Politico: Lý do khiến Ukriane kỳ vọng phi lý

Theo Politico, tại hội nghị thượng đỉnh NATO năm 2024 ở Washington để kỷ niệm 75 năm thành lập liên minh, các nhà lãnh đạo đã mang đến cho Ukraine một liều hy vọng hão huyền mới - còn tệ hơn là không hành động.

Cho dù thông qua các cam kết quân sự hay tăng cường hỗ trợ, những tuyên bố rằng NATO có thể đảm bảo chiến thắng cho Ukraine bây giờ hoặc đảm bảo chiến thắng sau này đang khuyến khích các nhà lãnh đạo nước này trì hoãn việc tính toán đến hoàn cảnh thảm khốc của họ. Hơn nữa, nó còn đe dọa đe dọa thêm các thành viên NATO mà không có bất kỳ lợi ích an ninh nào.

Sau khi cuộc phản công của Ukraine thất bại vào năm 2023, nước này bắt đầu nhận ra rằng quân đội của mình sẽ không thể chiếm lại phần lớn lãnh thổ. Quả thực, bất chấp dòng viện trợ mạnh mẽ của phương Tây, Kiev có thể gặp khó khăn trong việc giữ vững những gì mình có - một tình huống cho thấy họ nên bắt đầu khám phá khả năng đàm phán với Moscow để chấm dứt hoặc thậm chí đóng băng xung đột thông qua một lệnh ngừng bắn hiện nay, trong lúc tình hình trên chiến trường không xấu đi và khả năng đàm phán không bị thu hẹp.

Nhưng thay vào đó, Washington và các nước châu Âu lại giảm bớt – ít nhất là qua các phát ngôn, bằng cách tiếp tục nhấn mạnh rằng một ngày nào đó Ukraine sẽ gia nhập NATO. Trên thực tế, sau khi thúc đẩy một "cầu nối" không xác định cho tư cách thành viên cuối cùng của Ukraine trước hội nghị thượng đỉnh, các nhà lãnh đạo NATO cho biết trong cuộc họp rằng Ukraine đang trên "con đường không thể đảo ngược" để trở thành thành viên.

Trong những tuần gần đây, Mỹ cũng đã ký hiệp ước an ninh 10 năm với Kiev và chấp thuận việc quân đội Ukraine sử dụng vũ khí Mỹ chống lại các mục tiêu bên trong Liên bang Nga. Trong khi đó, được sự ủng hộ của lãnh đạo vùng Baltic, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đề xuất gửi bộ binh NATO tới Ukraine, trong khi Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ ám chỉ việc gửi huấn luyện viên NATO tới Ukraine là điều tất yếu.

Politico nhấn mạnh: Bất kỳ kịch bản nào có thể xảy ra đối với việc Ukraine gia nhập đều đưa ra một tình thế tiến thoái lưỡng nan khó giải quyết: Quốc gia này không thể được kết nạp khi đang xung đột với Nga - quan trọng nhất là vì điều đó sẽ ngay lập tức đẩy NATO và Nga vào một cuộc khủng hoảng hạt nhân.

Hơn nữa, bất kỳ cam kết bảo vệ Ukraine nào trong tương lai sẽ không phải là biện pháp ngăn chặn đáng tin cậy. Mỹ - người bảo lãnh của liên minh, đã nói rõ rằng họ sẽ không chiến đấu hoặc mạo hiểm chiến tranh hạt nhân đối với Ukraine, ngay cả khi sự sống còn của nước này đang bị đe dọa, vì Mỹ không có lợi ích thiết yếu nào trong đó - một quan điểm của cựu Tổng thống Barack Obama  vào năm 2016.

Nói một cách đơn giản, những lời hứa của phương Tây chỉ là lời nói suông, và việc Ukraine trở thành thành viên NATO của Ukraine dường như không còn được bàn đến vào lúc này. Đề xuất của ông Macron có vẻ khá phù phiếm và hiệp ước của Mỹ về cơ bản chỉ mang tính biểu tượng. Tuy nhiên, ngay cả những lời hứa sai lầm cũng có thể mang lại mối nguy hiểm thực sự và điều này có thể xảy ra dưới nhiều hình thức:

Đầu tiên, bất kỳ triển vọng nào về việc Ukraine trở thành thành viên NATO, dù đáng ngờ đến đâu, vẫn bảo toàn nguyên nhân chính của cuộc xung đột, tạo động cơ cho Nga kéo dài cuộc xung đột nhằm ngăn cản Ukraine tham gia. Giống như các dự thảo hiệp ước do Nga đưa ra, bất kỳ giải pháp nào chắc chắn sẽ có điều kiện là Ukraine không gia nhập NATO.

Thứ hai, những lời hứa hão huyền tạo ra những hy vọng hão huyền, điều này chỉ thúc đẩy Ukraine tiếp tục theo đuổi chiến lược thất bại là giành lại toàn bộ lãnh thổ đã mất và tránh đàm phán với Moscow.

Hiện tại, lựa chọn tốt nhất của Ukraine có lẽ là áp dụng chiến lược phòng thủ trong khi bắt đầu hòa bình hoặc ít nhất là đàm phán đình chiến. Viện trợ của phương Tây có thể giúp Kiev giữ vững tiền tuyến và theo đuổi các mục tiêu của Nga trong một thời gian, nhưng nó không thể thay thế được tình trạng thiếu nhân lực của Ukraine, đặc biệt là vào thời điểm cơ sở công nghiệp của phương Tây đang gặp khó khăn trong việc cung cấp đủ hỏa lực cho Nga. Việc tiếp tục xung đột chỉ hứa hẹn làm suy giảm thêm lực lượng của Ukraine và có thể dẫn đến một chiến tuyến hoặc sụp đổ chính trị.

Tất nhiên, Nga thậm chí có thể không sẵn sàng chấp nhận một thỏa thuận ngừng bắn xung quanh hiện trạng lãnh thổ và các cuộc đàm phán thành công có thể mất nhiều năm. Nhưng những gì mà lời lẽ khoa trương của NATO giúp gạt sang một bên không phải là một nền hòa bình nhất định, mà là những bước đầu tiên hướng tới nó.

Ukraine cũng không phải là quốc gia kiên quyết ủng hộ việc trả lại tất cả các vùng lãnh thổ bằng bất cứ giá nào. Ngày càng nhiều người Ukraine chắc chắn muốn thay đổi hướng đi và ngừng ném cuộc sống của mình vào những mục tiêu ngày càng khó đạt được. Những hứa hẹn của phương Tây sẽ hỗ trợ một giải pháp thay thế ít thực tế hơn.

Thêm vào đó, mặc dù cái giá phải trả của hy vọng hão huyền chủ yếu rơi vào Ukraine, nhưng nó cũng làm tăng rủi ro cho người Mỹ và các thành viên NATO khác. Xung đột càng kéo dài thì nguy cơ leo thang càng lớn. Điều này đã được thể hiện rõ trong cách tiếp cận mà Mỹ đang thực hiện khi gửi ngày càng nhiều vũ khí tầm xa tới Ukraine và cho phép sử dụng chúng vào các mục tiêu bên trong Nga.

Trong những tuần gần đây, Ukraine đã sử dụng khả năng của mình để tấn công các trạm radar của Nga, vốn được thiết kế để đưa ra cảnh báo sớm trong trường hợp xảy ra một cuộc tấn công hạt nhân của Mỹ. Và vào tháng trước, đạn con từ tên lửa do Mỹ cung cấp do quân đội Ukraine bắn đã rơi xuống những người đi biển dân sự ở Sevastopol, Crimea.

Những diễn biến này là mối quan ngại sâu sắc. Kết quả có nhiều khả năng xảy ra hơn là Moscow sẽ đáp trả các cuộc tấn công trên lãnh thổ của mình bằng vũ khí do Mỹ cung cấp bằng cách tìm cách tấn công trực tiếp vào Mỹ hoặc những nước giúp đỡ Mỹ. 

Tuy nhiên, trong tuần này NATO tiếp tục chính sách vô trách nhiệm đối với Ukraine: Mang lại hy vọng hão huyền, khiến hòa bình khó có thể xảy ra và xung đột trở nên nguy hiểm hơn. Một kiểu hội nghị thượng đỉnh khác, đậm chất hiện thực, sẽ thừa nhận rằng Ukraine không thể giành chiến thắng.

Đây sẽ là cầu nối dẫn tới những triển vọng tốt đẹp hơn cho một nền hòa bình hợp lý ở Ukraine, chưa kể đến việc cải thiện an ninh của NATO.