Phó Thủ tướng: Hạ tầng giao thông vẫn là điểm nghẽn cản trở phát triển

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng phát biểu tại buổi lễ khai mạc.

“Diễn đàn Liên Chính phủ về Giao thông vận tải bền vững môi trường khu vực Châu Á” do Liên Hợp quốc thành lập từ năm 2005, là một phần quan trọng của sáng kiến Giao thông vận tải bền vững với môi trường.

Đây là Diễn đàn thường niên với mục đích thúc đẩy nhận thức chung giữa các nước Châu Á về bảo vệ môi trường trong giao thông vận tải; xây dựng đô thị và cộng đồng an toàn hơn, tốt đẹp hơn và bền vững hơn thông qua các chính sách, kế hoạch, chương trình phát triển hiệu quả.

Bắt đầu với ASEAN +4 (Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, và Mông Cổ), Diễn đàn EST dần dần mở rộng lên đến 25 quốc gia thành viên (Afganistan, Bangladesh, Bhutan, Brunei, Campuchia, Trung Quốc, Indonesia, Ấn Độ, Iran, Nhật Bản, Hàn Quốc, Lào, Malaysia, Maldives, Mông Cổ, Myanmar, Nepal, Philippines, Pakistan, Singapore, Sri Lanka, Thái Lan, Timor-Leste, Nga và Việt Nam).

Nhằm hỗ trợ Chương trình nghị sự 2030 về phát triển bền vững của Liên hợp quốc, Diễn đàn EST là nơi diễn ra các cuộc đối thoại chính sách và bàn luận về chiến lược nhằm chia sẻ kinh nghiệm và phổ biến các thực tiễn tốt nhất, các công cụ chính sách, kỹ thuật liên quan đến giao thông bền vững giữa các quốc gia Châu Á.

Hạ tầng giao thông vẫn là điểm "nghẽn"

Phát biểu tại Lễ khai mạc, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng khẳng định, Chính phủ Việt Nam đã tích cực tham gia vào tiến trình thực hiện phát triển bền vững thông qua xây dựng, thực hiện Chiến lược quốc gia về phát triển bền vững; xây dựng kế hoạch hành động quốc gia thực hiện chương trình nghị sự 2030 về phát triển bền vững.

Việt Nam cũng là một trong những quốc gia đã tích cực xây dựng và triển khai Kế hoạch quốc gia thực hiện thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu với những cam kết mạnh mẽ, được cộng đồng quốc tế ghi nhận, đánh giá cao.

Riêng về hạ tầng giao thông và hạ tầng đô thị lớn, Việt Nam đã ưu tiên nguồn lực, tập trung đầu tư mạnh mẽ. Đặc biệt là các công trình trọng điểm, mang tính kết nối đồng bộ đã được hoàn thành, khai thác đưa vào sử dụng, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế, tăng cường liên kết vùng, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh Quốc gia.

Việc tổ chức giao thông có nhiều đổi mới, ứng dụng công nghệ hiện đại, góp phần cải thiện giao thông đô thị, đảm bảo an toàn, giảm ùn tắc. Ngoài ra, Việt Nam đã và đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm kiểm soát khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ; thúc đẩy ứng dụng năng lượng mới, phát triển giao thông thông minh.

“Các báo cáo của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) cho thấy, mức hữu dụng và chất lượng cơ sở hạ tầng giao thông của Việt Nam đã đã có sự cải thiện đáng ghi nhận trong thập kỷ qua tăng 36 bậc so với giai đoạn 2010-2015”, Phó Thủ tướng cho biết.

Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, Phó Thủ tướng cho rằng kết cấu hạ tầng nói chung, đặc biệt là hạ tầng giao thông vận tải và hạ tầng đô thị lớn tuy đã được ưu tiên đầu tư phát triển, nhưng vẫn đang là điểm nghẽn rất lớn, cản trở sự phát triển bền vững của Việt Nam.

Hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông tuy đã được tập trung đầu tư nhưng còn thiếu đồng bộ.  Việc đầu tư xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng nói chung, đặc biệt là hạ tầng giao thông vận tải tại các đô thị lớn còn chậm so với nhu cầu phát triển, tỷ lệ diện tích đất dành cho giao thông đô thị còn thấp.

Trong khi đó, số lượng phương tiện giao thông, đặc biệt là phương tiện cá nhân liên tục tăng nhanh tại các đô thị, giao thông công cộng phát triển còn chậm, chưa tương xứng, sự kết nối giữa các loại hình giao thông còn chưa hiệu quả.

Việc tổ chức giao thông, quản lý phương tiện vận tải mặc dù đã có nhiều tiến bộ song còn chưa đáp ứng được yêu cầu, gây ra tình trạng ùn tắc giao thông tại các đô thị lớn ngày càng nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến tăng trưởng kinh tế, gia tăng ô nhiễm môi trường, làm giảm chất lượng đời sống của người dân.

Bên cạnh đó, tuy là một trong những quốc gia chịu tác động nặng nề nhất của thiên tai và biến đổi khí hậu, nhưng năng lực ứng phó kịp thời, hiệu quả, chủ động với biến đổi khí hậu  và thiên tai của Việt Nam còn hạn chế.

Toàn cảnh buổi lễ khai mạc.

Thúc đẩy quan hệ đối tác công tư 

Từ thực tiễn ở Việt Nam, gắn với chủ đề của diễn đàn EST 12, Phó Thủ tướng có 5 gợi ý để thảo luận tại diễn đàn.

Cụ thể, giới thiệu các chính sách, quy hoạch và phát triển cơ sở hạ tầng của các thành phố thông minh thông qua các giải pháp giao thông tích hợp và bền vững để cải thiện hiệu quả kinh tế, xã hội và môi trường tại các thành phố.

Qua đó, gắn kết vai trò của chính quyền địa phương và của cộng đồng trong việc phòng ngừa, hạn chế sự gia tăng nhu cầu tham gia giao thông bằng phương tiện cá nhân, giảm áp lực lên hệ thống hạ tầng giao thông tại các thành phố.

Đồng thời, thúc đẩy các giải pháp giao thông thông minh bằng cách tích hợp mạng lưới quản lý giao thông hiệu quả như: Phát triển giao thông công cộng, thúc đẩy giao thông phi cơ giới kết hợp với tối ưu mạng lưới đường đô thị; Ứng dụng công nghệ bãi đậu xe thông minh; quản lý nhu cầu vận tải bằng bằng các giải pháp công nghệ. 

Nội dung về thúc đẩy quan hệ đối tác công tư (PPP) để thu hút nguồn lực đầu tư vào cơ sở hạ tầng giao thông, đặc biệt là đầu tư phát triển hệ thống đường sắt đô thị tại các thành phố đáp ứng nhu cầu đi lại của nhân dân cũng được Phó Thủ tướng nhắc tới.

Đồng thời, Phó Thủ tướng lưu ý nội dung về đổi mới cơ chế tài chính và cơ hội đầu tư để xây dựng cơ sở hạ tầng bền vững, thông minh, chất lượng và có sức chống chịu với Biến đổi khí hậu, nhằm mang lại hiệu quả cho các thành phố và các vùng ven đô.

Lãnh đạo Chính Phủ cũng mong muốn các đại biểu tham gia thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm, ý tưởng thiết kế, phát triển và quản trị thành phố thông minh, bao gồm các bí quyết kỹ thuật cần thiết về quản lý giao thông thông minh, chiếu sáng thông minh, bãi đậu xe thông minh, thu gom chất thải thông minh, cung cấp nước thông minh và giám sát môi trường thông minh.

“EST 12 sẽ là diễn đàn quan trọng để các nhà hoạch định chính sách cũng như các nhà tài trợ trao đổi, thảo luận thúc đẩy hệ thống giao thông vận tải bền vững với môi trường, góp phần thực hiện mục tiêu về phát triển bền vững”, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng khẳng định.

Phó Thủ tướng cũng đề nghị Trung tâm phát triển vùng Liên hợp quốc (UNCRD) với vai trò là đầu mối tổ chức diễn đàn EST phối hợp với các quốc gia và tổ chức quốc tế có liên quan tiếp tục khai thác các nguồn hỗ trợ tiềm năng, sự cộng tác trong các hoạt động nâng cao năng lực (kể cả các dự án thử nghiệm/thí điểm), cũng như trong thực thi các chính sách nhằm thực hiện tốt tuyên bố mà Diễn đàn EST 12 đã đưa ra.