Phó TT Hoàng Trung Hải: 2 dự án bauxite đang thực hiện đúng theo chủ trương

Sáng 17.5, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nghe và cho ý kiến về chuyên đề hiệu quả tổng thể về kinh tế, xã hội gắn với đảm bảo an ninh, quốc phòng của 2 dự án bauxite Tân Rai và Nhân Cơ, do Tập đoàn Công nghiệp Than-Khoáng sản Việt Nam làm chủ đầu tư. Nhà máy alumin Tân Rai đã được nhà thầu bàn giao cho Tập đoàn Than Khoáng sản Việt Nam từ 1.10.2013.

Báo cáo tại buổi làm việc, Chủ nhiệm Ủy ban kinh tế ngân sách của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu- Trưởng đoàn giám sát, cho rằng trong bối cảnh kinh tế bị suy giảm, phát triển kinh tế trong nước còn nhiều khó khăn, việc đầu tư một lượng vốn lớn, kéo dài cho hai dự án Tân Rai và Nhân Cơ cần được tiến hành thận trọng, tính toán kỹ, đặc biệt là chi phí dành cho hai dự án phải thật hợp lý, đảm bảo hiệu quả kinh tế.


Về hiệu quả kinh tế tổng thể của dự án, Đoàn giám sát cho rằng, do giá alumin phụ thuộc hoàn toàn vào sự chi phối của thị trường thế giới trong bối cảnh biến động mạnh của tình hình sẽ tác động đến hiệu quả kinh tế của dự án.

Đánh giá về tác dụng của dự án, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng mừng vì dự án không chỉ chỉ làm ra nhôm mà còn nghiên cứu từ phế liệu còn có thể làm ra sắt (từ bùn đỏ, 62% sắt trong đó). Tuy nhiên theo Chủ tịch Quốc hội đây mới chỉ là thành công trong phòng thí nghiệm. “Vậy khả năng triển khai việc này thế nào, có gì để triển khai được nó, để sử dụng kết quả nghiên cứu khoa học này, nếu đưa vào, hiệu quả sản xuất sắt thế nào” – Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề.

Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải cho biết 2 dự án đang thực hiện đúng theo chủ trương nghị quyết của Bộ Chính trị, Đảng, Quốc hội và Chính phủ. Về giá alumina đến nay đã cao hơn nên dự báo đến 2018 giá lên đến 400 USD/tấn (cao hơn mức 341 USD theo báo cáo giám sát) thì hiệu quả dự án rõ ràng là có, khi kinh tế thế giới, kinh tế Mỹ, Châu Âu phục hồi.

Với dự án đến 700 triệu USD như này thì chắc chắn phải lỗ kế hoạch chứ không thể lãi ngay từ đầu. Và thời gian lỗ kế hoạch đã giảm từ 1-2 năm tại mỗi dự án. Cũng theo Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, đến nay phía Tập đoàn đã làm chủ về vận hành hai dự án, không phải thuê công ty nước ngoài vận hành; đang hướng tới khả năng xử lý, sửa chữa được một số sự cố nếu xảy ra.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Quốc hội Phan Trung Lý nêu vấn đề vui vì thấy tương lai dự án, hi vọng khi từ bùn đỏ có thể làm ra sắt. Thế nhưng cần phải trở lại các tiêu chí, khi quyết định chủ trương triển khai Nhân Cơ, Tân Rai thì mục đích là thăm dò để xây dựng ngành công nghiệp mới, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế của người dân Tây Nguyên nói chung. Có soi vào mục đích đó mới làm rõ được tính hiệu quả dự án.

Cụ thể, hiệu quả kinh tế giờ có thể thấp nhưng mai này cũng chắc không cao mà lại tiềm ẩn nhiều rủi ro thì cần làm rõ điểm này, nếu thế có nên tiếp tục dự án không. Gắn với mục tiêu chính là thúc đẩy kinh tế xã hội của một vùng thì thế nào? Tạo ra việc làm nhưng lao động tỉnh Đắc Nông, Lâm Đồng là của địa phương đó, người dân tộc thiểu số ở đó hay lại kéo đâu đến?

Một vấn đề cũng đáng lo ngại được ông Lý nêu ra là chưa có phương án hoàn thổ hay bảo vệ môi trường thì rất không nên vì đây là một trong những yêu cầu quan trọng.