành công như mong muốn chỉ vì vốn liếng nhỏ giọt, phụ thuộc nên không thể đầu tư toàn diện”- ông  Minh chia sẻ.

Một trường hợp khác, ông Trần Văn Lô Ba- Giám đốc HTX Nông nghiệp Phú Thạnh (huyện Phú Tân, tỉnh An Giang) chia sẻ: Nghe thấy ưu đãi vốn vay thì mừng lắm nhưng nghĩ đến những tiêu chuẩn, ràng buộc thì lại nản lòng. “NĐ 55 vẫn còn điều khoản ràng buộc về thế chấp tài sản là giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ). Trong Khoản 2, Điều 9 thì  không cần tài sản thế chấp nhưng Khoản 3 lại bắt buộc người vay nộp cho ngân hàng GCNQSDĐ. Mà HTX thì làm gì có GCNQSDĐ”- ông Ba than.

Theo ông Ba, trong khi nhiều lĩnh vực khác tài sản đảm bảo, hoặc để  ràng buộc thường được  chấp nhận tài sản hình thành từ vốn vay thì tại sao  trong lĩnh vực nông nghiệp lại  không được. Ông Ba dẫn chứng: “Người vay tiền mua nhà vẫn được thế chấp bằng chính căn nhà sẽ mua đấy thôi”.

Không riêng gì HTX của ông Ba, hiện toàn tỉnh An Giang có đến gần 100 HTX nông nghiệp có nhu cầu vay vốn nhưng chưa HTX nào vay được.

“Tỉnh An Giang mới vừa tổ chức triển khai tuần rồi nên nhiều đơn vị vẫn đang làm thủ tục vay. Tuy nhiên, đa số đều than khó ở khâu tài sản vì cho rằng NĐ55 vẫn còn ràng buộc yếu tố tài sản, chẳng khác gì thủ tục thế chấp” – ông Lê Thành Lập - Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh An Giang nhấn mạnh.

Theo tìm hiểu của PV, các địa phương như Hậu Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long, Kiên Giang… triển khai NĐ55 xuống dân sớm, nhưng nhiều HTX có quy mô, có nhu cầu vay vốn vẫn không mặn mà với nguồn vốn ưu đãi này.

Mặc dù còn nhiều khó khăn về vốn nhưng HTX Nông nghiệp Thạnh Hoà  (ấp Thạnh Hòa, xã Mong Thọ A, Châu Thành, Kiên Giang) vẫn chưa làm thủ tục vay theo NĐ55.  “NĐ41 đã làm khó cho HTX rất nhiều, làm nhiều năm thiếu vốn, không phát triển được. Mặc dù có NĐ mới thay thế nhưng vì cũng có những điểm ràng buộc, khó tiếp cận nên HTX chưa đi làm thủ tục vay” - ông Đoàn Văn Bấu – Giám đốc HTX Thạnh Hoà cho biết.

Ngân hàng khó nới lỏng các ràng buộc

Ngược lại với tâm lý dè dặt của người dân và các chủ HTX, lãnh đạo các ngân hàng Agribank có chi nhánh ở miền Tây lại hết sức kỳ vọng vào NĐ mới này. Ông Lê Hồng Thu - Trưởng phòng Tín dụng (Ngân hàng NNPTNT chi nhánh tỉnh An Giang - Agribank An Giang) cho biết: “Đến nay chúng tôi vẫn chưa nhận hồ sơ vay nào và đang gấp rút triển khai NĐ55. Mặc dù NĐ55 không có nhiều vấn đề mới so với NĐ41  trước đó nhưng để thực hiện có hiệu quả, chúng tôi phải làm thật kỹ lưỡng, tạo điều kiện thuận lợi  cho khách hàng”.

Ông Thu thông tin thêm, đặc biệt ở An Giang có nhiều HTX nông nghiệp có nhu cầu vốn nhưng đối tượng khách hàng có nhiều vấn đề mới về cơ chế, phương thức hoạt động… “Vì thế, chúng tôi phải ngồi lại, bàn sát sao hơn nữa với nhu cầu của HTX, phải đảm bảo đúng với tinh thần NĐ55” – ông Thu thông tin.

Ông Nguyễn Thiếu Lan – Phó Trưởng phòng Kinh doanh Agribank chi nhánh huyện Châu Thành so sánh: “NĐ55 có nhiều điểm thuận lợi, thủ tục đơn giản, vốn vay cao hơn, đối tượng được vay ở đa lĩnh vực sản xuất, kinh doanh”.  Theo ông Lan, ở mức vay thấp, người dân không cần phải thế chấp nhưng với mức vay cao thì phải thế chấp, đảm bảo hoạt động có hiệu quả. 

Tuy chưa thống kê được số đơn vị được vay nhưng ông Phạm Ngọc Thạch – Giám đốc Agribank chi nhánh huyện Mang Thít (Vĩnh Long) cho biết: “NĐ55 sẽ giúp cho nhiều đối tượng tiếp cận với nguồn vốn vay”. Theo ông Thạch, trước đây theo NĐ41 thì người dân khu vực thị trấn không được vay nhưng theo NĐ mới thì có thể mặc dù mức vay thấp hơn đơn vị cấp xã. Những hộ vay ít vốn thì không cần GCNQSDĐ nhưng đối với những hộ vay nhiều thì phải bị giữ lại giấy này.

TS Nguyễn Minh Phong cho rằng: Nghị định 55 quy định mỗi dự án của các tổ chức cá nhân, HTX, trang trại, sản xuất thuỷ sản chỉ  được vay tối đa 3 tỷ đồng, số tiền thực  ra  không nhiều  so với nhu cầu dự án sản xuất hàng hoá lớn hiện nay. Trong khi đó, nghị định cũng phân rõ trách nhiệm ngân hàng phải chịu trách nhiệm đồng vốn cho vay. Như vậy có nghĩa các ràng buộc chặt chẽ, khó lòng được nới lỏng.