Quay lén, chụp lén người khác có thể bị truy tố trách nhiệm hình sự

Thời gian qua, xảy ra nhiều vụ quay lén, chụp lén người khác rồi phát tán trên mạng xã hội hay các web đen nhằm mục đích câu like, câu view. Đây là những hình ảnh rất nhạy cảm, xâm phạm trực tiếp đến danh sự, quyền riêng tư và có thể gây tổn thương tâm lý sâu sắc cho nạn nhân.

Dư luận đang đặc biệt quan tâm đến trường hợp người mẫu Châu Bùi đã hốt hoảng khi bị quay lén tại một studio ở Quận 3. TP.HCM. Công an phường Võ Thị Sáu (quận 3, TP.HCM) đã xác định được người đặt máy quay lén nghệ sĩ trên và đang trong quá trình điều tra.

Trao đổi nhanh với PV Dân Việt, Luật sư Ánh Tuyết ,thuộc Đoàn Luật sư TP. HCM, đã chia sẻ đây không chỉ là một hành vi vi phạm đạo đức, suy đồi lối sống mà còn là hành vi vi phạm pháp luật.

Với tính chất đặc biệt, nên từ lâu pháp luật Việt Nam cũng đã có những quy định liên quan đến việc bảo vệ quyền đối với hình ảnh cá nhân, đời sống riêng tư, bí mật cá nhân là bất khả xâm phạm.

Quyền của cá nhân đối với hình ảnh, đời sống riêng tư

Theo Bộ luật Dân sự năm 2015, đã có những quy định cụ thể trong việc bảo vệ hình ảnh và quyền riêng tư của cá nhân.

Theo đó, cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình. Việc sử dụng hình ảnh của cá nhân phải được người đó đồng ý. Việc sử dụng hình ảnh của người khác vì mục đích thương mại phải trả thù lao cho người có hình ảnh, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.

Cá nhân có quyền về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình. Đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ. Việc thu thập, lưu giữ, sử dụng, công khai thông tin liên quan đến đời sống riêng tư, bí mật cá nhân phải được người đó đồng ý; việc thu thập, lưu giữ, sử dụng, công khai thông tin liên quan đến bí mật gia đình phải được các thành viên gia đình đồng ý, trừ trường hợp luật có quy định khác.

Căn cứ vào động cơ, mục đích ghi hình của người có hành vi quay lén mà áp dụng hình thức xử phạt

Thep LS Tuyết, tùy thuộc vào động cơ, mục đích ghi hình người có hành vi quay lén, chụp lén bị xử lý từ vi phạm hành chính đến bồi thường thiệt hại.

Thứ nhất, nếu hành vi trên được ngăn chặn kịp thời, không có mục đích lan truyền hình ảnh trên không gian mạng, người thực hiện hành vi quay lén sẽ bị xử phạt hành chính đến 3.000.000 đồng theo Khoản 3, Điều 7, Nghị định 144/2021 về hành vi trêu ghẹo, xúc phạm danh dự nhân phẩm người khác.

Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây: Có hành vi khiêu khích, trêu ghẹo, xúc phạm, lăng mạ, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm của người khác, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều 21 và Điều 54 Nghị định này; hoặc Theo Khoản 5, Điều 7 Nghị định trên về hành vi "Sàm sỡ, quấy rối tình dục".

Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 8.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây: Sàm sỡ, quấy rối tình dục.

Thứ hai, nếu hành vi trên có mục đích lan truyền hình ảnh cá nhân người khác lên không gian mạng thì có thể bị xử phạt từ 10.000.000 đồng đến 60.000.000 đồng căn cứ theo Điểm c, Khoản 2, Điều 84 Nghị định 15/2020/NĐ – CP, đã được sửa đổi bổ sung bởi Khoản 30 Điều 1 Nghị định 14/2022/NĐ – CP.

Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau: Thu thập thông tin cá nhân khi chưa có sự đồng ý của chủ thể thông tin cá nhân về phạm vi, mục đích của việc thu thập và sử dụng thông tin đó; cung cấp thông tin cá nhân cho bên thứ ba khi chủ thể thông tin cá nhân đã yêu cầu ngừng cung cấp.

Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 60.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau: Sử dụng không đúng mục đích thông tin cá nhân đã thỏa thuận khi thu thập hoặc khi chưa có sự đồng ý của chủ thể thông tin cá nhân; cung cấp hoặc chia sẻ hoặc phát tán thông tin cá nhân đã thu thập, tiếp cận, kiểm soát cho bên thứ ba khi chưa có sự đồng ý của chủ thông tin cá nhân; thu thập, sử dụng, phát tán, kinh doanh trái pháp luật thông tin cá nhân của người khác.

Nếu hành vi quay lén, chụp lén có mục đích làm nhục người khác có thể bị truy tố trách nhiệm hình sự

Nếu hành vi trên có mục đích làm nhục người khác thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội làm nhục người khác theo quy định tại Điều 155 Bộ Luật Hình sự 2015, LS Tuyết nói thêm:

1. Người nào xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, bị phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm:

a) Phạm tội 2 lần trở lên;

b) Đối với 2 người trở lên;

c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

d) Đối với người đang thi hành công vụ;

đ) Đối với người dạy dỗ, nuôi dưỡng, chăm sóc, chữa bệnh cho mình;

e) Sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội;

g) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm:

a) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên.

b) Làm nạn nhân tự sát.

4. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm

Ngoài ra, có thể vi phạm pháp luật hình sự về tội Truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy theo Điều 326 Bộ Luật Hình sự 2015.

1. Người nào làm ra, sao chép, lưu hành, vận chuyển, mua bán, tàng trữ nhằm phổ biến sách, báo, tranh, ảnh, phim, nhạc hoặc những vật phẩm khác có nội dung khiêu dâm, đồi trụy hoặc hành vi khác truyền bá vật phẩm đồi trụy thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm:

a) Dữ liệu được số hóa có dung lượng từ 1 gigabyte (GB) đến dưới 5 gigabyte (GB);

b) Ảnh có số lượng từ 100 ảnh đến dưới 200 ảnh;

c) Sách in, báo in hoặc vật phẩm khác có số lượng từ 50 đơn vị đến dưới 100 đơn vị;

d) Phổ biến cho từ 10 người đến 20 người;

đ) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 3 năm đến 10 năm:

a) Có tổ chức;

b) Dữ liệu được số hóa có dung lượng từ 05 gigabyte (GB) đến dưới 10 gigabyte (GB);

c) Ảnh có số lượng từ 200 ảnh đến dưới 500 ảnh;

d) Sách in, báo in hoặc vật phẩm khác có số lượng từ 100 đơn vị đến dưới 200 đơn vị;

đ) Phổ biến cho từ 21 người đến 100 người;

e) Phổ biến cho người dưới 18 tuổi;

g) Sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử để phạm tội;

h) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 7 năm đến 15 năm:

a) Dữ liệu được số hóa có dung lượng 10 gigabyte (GB) trở lên;

b) Ảnh có số lượng 500 ảnh trở lên;

c) Sách in, báo in hoặc vật phẩm khác có số lượng 200 đơn vị trở lên;

d) Phổ biến cho 101 người trở lên.

4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.