Nông dân quay cuồng với bão giá: Làng cá đìu hiu

Những chuyến biển đói

6 giờ sáng, đứng ngóng ra biển chờ thuyền của chồng và 2 con trai vào bờ, bà Nguyễn Muối ở làng chài Hòn Rớ - xã Phước Đồng – TP. Nha Trang lẩm bẩm: Biển gì mà đói thảm! Từ Tết tới giờ xuất hành 2 chuyến, ngay chuyến lấy hên đầu năm đã thua đậm, bỏ ra 500 ngàn tiền dầu, thu về có 80 ngàn tiền cá. Chuyến này lại bỏ ra 500 ngàn nữa rồi, hổng biết kết quả sao đây…

Bà Muối vừa dứt lời thì con thuyền nhỏ đi cá ven bờ của nhà bà cũng vừa cập tới. Nước ròng. Chồng và 2 con trai bà Muối phải lên bờ bằng thuyền thúng. Chẳng kịp hỏi han lấy một câu, bà Muối vục ngay tay vào đáy thúng chai, xách lên một bịch cá: “Trời, có chừng này thôi hử”. Banh vội cái bịch cá ra, cầm nắn như đếm từng con, bà Muối thở dài đánh thượt: “Hai chục ngàn!” - bà định giá cho bịch cá chỉ vẻn vẹn 1 con hố, vài con nục và 1 con cơm trỏng.

Sau 20 năm “đi bạn” (làm thuê), đầu năm 2010, ông Ngô Mai - chồng bà Muối đã mạnh dạn dốc cạn tiền, vay mượn tậu chiếc tàu 60CV. Sau 1 năm tận tụy bám biển mà cũng chỉ “đủ tổn”. Mùng 6 Tết vừa rồi, tốt ngày, ông Mai cho xuất hành chuyến đầu năm. Và, cái chuyến đi ấy, tàu về không. Rồi liên tục 2 chuyến sau cũng đại bại. Đầu năm, đầu tháng, thua đậm 3 chuyến biển liền, mất toi 240 lít dầu và không ít tiền đá, thực phẩm, tính ra, đi tong 5-6 triệu bạc.

Biển đói. Ai cũng bảo vậy nên ông Ngô Mai buông tay lái, kéo tàu lên bờ, chờ thời. Các bà, các mẹ ở nhà vá lưới, đan lưới, may lưới… cũng đói theo. Làng chài trở nên yên ắng.

Đi thì dở, ở nợ đòi

Từng lừng lẫy trong giới đi biển khi mạnh dạn vay hàng tỷ đồng đóng mới con tàu đánh bắt xa bờ 120CV, nhưng nay trông ông Huỳnh Ngọc Huề (320 đường 2/4 - Nha Trang) xác xơ như người mới về từ tâm bão. Chỉ những khi kể về quá khứ, lúc giá xăng dầu còn dễ thở là ông Huề tươi lên chút đỉnh. Chứ nhắc đến thì hiện tại, khi mà tàu đã lên đá, đã bơm đầy dầu mà vẫn phải nằm chờ “bạn biển” đến 5 ngày nay, thì mặt mũi ông Huề trông thảm lạ.

Một năm qua, giá dầu tăng liên tục, đặc biệt là chỉ 5 tháng gần đây đã mấy lần điều chỉnh, đầu tháng 9.2010 giá dầu là 14.500 đồng/lít, nay đã tăng lên đến 18.300 đồng/lít. Cùng với giá dầu, gạo, rau tăng gần gấp đôi, đến đá ướp cá cũng tăng đến 4.000 đồng/cây, từ 13.000 đồng lên 17.000 đồng. Giá tăng làm cho phí tổn cho từng chuyến ra khơi tăng 35 – 40%.

Chiếc tàu 120 CV của ông Huề, thay vì chỉ tốn 120 triệu thì nay phải mất 165 triệu cho 20 ngày ra khơi. Trong khi đó, cá ngày một ít, giá cá lại chẳng theo kịp giá dầu nên mấy tháng gần đây hầu như chuyến biển nào ông cũng thua. Con tàu trị giá tiền tỷ vẫn còn nợ ngân hàng tới vài trăm triệu, đó là chưa tính những khoản vay nóng.

Mắt đỏ hoe, ông Huề kể: Không bao giờ tôi nghĩ rằng, có ngày mình phải khóc ròng trước bạn biển, phải năn nỉ họ theo mình. Đánh bạc với biển chuyến này, nếu bại nữa thì rồi chẳng còn ai theo tôi đi biển nữa.

Lang thang trong những làng chài mùa này sẽ thấy hàng trăm đứa trẻ 16-17 tuổi, da đen cháy, tóc vàng hoe bù khú ven đường. Nhóm thì nhậu rượu đế với vài con khô cá, nhóm thì túm tụm bầu cua, xì lác. Chúng là một thế hệ “bạn biển” mới của làng chài đang kỳ rỗi việc.

Trên đường rời làng chài Hòn Rớ, quang cảnh gây ấn tượng nhất đối với tôi không chỉ là hàng trăm ghe thuyền nằm bờ san sát mà là hàng chục chiếc tàu composit gắn biển tên Đại Dương nằm nghiêng ngả, chỏng chơ ven bờ kè. Nghe đâu, đó là đội tàu đánh cá của một công ty cỡ bự, làm ăn thua lỗ, nằm bờ cả năm nay. Thiết bị trên tàu bị tháo trộm, vỏ tàu bể toác nhiều nơi…

“Họ vốn lớn, đầu tư bài bản, được nhà nước “tài trợ” mà còn phá sản, huống hồ ngư dân chúng tôi. Thời điểm này, 10 chiếc tàu ngư dân thì may ra chỉ có 3 chiếc là “anh hùng” vươn khơi. Cứ đà tăng giá xăng dầu như hiện nay, chỉ vài tháng nữa thôi, tàu thuyền của chúng tôi cũng sẽ cùng chung số phận…” – ông Ngô Mai nói.

Mai Khuê